Μόλις δύο 24ωρα μετά τη συμφωνία του με τη Φινλανδία και τη Σουηδία να άρει τις ενστάσεις του για την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προειδοποίησε ότι η Τουρκία μπορεί ακόμη να μπλοκάρει τη διαδικασία, αν οι δύο σκανδιναβικές χώρες δεν εκπληρώσουν πλήρως τις προσδοκίες του.
Απευθυνόμενος στον Τύπο κατά το κλείσιμο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, ο Ερντογάν απαίτησε από τη Φινλανδία και τη Σουηδία να «διαδραματίσουν τον ρόλο που τους αναλογεί» στον αγώνα κατά της «τρομοκρατίας», διότι σε διαφορετική περίπτωση θα ενταφιάσει τη συμφωνία που υπεγράφη το βράδυ της Τρίτης.
Από τα μέσα Μαΐου η Τουρκία εμποδίζει τη διαδικασία διεύρυνσης του NATO, της ένταξης των δύο βορειοευρωπαϊκών κρατών στη στρατιωτική συμμαχία, κατηγορώντας τες ότι προστατεύουν Κούρδους μαχητές των οργανώσεων Εργατικό Κόμμα Κουρδιστάν (PKK) και Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), τις οποίες χαρακτηρίζει «τρομοκρατικές». Ωστόσο το βράδυ της Τρίτης οι τρεις κυβερνήσεις υπέγραψαν συμφωνία που θεωρητικά ανοίγει τον δρόμο ώστε Σουηδία και Φινλανδία να ενταχθούν στο NATO, κάτι που αποφάσισαν να ζητήσουν μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, εγκαταλείποντας το καθεστώς ουδετερότητας που εφάρμοζαν επί δεκαετίες.
Χθες, ο Ερντογάν τοποθετήθηκε για πρώτη φορά μετά την υπογραφή της τριμερούς συμφωνίας και αναφέρθηκε ιδίως στους όρους του: «Αν κάνουν το καθήκον τους, θα υποβάλουμε (τη συμφωνία) στο κοινοβούλιο» της Τουρκίας για έγκριση. «Αν δεν το κάνουν, δεν τίθεται ζήτημα για εμάς να την καταθέσουμε στη Βουλή...», διεμήνυσε.
Ανώτερος Τούρκος διπλωμάτης στην Ουάσινγκτον είπε ότι η διαδικασία υιοθέτησης μπορεί να αρχίσει το νωρίτερο τον Σεπτέμβριο κι ενδέχεται να διαρκέσει ως το 2023. Η τουρκική Εθνοσυνέλευση αρχίζει σήμερα τις θερινές διακοπές της. Ο Ερντογάν αναφέρθηκε στην «υπόσχεση που έκανε η Σουηδία» για την έκδοση «73 τρομοκρατών». «Θα τους στείλουν, το υποσχέθηκαν. Αναφέρεται στα έγγραφα. Θα τηρήσουν την υπόσχεσή τους», πρόσθεσε χωρίς να υπεισέλθει σε περισσότερες λεπτομέρειες.
«Εκβιασμός» του Ερντογάν
Η Στοκχόλμη αντέδρασε χθες το βράδυ υπενθυμίζοντας ότι αποφάσεις για ζητήματα εκδόσεων λαμβάνει η δικαιοσύνη, η οποία είναι «ανεξάρτητη». «Στη Σουηδία, η νομοθεσία εφαρμόζεται από τα ανεξάρτητα δικαστήρια», ανέφερε ο υπουργός Δικαιοσύνης Μόργκαν Γιόχανσον σε γραπτή δήλωσή του στο Γαλλικό Πρακτορείο. «Πρόσωπα που δεν έχουν σουηδική υπηκοότητα μπορεί να εκδοθούν κατόπιν αιτήματος άλλων χωρών, αλλά μόνο εάν αυτό συμμορφώνεται προς τη σουηδική νομοθεσία και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Έκδοσης», επέμεινε.
Ο Ερντογάν δεν έδωσε χθες διευκρινίσεις για τα 73 πρόσωπα που βρίσκονται στο στόχαστρο. Η Άγκυρα απαιτεί εδώ και αρκετά χρόνια την έκδοση Κούρδων, μελών ενόπλων οργανώσεων ή αυτοεξόριστων στη Σουηδία ατόμων προσκείμενων στο κίνημα του Φετουλάχ Γκιουλέν. Ο Τούρκος πρόεδρος κάλεσε επίσης το Ελσίνκι και τη Στοκχόλμη να «ολοκληρώσουν τους νόμους τους» όσον αφορά την παρουσία στο έδαφός τους μελών των PKK και YPG, οργανώσεων οι οποίες δρουν στα σύνορα της Τουρκίας με το Ιράκ και με τη Συρία. «Αυτό που έχει σημασία είναι οι υποσχέσεις που δόθηκαν στην Τουρκία να τηρηθούν», επέμεινε.
Στο επίκεντρο της προσοχής κατά την έναρξη της συνόδου της Μαδρίτης, όταν απειλούσε να προβάλει βέτο στην ένταξη των δύο χωρών στο NATO, ο τΕρντογάν επέστρεψε σε αυτό δυναμικά στο κλείσιμό της. Στους διαδρόμους της συνόδου, ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή μίλησε χωρίς περιστροφές για «εκβιασμό» από τον Τούρκο πρόεδρο.
«Διεθνές δίκαιο»
Η συμφωνία που υπεγράφη την Τρίτη ορίζει ότι η Τουρκία αίρει το βέτο της στην εισδοχή των δυο σκανδιναβικών κρατών στο NATO με αντάλλαγμα τη συνεργασία τους όσον αφορά την ανάληψη δράσης κατά μελών των κουρδικών οργανώσεων, που βρίσκονται στο στόχαστρό της. Ήδη την επομένη, η Άγκυρα απαίτησε αυτά που θεωρεί οφειλόμενα: να προχωρήσουν δηλαδή η Σουηδία και η Φινλανδία στην έκδοση 33 «τρομοκρατών».
Πρόκειται για μέλη είτε του PKK, οργάνωσης που χαρακτηρίζεται «τρομοκρατική» από την Άγκυρα και τους δυτικούς της συμμάχους, ή του κινήματος του ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, που ο Ερντογάν κατηγορεί ως ενορχηστρωτής της απόπειρας πραξικοπήματος στην Τουρκία τον Ιούλιο του 2016.
Η απαίτηση Ερντογάν έγινε δεκτή με ψυχρότητα τόσο στο Ελσίνκι όσο και στη Στοκχόλμη. «Για όλες αυτές τις υποθέσεις έχουν υπάρξει ήδη αποφάσεις στη Φινλανδία», σχολίασε ο Φινλανδός πρόεδρος Σάουλι Νιινίστε. Το υπουργείο Δικαιοσύνης της Φινλανδίας διευκρίνισε ότι «δεν έλαβε νέα αιτήματα έκδοσης από την Τουρκία τις τελευταίες ημέρες».
Από την πλευρά της η Σουηδή πρωθυπουργός Μαγκνταλένα Άντερσον υποσχέθηκε, σύμφωνα με το ΑΠΕ, «στενότερη συνεργασία με την Τουρκία όσον αφορά στους καταλόγους (μαχητών) του PKK». «Αλλά θα συνεχίσουμε να τηρούμε τη σουηδική νομοθεσία και το διεθνές δίκαιο», πρόσθεσε σε ανάρτησή της στο Instagram.