Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης στην Τουρκία, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, κινείται σε πιο ήπιους τόνους από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αλλά οι «κόκκινες γραμμές» της στρατηγικής της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο θα παραμείνουν πρόβλημα για την Ελλάδα.
Μετά τους Τούρκους, οι Έλληνες θα είναι αυτοί που θα παρακολουθήσουν με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον τις τουρκικές εκλογές της Κυριακής, τονίζει το Politico, χωρίς, βέβαια, να έχουν την ψευδαίσθηση ότι όλα θα είναι ρόδινα
στο Αιγαίο με τον «παλιό εχθρό» αλλά μέλος του ΝΑΤΟ, μετά την ψηφοφορία, ανεξάρτητα από το ποιος θα κερδίσει.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι Έλληνες δεν θα χαιρόντουσαν με μία ήττα του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αντιπαθής.
Ο Ερντογάν όχι μόνον έχει εμπλακεί σε επικίνδυνα παιχνίδια στο Αιγαίο, αλλά έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να εισβάλει σε ένα ελληνικό νησί εν μιά νυκτί, ενώ έχει απειλήσει την Αθήνα ακόμη και με πυραυλικό χτύπημα. Γεγονός είναι ότι η απόφασή του το 2020 να μετατρέψει ξανά την Αγιά Σοφιά από μουσείο σε τζαμί προκάλεσε μια ιδιαίτερα σοβαρή πολιτιστική πληγή.
Ο 74χρονος ηγέτης της αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ένας ήπιος πρώην γραφειοκράτης, σίγουρα θα αποδεικνυόταν ευκολότερος διπλωματικός εταίρος, υπογραμμίζει η ανάλυση του διεθνούς μέσου, αλλά πολλοί σημειώνουν ότι θα μπορούσε κάλλιστα να επιφέρει αλλαγή στο ύφος και όχι στην ουσία.
Όσον αφορά στις μεγάλες περιφερειακές συγκρούσεις -θαλάσσια σύνορα, ενεργειακοί πόροι στην Ανατολική Μεσόγειο και την Κύπρο-, οι βασικές στρατηγικές προτεραιότητες της Τουρκίας είναι πιθανό να παραμείνουν άκαμπτες.
Η Ελλάδα δεν περιμένει άμεση αλλαγή στη στρατηγική της Τουρκίας, ανεξάρτητα από το εκλογικό αποτέλεσμα
Οι σχέσεις της Ελλάδας με την Τουρκία έχουν βελτιωθεί τους τελευταίους μήνες, με τον Ερντογάν να έχει κατεβάσει τους τόνους μετά την άμεση στήριξη της Αθήνας στις προσπάθειες διάσωσης και βοήθειας για τους ισχυρούς σεισμούς τον Φεβρουάριο. Ωστόσο, είναι αβέβαιο πόσο θα διαρκέσει αυτή η αποκλιμάκωση.
Πράγματι, στο πλαίσιο της προεκλογικής του εκστρατείας τις τελευταίες ημέρες, ο Ερντογάν δηλώνει ότι θα συνεχίσει να «ενοχλεί» την Ελλάδα με τις ογκώδεις αμυντικές δαπάνες της Τουρκίας.
Όταν ρωτήθηκε για τις τουρκικές εκλογές, ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εκτίμησε ότι οι προοπτικές για μια μεγάλη αλλαγή είναι ελάχιστες.
«Χαιρετίζω τη σχετική βελτίωση του κλίματος μετά τους καταστροφικούς σεισμούς στην Τουρκία, αλλά δεν έχω αυταπάτες. Η τουρκική πολιτική δεν πρόκειται να αλλάξει από τη μια μέρα στην άλλη», είπε ο Κ. Μητσοτάκης στο OPEN.
Επίσης, διαμαρτυρήθηκε έντονα για τη στρατηγική της Τουρκίας για τη «γαλάζια πατρίδα», μέσω της οποίας η Άγκυρα επιδιώκει να προβάλλει τη ναυτική υπεροχή της στην Ανατολική Μεσόγειο.
«Η "γαλάζια πατρίδα" είναι δομικό στοιχείο του τουρκικού επεκτατισμού τα τελευταία χρόνια, αποτελώντας δυνητική απειλή για την πατρίδα μας», είπε ο Ελληνας πρωθυπουργός.
Ίδια η προσέγγιση Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου για τα νησιά του Αιγαίου και το Κυπριακό
Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Φίλη, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος, υπάρχει σημαντική διαφορά στο στιλ των δύο αντιπάλων στις εκλογές της Τουρκίας. Προειδοποιεί, όμως, ότι οι θέσεις τους είναι απίθανο να αποδειχθούν πολύ διαφορετικές στο μείζον ζήτημα της ασφάλειας στο Αιγαίο.
«Το δόγμα της "γαλάζιας πατρίδας" ήταν εφεύρεση των κεμαλικών (ο Κιλιτσντάρογλου προέρχεται από το κόμμα που ίδρυσε ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ) και το ίδιο ισχύει και για το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών», σημείωσε ο κ. Φίλης.
Η επίσημη θέση της Τουρκίας είναι η απαίτηση για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου από την Αθήνα, τη στιγμή που πολλοί Έλληνες φοβούνται ότι η Τουρκία έχει εδαφικές φιλοδοξίες εναντίον τους.
«Δεν ξέρω πόσο εύκολο θα είναι για τον Κιλιτσντάρογλου να αλλάξει τη ρητορική, όταν ο Ερντογάν έχει ανεβάσει τον πήχη τόσο ψηλά», πρόσθεσε ο κ. Φίλης.
Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Politico, ο πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης, προέβλεψε την αναβίωση των συνομιλιών για την επανένωση της νήσου μετά τις τουρκικές εκλογές, αλλά παρατήρησε, επίσης, ότι δεν θεωρεί πως Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου αποκλίνουν πολύ ως προς την προσέγγισή τους στην Κύπρο.
«Η στάση και η προσέγγιση της Τουρκίας διαχρονικά στο Κυπριακό δεν επηρεάζεται από τις κυβερνητικές αλλαγές στη χώρα», υπογράμμισε.
«Εάν ο Ερντογάν εξασφαλίσει την επανεκλογή του, η προσέγγιση της Τουρκίας στις μακροχρόνιες διαμάχες με την Ελλάδα είναι απίθανο να αλλάξει» δήλωσε ο Εμρέ Πεκέρ, εμπειρογνώμονας της Τουρκίας και της ΕΕ στην εταιρεία ανάλυσης κινδύνου Eurasia Group, προσθέτοντας ότι ο Ερντογάν θα είναι ανοιχτός σε διάλογο, αλλά γρήγορα θα υιοθετήσει μια επιθετική στάση, εάν στις συνομιλίες δημιουργηθούν προβλήματα.
«Εάν κερδίσει ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, η προσέγγιση της Άγκυρας προς την Αθήνα θα είναι πολύ πιο φιλική, ακόμα κι αν οι κόκκινες γραμμές της Τουρκίας δεν μετακινηθούν», συμπλήρωσε.
Το αποτέλεσμα των εκλογών στην Τουρκία θα φέρει είτε τη δημοκρατία είτε την απολυταρχία στη γειτονιά της Ελλάδας
Από την πλευρά του, ο Soner Çağaptay, διευθυντής του τουρκικού Ερευνητικού Προγράμματος στο Ινστιτούτο της Ουάσιγκτον, είπε ότι η διαφορά μεταξύ των δύο αντιπάλων στις τουρκικές εκλογές είναι διττή όσον αφορά στην ελληνική ασφάλεια.
«Είτε ο Ερντογάν θα χάσει και θα τελειώσουν τα 20 χρόνια του στη διακυβέρνηση της Τουρκίας, είτε θα κερδίσει και η χώρα θα γίνει πλήρης απολυταρχία. Άρα, για την Ελλάδα είναι μια επιλογή μεταξύ της δημοκρατίας ή της απολυταρχίας στη γειτονιά της στο άμεσο μέλλον», είπε. Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι οι αυταρχικοί ηγέτες χρησιμοποιούν συνήθως την εξωτερική πολιτική για να αποσπάσουν την προσοχή του κοινού από τα προβλήματά τους, ενώ ο Κιλιτσντάρογλου θα επιδιώξει να εμβαθύνει τους δεσμούς με την Ευρώπη και τις εμπορικές σχέσεις μέσω της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Άγκυρας -μια ρύθμιση ελεύθερου εμπορίου που ισχύει από το 1995.
Ο Çağaptay είπε, επίσης, ότι ο τομέας της ενέργειας θα μπορούσε να παράσχει έδαφος για συνεργασία και όχι για σύγκρουση, επειδή η Ελλάδα θα είναι το κύριο σημείο εισόδου στην ΕΕ για το αέριο της Κεντρικής Ασίας και του Καυκάσου, που η Τουρκία διοχετεύει στη Δύση.
Όφελος για όλο τον κόσμο από την επίλυση των διαφορών Ελλάδας-Τουρκίας, υποστηρίζουν διπλωμάτες και αναλυτές
Όπως είναι αναμενόμενο, οι κορυφαίοι διπλωμάτες επιμένουν ότι είναι καιρός οι σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας να επανέλθουν στον σωστό δρόμο.
Με την Ελλάδα να πραγματοποιεί τις δικές της εκλογές στις 21 Μαΐου, υπάρχει η ευκαιρία για επαναφορά. Πολλοί πολιτικοί αναλυτές προβλέπουν ότι ακόμη και νικητής, ο Ερντογάν θα βρεθεί σε τόσο δεινή οικονομική κατάσταση μετά τις εκλογές που θα χρειαστεί να επικεντρωθεί σε μεγάλες μεταρρυθμίσεις και στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων, αντί σε περισσότερες μάχες με την Ελλάδα.
«Μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, στο δεύτερο εξάμηνο, θα υπάρξει μια νεοεκλεγείσα και εντεταλμένη κυβέρνηση στην Ελλάδα, την Τουρκία και την Κύπρο» δήλωσε ο κορυφαίος σύμβουλος του Γερμανού καγκελαρίου, Γενς Πλότνερ, στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών στις 26 Απριλίου. «Είναι μια καλή κατάσταση για μια νέα, θετική ώθηση, που θα φέρει περισσότερη σταθερότητα σε αυτή την περιοχή, επειδή η ουσία είναι να κερδίσουμε όλοι, εάν υπάρχει καλή κατανόηση και σταθερότητα σε αυτήν την περιοχή».
«Υπάρχει η επιθυμία και στις δύο πλευρές του Αιγαίου να επιδιώξουν την ειρήνη και να συμβιβαστούν» συμφώνησε ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα Τζωρτζ Τσούνης, μιλώντας στο ίδιο φόρουμ την επόμενη μέρα.
Ο Τσούνης είπε ότι οι ΗΠΑ θα βοηθούσαν, αν τους ζητηθεί, διευκρίνισε, ωστόσο, ότι ο ρόλος της Ουάσιγκτον δεν είναι να υπαγορεύσει τι πρέπει να γίνει. Πρόσθεσε ότι όταν υπάρχουν εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας «έχουμε πράγματι μια ανησυχία, αλλά ενθαρρύνουμε και τους δύο συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ να επιλύσουν τα θέματά τους με διπλωματικά μέσα, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο».
Ο Κωνσταντίνος Φίλης είπε ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να περιμένει προτάσεις από δυτικούς συμμάχους, αλλά να ετοιμάσει τον δικό της οδικό χάρτη, παρουσιάζοντας στην Τουρκία και τη Δύση πώς αντιλαμβάνεται το μέλλον της περιοχής και ότι μπορούν να γίνουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία.
«Οι συνομιλίες για την τελωνειακή ένωση (ΕΕ-Τουρκίας) θα ξαναρχίσουν σύντομα και εναπόκειται στην Ελλάδα να πείσει τους Γάλλους και τους Γερμανούς ότι η Ευρώπη θα κερδίσει τη σταθερότητα και την αποκατάσταση της τάξης σε μια περιοχή που έχει πολλούς λόγους να την ενδιαφέρει: Μετανάστευση, ενέργεια, ή το μέλλον κατεστραμμένων κρατών, όπως η Λιβύη», κατέληξε ο ειδικός.