Η ακροδεξιά Τζόρτζια Μελόνι οδεύει προς τη νίκη στις κρίσιμες σημερινές εκλογές στην Ιταλία.
“Pronti”, είμαστε «Έτοιμοι», να κυβερνήσουμε λέει το σύνθημα στις αφίσες με τη φωτογραφία της, καθώς οι Ιταλοί προσέρχονται από το πρωί στις κάλπες. Έχει, ως εκ τούτου, λόγο να ανησυχεί η Ευρώπη ή μήπως δεν θα αλλάξουν και πολλά σε τελική ανάλυση;
Πριν από τέσσερα χρόνια, στις τελευταίες εκλογές, οι «Αδελφοί της Ιταλίας» της Μελόνι κυμαίνονταν στα επίπεδα του 4%. Οι μεγάλοι νικητές τότε ήταν το λαϊκιστικό «Κίνημα Πέντε Αστέρων» και η ακροδεξιά λαϊκιστική «Λέγκα». Οι Πεντάστεροι ήταν το ισχυρότερο κόμμα με πάνω από 32% και η Λέγκα πήρε 17%, καθώς τα πήγαν καλύτερα από ό,τι είχαν προβλέψει οι δημοσκοπήσεις. Σήμερα, μετά από δύο κυβερνήσεις με επικεφαλής τα «Πέντε Αστέρια» και μια κυβέρνηση τεχνοκρατών με επικεφαλής τον Μάριο Ντράγκι, το πολιτικό τοπίο έχει αλλάξει. Οι Πεντάστεροι έχουν πέσει στο 12% - ίδιο ποσοστό με τη Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι, ενώ η 45χρονη Μελόνι έχει ξεκάθαρα αναλάβει τα ηνία στο στρατόπεδο της Δεξιάς.
Η Μελόνι, η οποία ξεκίνησε την πολιτική της καριέρα σε μια μεταφασιστική οργάνωση νεολαίας και αργότερα έγινε ηγέτης του ακροδεξιού λαϊκιστικού κόμματος «Αδέλφια της Ιταλίας», καλλιεργεί εδώ και τρία χρόνια την εικόνα μιας μετριοπαθούς πολιτικού διακηρύσσοντας ότι δεν είναι φασίστρια, ούτε συνιστά κίνδυνο για την δημοκρατία.
Η Μελόνι δεν τάσσεται όπως παλαιότερα υπέρ της αποχώρησης της Ιταλίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη, διαβεβαιώνοντας ότι επιδιώκει απλά την αναμόρφωσή τους, οραματίζεται «να βάλει την ΕΕ στη θέση της». Σε αντίθεση με άλλες ακροδεξιές πολιτικές δυνάμεις στην Ευρώπη καταδικάζει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και παράλληλα στηρίζει τις κυρώσεις στην Ρωσία και την αποστολή στρατιωτικού οπλισμού στην Ουκρανία. Την ίδια στιγμή όμως επικροτεί την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ διατηρώντας παράλληλα στενούς δεσμούς με το βρετανικό Συντηρητικό Κόμμα.
Η πρόεδρος του κόμματος «Αδέλφια της Ιταλίας περιπαίζει όσους Ευρωπαίους φοβούνται μια ακροδεξιά κυβέρνηση στην Ιταλία. H Μελόνι λέει μάλιστα ότι για το μόνο που ανησυχούν στις Βρυξέλλες είναι μήπως χάσουν έσοδα και εξουσίες, ενώ η ίδια στηρίζει τις συντηρητικές κυβερνήσεις σε Πολωνία και Ουγγαρία στην αντιπαράθεσή τους για το κράτος δικαίου ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Στο μυαλό των Ιταλών κυριαρχούν τα προβλήματα της χώρας τους
Η απογοήτευση πολλών Ιταλών με τις προηγούμενες κυβερνήσεις έπαιξε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην προεκλογική εκστρατεία. Ακόμη και ο συνασπισμός, με τον οποίο ο Μάριο Ντράγκι οδήγησε τη χώρα με σχετική επιτυχία στην ανάκαμψη μετά την υγειονομική κρίση, απέτυχε στα μάτια πολλών ψηφοφόρων. «Πολλοί άνθρωποι είναι κάπως απογοητευμένοι. Η Μελόνι μπόρεσε να εκμεταλλευτεί αυτή την απογοήτευση», αναλύει ο Λορέντζο ντε Σίο, καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο LUISS της Ρώμης, στη DW. «Τα αδέλφια της Ιταλίας» ήταν το μόνο κόμμα που δεν συμμετείχε στον κυβερνητικό συνασπισμό των τελευταίων 18 μηνών". Η Μελόνι μπόρεσε "να πουλήσει" τις ιδέες της, χωρίς να χρειαστεί να υπερασπιστεί τις αποφάσεις αυτού του μεγάλου συνασπισμού».
«Οι Ιταλοί ψηφοφόροι ενδιαφέρονται λιγότερο για την ευρωπαϊκή ή την εξωτερική πολιτική», εκτιμά ο Λουτς Κλινκχάμερ από το Γερμανικό Ιστορικό Ινστιτούτο στη Ρώμη. «Ο προεκλογικός αγώνας περιστράφηκε κυρίως γύρω από το εισόδημα και τα μέτρα στήριξης του πληθυσμού εν μέσω ενεργειακής κρίσης. Είναι διάχυτος ο φόβος ενδεχόμενης διολίσθησης στη φτώχεια. Οι εκλογές της Κυριακής είναι εκλογές διαμαρτυρίας, όπως είχαμε αρκετές φορές στην Ιταλία την τελευταία δεκαετία, με μόνη διαφορά ότι τώρα οι ελπίδες εναποθέτονται σε ηγέτη της ακροδεξιάς και όχι της Aριστεράς».
Οι τιμές της ενέργειας, ο πληθωρισμός και οι επιπτώσεις της πανδημίας ήταν κυρίαρχα ζητήματα στον προεκλογικό αγώνα και τις πολιτικές συζητήσεις στην τηλεόραση. Δεξιά και αριστερά κόμματα υπόσχονται υψηλότερες δαπάνες για την κοινωνική πολιτική. Την ίδια στιγμή, όμως, η Μελόνι εμφανίζεται συγκρατημένη ως προς την προσφυγή σε νέο δανεισμό. Όλα τα κόμματα θέλουν να επωφεληθούν από τα 200 δισ. ευρώ, που θα λάβει η Ιταλία τα επόμενα χρόνια από το Ταμείο Ανάκαμψης με τη μορφή επιχορηγήσεων ή χαμηλότοκων δανείων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας. Και μόνο για αυτόν τον λόγο καμία νέα ιταλική κυβέρνηση δεν θα θελήσει να συγκρουστεί μετωπικά με την ΕΕ, λέει ο Γερμανός ειδικός.
Ο Λοτέντσο Ντι Σίο, λέει ότι μια κυβέρνηση Μελόνι θα επιδιώξει να προβάλει με σκληρό τρόπο τις ιταλικές θέσεις στις Βρυξέλλες. «Μπορείτε να το θεωρήσετε δεδομένο, είναι όμως απίθανο να αλλάξουν οι βασικές συντεταγμένες της ιταλικής εξωτερικής πολιτικής και της ιταλικής πολιτικής σε σχέση με την Ευρώπη.
Πόσο θα αντέξει μια κυβέρνηση Μελόνι στην πρωθυπουργία;
Με βάση όλες τις δημοσκοπήσεις που δίνουν άνετη νίκη στη δεξιά, είναι πολύ πιθανό ο πρόεδρος της Ιταλίας, Σέρτζιο Ματαρέλα, ένας σοσιαλδημοκράτης, να αναγκαστεί να αναθέσει σε ηγέτη ακροδεξιού κόμματος να σχηματίσει κυβέρνηση για πρώτη φορά μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Σύμφωνα με το ιταλικό Σύνταγμα, ο εκπρόσωπος του ισχυρότερου κόμματος λαμβάνει την εντολή.
Ανοιχτό παραμένει, ωστόσο, πόσο θα άντεχε στην εξουσία μια κυβέρνηση υπό την Μελόνι, την πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός στην Ιταλία. Ένας δεξιός συνασπισμός κυβέρνησε την Ιταλία ήδη το 2001. Τότε όμως επικεφαλής της ισχυρότερης δεξιάς παράταξης και πρωθυπουργός ήταν ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι.
Για τον Λουτς Κλινκχάμερ, μεταφασίστες και ακροδεξιοί δεν είναι τίποτα καινούργιο στην ιταλική πολιτική σκηνή: «Η παρουσία μεταφασιστών ήταν έντονη σε διάφορες κυβερνήσεις από το 2001. Από αυτή την άποψη, δεν βλέπω ποια σημαντική ποιοτική διαφορά θα μπορούσε να έχει μια νέα κυβέρνηση υπό την Τζόρτζια Μελόνι».