Σαρωτική νίκη των Εργατικών του Κιρ Στάρμερ αναμένεται σύμφωνα με όλα τα προγνωστικά στις αυριανές εκλογές στη Βρετανία.
Ο Σύμβουλος Πολιτικής στη Βουλή των Λόρδων, Ιωάννης Χουντής ντε Φάμπρι μιλάει στο iefimerida.gr για την ακτινογραφία του εκλογικού σώματος, την επόμενη ημέρα της χώρας, αλλά και το μέλλον των σχέσεων της με την Ευρώπη και την Ελλάδα.
«Στις εκλογές της 4ης Ιουλίου οι Συντηρητικοί δεν διεκδικούν την επανεκλογή τους στην εξουσία. Στην πραγματικότητα, προσπαθούν να τερματίσουν στη δεύτερη θέση και να μην υπερφαλαγγιστούν από τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες. Οι διαρροές του Συντηρητικού κόμματος εκτείνονται από τα αριστερά τους στην νοτιοανατολική Αγγλία, το λεγόμενο «μπλε τείχος» (Εργατικοί και Φιλελεύθεροι Δημοκράτες) και προς τα δεξιά τους, στο κόμμα Reform στο ''κόκκινο τείχος΄΄ της βόρειας Αγγλίας. Σύμφωνα με το BBC, το μεσοσταθμικό ποσοστό των Συντηρητικών την 1η Ιουλίου ήταν 20%. Το εύρος των επιδόσεων του κόμματος κυμαίνεται στις διαθέσιμες δημοσκοπήσεις από το 15 ως το 25% με το αντίστοιχο ποσοστό των Εργατικών να βρίσκεται μεταξύ του 35 και 50% (μεσοσταθμικό 40%). Εφόσον αυτές οι προβλέψεις επιβεβαιωθούν θα πρόκειται για μία απόλυτη εκλογική συντριβή των Τόρις και ένα αποτέλεσμα χειρότερο όχι μόνο από εκείνο το 1997 υπό τον John Major, αλλά ίσως ακόμη και του 1906, όταν το κόμμα του Arthur Balfour κατέγραψε το ιστορικό χαμηλό των 156 εδρών (εκ των 650). Σε μία τέτοια περίπτωση, η παραίτηση του Ρίσι Σούνακ από την αρχηγία του κόμματος θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη», σημειώνει ο κ. Χουντής.
Γιατί οι Βρετανοί θα «τιμωρήσουν» τους Συντηρητικούς στις εκλογές
Οι Βρετανοί θα «τιμωρήσουν» όπως φαίνεται τους Συντηρητικούς για σημαντικές επιλογές τους. Όσο για τους λόγους της αποδοκιμασίας από το εκλογικό σώμα η απάντηση είναι σύνθετη σύμφωνα με τον κ. Χουντή ντε Φάμπρι.
«Στις εκλογές του 2019 οι Συντηρητικοί κατέκτησαν την αυτοδυναμία. Το 2021 το κόμμα κέρδιζε ακόμη έκτακτες εκλογές σε διάφορες μονοεδρικές περιφέρειες (by-elections), ακόμη και στην βόρεια Αγγλία. Εν τούτοις, αρχής γενομένης από το καλοκαίρι του 2022 μία σειρά παραγόντων πλήττει τους Συντηρητικούς με εκθετικά αυξανόμενη ένταση. Αρχικά, εντοπίζεται η συνήθης εκλογική κούραση, ειδικά μετά από 14 χρόνια διακυβέρνησης και τέσσερις εκλογικές νίκες. Στο Ηνωμένο Βασίλειο ποτέ στο παρελθόν κόμμα δεν κατέκτησε πέντε κατά σειρά εκλογικές νίκες. Όσον αφορά για τους κατοίκους της Βόρειας Αγγλίας, οι οποίοι στις προηγούμενες εκλογικές ψήφισαν τους Τόρις του Boris Johnson, από κοινού η πολιτική «δολοφονία» του αγαπημένου τους αρχηγού με την τακτική του Rishi Sunak στο μεταναστευτικό αλλά και τις αντίξοες οικονομικές συνθήκες των δύο τελευταίων ετών, τους ωθούν προς την ψήφο στους Εργατικούς και στο κόμμα Reform του Nigel Farage. Από εκεί και πέρα οι προοδευτικότεροι ψηφοφόροι της νοτιοανατολικής Αγγλίας χρεώνουν στους Συντηρητικούς αδυναμίες στην οικονομική πολιτική, τα αποτελέσματα του Brexit και δεξιόστροφες πολιτικές στην κοινωνική ατζέντα, ενώ η βάση υποστήριξης του κόμματος στην Σκωτία, την Ουαλία και τη Βόρειο Ιρλανδία έχει καταρρεύσει ολοκληρωτικά, καθιστώντας τους Τόρις, επί της ουσίας, ένα αγγλικό και όχι βρετανικό κόμμα (πρόκειται για μία διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη τουλάχιστον εδώ και είκοσι έτη). Όλα αυτά συντείνουν στην περαιτέρω αποδυνάμωση των εκλογικών επιδόσεων των Τόρις ανά την επικράτεια της χώρας».
Ο ρόλος του Brexit
Παρ’ ότι σήμερα οι Βρετανοί πιστεύουν ότι η απόφαση για Brexit ήταν λανθασμένη , η επιστροφή της Βρετανίας δεν ήταν μέρος της προεκλογικής ατζέντας όπως εξηγεί ο σύμβουλος της Βουλής των Λόρδων.
«Σύμφωνα και πάλι με τις διαθέσιμες δημοσκοπήσεις, σήμερα περίπου το 55% των Βρετανών θεωρούν πως η απόφαση της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν λανθασμένη. Μεσοσταθμικά η βάση υποστήριξης του Brexit έχει κατέλθει στο 33% και αυτό αντικατοπτρίζει grosso modo τις εκλογικές επιδόσεις των Συντηρητικών και του κόμματος Frage. Όσον αφορά το ερώτημα της πιθανής επιστροφής του Η.Β. στην Ε.Ε., οι θετικές απαντήσεις κυμαίνονται μεταξύ 42 και 54%. Σε κάθε περίπτωση κανένα κόμμα εκτός των Πρασίνων δεν ενέταξε στο προεκλογικό του πρόγραμμα την οποιαδήποτε αναφορά σε επιστροφή ή επανένταξη με οποιονδήποτε άλλο τρόπο της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Ωστόσο , εφ όσον οι Εργατικοί αναλάβουν την εξουσία θα επιδιώξουν την τροποποίηση της συμφωνίας , τουλάχιστον προς το παρόν.
«Το Εργατικό Κόμμα θα επιδιώξει, σύμφωνα με το προεκλογικό του πρόγραμμα, μία στενότερη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση στα θέματα που άπτονται του εμπορίου, της άμυνας, της έρευνας και της τεχνολογίας. Μολαταύτα αποκλείει κατηγορηματικά την επαναφορά της ελεύθερης μετακίνησης ατόμων και αγαθών μεταξύ της Ε.Ε. και του Ηνωμένου Βασιλείου, παρόλο που ο αρχηγός του, Sir Keir Starmer υποστήριζε αυτές τις πολιτικές κατά την προεκλογική εκστρατεία του 2019. Σε κάθε περίπτωση, οι Εργατικοί θα επιδιώξουν, σε αυτό το στάδιο, την τροποποίηση της υπάρχουσας συμφωνίας Ε.Ε.-Η.Β. και όχι την ολική ανατροπή της. Αυτή η ανάγκη προκύπτει από την ετερόκλιτη εκλογική βάση που στηρίζει τους Εργατικούς σε αυτές τις εκλογές, ειδικά στα ευρωσκεπτικιστικά εκλογικά κοινά της βόρειας Αγγλίας. Σε περίπτωση που το κόμμα κερδίσει δεύτερες εκλογές σε μία πενταετία από τώρα και η τάση των δημοσκοπήσεων σχετικά με το Brexit συνεχιστεί ως έχει, δεν αποκλείεται περαιτέρω σύγκλιση με την ΕΕ».
Η εξωτερική πολιτική
Με ενδιαφέρον αναμένεται και το πρόσωπο που θα αναλάβει Υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας καθώς οι διεθνείς σχέσεις της χώρας αναμένεται να τεθούν σε νέα βάση.
«Σε μία ιστορική στιγμή που η Ευρώπη αλλά, πιθανόν, και η Αμερική «στρίβουν» προς τα δεξιά, όσο κλισέ και αν ακούγεται αυτό, το Ηνωμένο Βασίλειο ετοιμάζεται για μία παντοδύναμη κεντροαριστερή κυβέρνηση. Παρά την οποιαδήποτε υπόνοια βρετανικού εξαιρετισμού, η κυβέρνηση των Εργατικών θα κληθεί να προχωρήσει σε συμφωνίες, εμπορίου αλλά και άμυνας, με κυβερνήσεις, κατά πάσα πιθανότητα, διαφορετικού πολιτικού προσανατολισμού. Στο ευρωπαϊκό επίπεδο θα υπάρξει, αναμφίβολα, στενότερη συνεργασία και μεγαλύτερη καλοπιστία μεταξύ του ευρωπαϊκού μπλοκ και της νέας βρετανικής κυβέρνησης αλλά μένει να αποδειχθεί πόσο μπορεί να προχωρήσει αυτό το διπλωματικό rapprochement. Άλλωστε, εξαρτάται τόσο από τους Βρετανούς όσο και τους Ευρωπαίους ομολόγους τους. Στο ευρύτερο διεθνές επίπεδο δεν αποκλείεται οι Εργατικοί να αναγνωρίσουν το κράτος της Παλαιστίνης και να διατηρήσουν μία αμυντική στάση αναμονής ως προς τις δαπάνες του ΝΑΤΟ, αναλόγως και του προσώπου που θα είναι ο «ένοικος» του Λευκού Οίκου από το 2025 και εξής. Σε αυτό το πλαίσιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και τελική επιλογή προσώπου που θα ηγηθεί του Foreign Office», λέει ο κ. Χουντής και εκτιμά ότι μεγαλύτερο στοιχήματα της νέα κυβέρνησης είναι η βελτίωση της οικονομίας.
«Όπως πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις, η οικονομία και οι προοπτικές βελτίωσής της θα είναι καθοριστικής σημασίας. Οι πρόσφατες προηγούμενες εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο κυριαρχούνταν από το Brexit, πριν και μετά από την πραγματοποίησή του. Σήμερα το ζήτημα φιγουράρει πολύ χαμηλά στα θέματα που απασχολούν τους Βρετανούς πολίτες. Αντίθετα, η μείωση του πληθωρισμού και των φόρων, η αύξηση της παραγωγής και των καλοπληρωμένων θέσεων εργασίας, η απομείωση του κόστους ενέργειας δια της δημιουργίας μίας νέας κρατικής εταιρείας ενέργειας και ο περιορισμός των μεταναστευτικών ροών θα καθορίσουν την πρώτη επιτυχία ή όχι της κυβέρνησης του Sir Keir Starmer».
Υπέρ της Ελλάδας
Η διαφαινόμενη νίκη των Εργατικών θα είναι σύμφωνα με τον Ιωάννη Χουντή ντε Φάμπρι προς όφελος της Ελλάδας.
«Έχω τη γνώμη πως η Ελλάδα, ως κράτος-μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ θα επωφεληθεί από τις μελλοντικές πολιτικής της κυβέρνησης των Εργατικών. Οι διμερείς σχέσεις θα ενισχυθούν σε αυτό το πλαίσιο. Περαιτέρω, θα σημείωνα πως ενδιαφέρον έχει η στάση που θα κρατήσει ο νέος πρωθυπουργός στις σχέσης της χώρας του με την Τουρκία, οι οποίες παρέμεναν ιδιαίτερα αγαστές υπό τους Συντηρητικούς. Ίσως οι μεγαλύτερες ευαισθησίες των Εργατικών σε θέματα προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να προκαλέσουν κάποιες αναταράξεις στις βρετανο-τουρκικές σχέσεις. Περαιτέρω, αναμένω εμβάθυνση των συνεργασιών με την χώρα μας στα πεδία του τουρισμού, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της ανώτατης εκπαίδευσης, ζητήματα στα οποία υπάρχει, ήδη, έντονη συνεργασία. Τέλος, όσον αφορά το αγκάθι των ελληνοβρετανικών σχέσεων, τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, στοιχηματίζω πως μία κυβέρνηση των Εργατικών δεν θα ενθαρρύνει αλλά, κρίσιμα, ούτε θα εμποδίσει μία πιθανή συμφωνία «επανένωσης» των Γλυπτών μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και του Βρετανικού Μουσείου», καταλήγει ο Σύμβουλος Πολιτικής της Βουλής των Λόρδων του Ηνωμένου Βασιλείου, συγγραφέας – ιστορικός και υποψήφιος Διδάκτωρ Ιστορίας των Ιδεών στο Πανεπιστήμιο του Aberdeen.