Οι ψηφοφόροι στη Βρετανία είναι έτοιμοι να βάλουν τέλος σε μια 14ετή περίοδο διακυβέρνησης των Συντηρητικών, σε μια βαρυσήμαντη εκλογική αναμέτρηση την Πέμπτη, στην οποία ο πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ αναμένεται να συντριβεί.
Ο Σούνακ πήρε το μεγαλύτερο στοίχημα της ταραγμένης πρωθυπουργίας του, προκηρύσσοντας τις πρόωρες εκλογές, αλλά αγωνίζεται να αντιστρέψει τα άσχημα δημοσκοπικά ποσοστά και φαίνεται να βρίσκεται στο χείλος της εκλογικής και ενδεχομένως πολιτικής του καταστροφής.
Εάν, όπως δείχνουν οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις, το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα θριαμβεύσει, θα πέσει επιτέλους η αυλαία μιας 14ετούς διακυβέρνησης από τους Συντηρητικούς, εγκαινιάζοντας μια κεντροαριστερή κυβέρνηση με επικεφαλής τον πρώην δικηγόρο, Κίρ Στάρμερ.
Οποιοδήποτε άλλο αποτέλεσμα θα σήμαινε ότι ο Σούνακ έχει ενορχηστρώσει μια συγκλονιστική νίκη που ακόμη και πολλοί στο ίδιο του το κόμμα πιστεύουν ότι είναι ανέφικτη και θα είχε ως αποτέλεσμα οι Συντηρητικοί να επεκτείνουν μια πολιτική δυναστεία προς μια τρίτη δεκαετία. Όλο αυτό βέβαια μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας.
Ακολουθούν ορισμένες βασικές ερωτήσεις που απαντήθηκαν μέσα από δημοσίευμα του CNN.
Πότε και πώς ψηφίζει η Βρετανία;
Μετά από μια προεκλογική εκστρατεία εβδομάδων, οι κάλπες θα ανοίξουν στις 7 π.μ. τοπική ώρα την Πέμπτη (9 π.μ. ώρα Ελλάδας) και θα παραμείνουν ανοιχτές μέχρι τις 10 μ.μ. (12:00 ώρα Ελλάδας)
Οι Βρετανοί μπορούν να ψηφίσουν σε κάθε μία από τις 650 εκλογικές περιφέρειες της χώρας, επιλέγοντας τον βουλευτή που θα εκπροσωπήσει την περιοχή.
Ο ηγέτης του κόμματος που θα κερδίσει την πλειοψηφία αυτών των εκλογικών περιφερειών γίνεται πρωθυπουργός και μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση. Αυτό σημαίνει ότι το 326 είναι ο μαγικός αριθμός των αναγκαίων εδρών για την απόλυτη πλειοψηφία.
Εάν δεν υπάρχει πλειοψηφία, οι νικητές πρέπει να αναζητήσουν βοήθεια από αλλού, ασκώντας την εξουσία ως κυβέρνηση μειοψηφίας - όπως έκανε η Τερέζα Μέι μετά το αποτέλεσμα του 2017 - ή σχηματίζοντας συνασπισμό, όπως έκανε ο Ντέιβιντ Κάμερον μετά το 2010.
Ο μονάρχης έχει σημαντικό, αν και συμβολικό, ρόλο- ο βασιλιάς Κάρολος Γ' πρέπει να εγκρίνει τον σχηματισμό κυβέρνησης, την απόφαση για τη διεξαγωγή εκλογών και τη διάλυση του κοινοβουλίου. Ωστόσο, ο βασιλιάς δεν πρόκειται ποτέ να αντιταχθεί στον πρωθυπουργό του ή να ακυρώσει τα αποτελέσματα των εκλογών.
Γιατί ο Σούνακ προκήρυξε εκλογές;
Ο Σoύνακ όφειλε να προκηρύξει εκλογές έως τον Ιανουάριο του 2025, αλλά η απόφαση για το πότε θα το κάνει ήταν δική του.
Το πρόβλημά του ήταν ότι δεν υπήρχαν ιδανικές επιλογές. Βρισκόταν 20 μονάδες πίσω στις δημοσκοπήσεις και αυτό το χάσμα δεν είχε αλλάξει εδώ και μήνες.
Από την άλλη πλευρά, ο Σούνακ έχει επενδύσει μεγάλο μέρος του πολιτικού του κεφαλαίου στην υπόσχεσή του να σταματήσει τις μικρές βάρκες που περνούν στο Ηνωμένο Βασίλειο από αιτούντες άσυλο, το μεταναστευτικό πρόβλημα δηλαδή. Πρόσφατα ψήφισε έναν αμφιλεγόμενο νόμο για την επεξεργασία ορισμένων αιτήσεων και «απέλασή» τους στη Ρουάντα, αν και κανείς δεν έχει ακόμη απελαθεί και περαιτέρω νομικές προκλήσεις μπορεί να περιμένουν το σχέδιο.
Οι θερμότεροι καλοκαιρινοί μήνες αναμένεται να δουν έναν τεράστιο αριθμό τέτοιων ταξιδιών μέσω της Μάγχης, πλήττοντας έναν σημαντικό πυλώνα του προεκλογικού του μηνύματος.
Τελικά, λίγες ώρες μετά από κάποια σπάνια καλά οικονομικά νέα - μια υγιή μείωση του ρυθμού πληθωρισμού από μήνα σε μήνα - ο Σούνακ αποφάσισε ότι αυτή ήταν η λιγότερο κακή στιγμή για να τραβήξει τη σκανδάλη.
Αλλά η ομιλία του, η οποία πραγματοποιήθηκε υπό καταρρακτώδη βροχή έξω από την Ντάουνινγκ Στριτ, έδωσε τον τόνο για μια άθλια προεκλογική εκστρατεία.
Ποιος αναμένεται να κερδίσει;
Η σχεδόν καθολική εκτίμηση είναι ότι το Συντηρητικό Κόμμα του Σούνακ θα χάσει τις εκλογές.
Οι Εργατικοί προηγούνται στις δημοσκοπήσεις για τις γενικές εκλογές από τα τέλη του 2021 και το προβάδισμα αυτό παραμένει τεράστιο καθ' όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Οι εργατικοί βρίσκονται περίπου 20 μονάδες μπροστά κατά μέσο όρο, με τους Συντηρητικούς να βρίσκονται πιο κοντά σε ποσοστά στους διεκδικητές του τρίτου κόμματος Reform UK και τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες παρά στους Εργατικούς.
Όταν μετατραπούν σε πρόβλεψη εδρών στο κοινοβούλιο, τα στοιχεία αυτά δείχνουν είτε μια άνετη νίκη των Εργατικών είτε μια νίκη των Εργατικών τόσο τεράστια που θα σήμαινε σχεδόν συντριβή για τους Συντηρητικούς.
Η εικόνα των Συντηρητικών υπέστη ζημιά από το Partygate και μια σειρά άλλων σκανδάλων που οδήγησαν στην πτώση της πρωθυπουργίας του Μπόρις Τζόνσον και, στη συνέχεια, στην άθλια θητεία έξι εβδομάδων της διαδόχου του Λιζ Τρας, η δημοσιονομική ατζέντα της οποίας προκάλεσε αναταραχή στις αγορές, αναφέρει το CNN.
Η καμπάνια του Σούνακ έχει αλλάξει ακόμη και το μήνυμά της τις τελευταίες εβδομάδες, ενθαρρύνοντας τους υποστηρικτές του να αποτρέψουν, αντί να στείλουν τον Σούνακ πίσω στην Ντάουνινγκ Στριτ, μια μαζική πλειοψηφία των Εργατικών.
Πρόκειται ουσιαστικά για παραδοχή της ήττας και υπογραμμίζει αυτό που οι δημοσκοπήσεις έλεγαν εδώ και καιρό: Οι Εργατικοί βρίσκονται σταθερά σε πορεία νίκης.
Όμως το Εργατικό Κόμμα ανησυχεί για το αν ο κόσμος θα θεωρήσει το αποτέλεσμα δεδομένο και έχει τονίσει τις τελευταίες ημέρες ότι τίποτα δεν έχει κριθεί μέχρι να καταμετρηθούν οι ψήφοι.
Πώς πήγε η προεκλογική εκστρατεία;
Η καμπάνια των Εργατικών ήταν επικεντρωμένη, δίνοντας την υπόσχεση της «αλλαγής».
Στο μεταξύ, ο Σούνακ έχει αγωνιστεί να παραμείνει στο σωστό δρόμο- ειδικότερα, η απόφασή του να αποχωρήσει νωρίτερα από τις εκδηλώσεις για την επέτειο της D-Day προκάλεσε οργή στην πατρίδα του και τον ανάγκασε να απολογηθεί.
Διοργανώθηκαν δύο τηλεοπτικά ντιμπέιτ, ο Σούνακ και ο Στάρμερ αναμετρήθηκαν σε μια τεταμένη και ενίοτε προσωπική αναμέτρηση.
Ποια θέματα θα κρίνουν τις εκλογές;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα καθορίσει σε κάποιο βαθμό τον νικητή της βραδιάς.
Οι Εργατικοί προσπαθούν επίμονα να μετατρέψουν τις εκλογές σε δημοψήφισμα για τα 14 χρόνια διακυβέρνησης των Συντηρητικών, εκμεταλλευόμενοι την κόπωση των Βρετανών με ένα κόμμα που έχει αναδείξει πέντε πρωθυπουργούς σε αυτό το διάστημα και έχει επιβλέψει το Brexit, μια παραπαίουσα οικονομία και μια σειρά από σκάνδαλα.
Ειδικότερα, ο Στάρμερ έχει μιλήσει αρκετά για το κόστος ζωής που πλήττει τις βρετανικές οικογένειες και για την κατάσταση του υποστελεχωμένου και Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS) της χώρας.
Ο Σούνακ, αντίθετα, προσπάθησε να επικεντρωθεί στο μεταναστευτικό - η υπόσχεσή του να «σταματήσει τις βάρκες» δεν έχει ακόμη αποδώσει. Έχει προσπαθήσει επίσης να πείσει τους ψηφοφόρους ότι η οικονομία έχει γυρίσει σελίδα και δεν μπορεί να διακινδυνεύσει αλλαγή διακυβέρνησης.
Πότε θα μάθουμε τα αποτελέσματα;
Οι Βρετανοί θα ψηφίσουν την Πέμπτη και μόλις κλείσουν οι κάλπες, οι ψήφοι θα καταμετρηθούν. Ο νικητής ανακηρύσσεται συνήθως τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής.
Μόλις ανοίξουν οι κάλπες την Πέμπτη, τα μέσα ενημέρωσης στη Βρετανία απαγορεύεται να συζητούν οτιδήποτε θα μπορούσε να επηρεάσει την ψηφοφορία.
Αλλά μόλις σταματήσει η ψηφοφορία, θα βγει ένα exit poll. Η δημοσκόπηση, που γίνεται από την Ipsos για το BBC, το ITV και το Sky, προβλέπει την κατανομή των εδρών του νέου κοινοβουλίου και παραδοσιακά είναι πολύ ακριβής.
Όπως και να έχει, η παράδοση της εξουσίας θα πραγματοποιηθεί μέχρι το Σαββατοκύριακο, αφήνοντας στη νέα κυβέρνηση μερικές εβδομάδες για να εργαστεί πάνω σε βασική νομοθεσία πριν το κοινοβούλιο διακόψει για το καλοκαίρι.