Το μεσημέρι της Πέμπτης, ο Μπόρις Τζόνσον παραιτήθηκε από την ηγεσία των Συντηρητικών στη Βρετανία, ενώ επίκειται και η παραίτησή του από την πρωθυπουργία της χώρας. Πώς θα συμβεί αυτό;
Ο Μπόρις Τζόνσον παραιτήθηκε από την Ντάουνινγκ Στριτ μετά από λιγότερο από τρία χρόνια στη διακυβέρνηση της Βρετανίας, παρόλο που κέρδισε τεράστια πλειοψηφία στις γενικές εκλογές του 2019. Οι απερχόμενοι πρωθυπουργοί συνήθως αναμένεται να παραμείνουν στη θέση τους μέχρι να βρεθεί διάδοχος. Πώς γίνεται όμως αυτό;
Πώς εκλέγουν νέο αρχηγό οι Συντηρητικοί
Όπως εξηγεί το BBC, μόλις παραιτηθεί ένας ηγέτης των Συντηρητικών, προκηρύσσονται εκλογές για νέο αρχηγό κόμματος. Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, οι υποψήφιοι χρειάζονται την υποστήριξη οκτώ Συντηρητικών βουλευτών για να συμμετάσχουν στη διαδικασία.
Μόλις ανακοινώσουν όλοι την υποψηφιότητά τους -εάν υπάρχουν περισσότεροι από δύο υποψήφιοι- οι βουλευτές των Τόρις πραγματοποιούν μια σειρά ψηφοφοριών μέχρι να μείνουν μόνο δύο.
- Στον πρώτο γύρο, οι υποψήφιοι πρέπει να συγκεντρώσουν το 5% των ψήφων για να παραμείνουν στη διαδικασία (σήμερα 18 βουλευτές)
- στον δεύτερο γύρο πρέπει να πάρουν το 10% (σήμερα 36 βουλευτές)
- στους επόμενους γύρους αποκλείεται ο υποψήφιος με τις λιγότερες ψήφους.
Όταν απομείνουν δύο βουλευτές, όλα τα μέλη του Συντηρητικού Κόμματος σε όλη τη χώρα -δηλαδή βουλευτές και ψηφοφόροι- θα ψηφίσουν για τον νικητή.
Το χρονοδιάγραμμα για κάθε ανάδειξη νέου αρχηγού κόμματος αποφασίζεται από την Επιτροπή των Βουλευτών του 1922, η οποία μάλιστα μπορεί να ψηφίσει για την αλλαγή των κανόνων πριν από τη διεξαγωγή των εκλογών.
Πώς διορίζεται ο επόμενος πρωθυπουργός της Βρετανίας
Όποιος κερδίσει στις εκλογές για την ηγεσία των Συντηρητικών, θα γίνει αρχηγός του κόμματος που αυτή τη στιγμή διατηρεί τον μεγαλύτερο αριθμό βουλευτών στη Βουλή. Ως εκ τούτου, η βασίλισσα θα του ζητήσει να σχηματίσει κυβέρνηση.
Θα γίνουν γενικές εκλογές στη Βρετανία;
Όταν ένας πρωθυπουργός παραιτείται στη Βρετανία, δεν προκηρύσσονται αυτόματα γενικές εκλογές. Το αργότερο που μπορούν να διεξαχθούν εκλογές αυτή τη στιγμή στη Βρετανία είναι ο Ιανουάριος του 2025, ωστόσο ο νέος πρωθυπουργός θα μπορούσε να επιλέξει να προκηρύξει εκλογές πριν από αυτή την ημερομηνία.
Πόσο καιρό θα παραμείνει στην εξουσία ο Μπόρις Τζόνσον
Όπως δήλωσε και στο διάγγελμα της παραίτησής του, ο Μπόρις Τζόνσον σκοπεύει να συνεχίσει ως πρωθυπουργός μέχρι να οριστεί νέος ηγέτης. Αυτό σημαίνει ότι θα παραμείνει στη θέση του έως ότου οι Συντηρητικοί επιλέξουν νέο ηγέτη, όπως έκαναν οι προκάτοχοί του Τερέζα Μέι και Ντέιβιντ Κάμερον όταν παραιτήθηκαν.
Στην δήλωση της παραίτησής του είπε: «Συμφώνησα με τον Σερ Γκράχαμ Μπράντι, τον πρόεδρο της Βουλής, ότι η διαδικασία επιλογής αυτού του νέου ηγέτη θα πρέπει να ξεκινήσει τώρα και το χρονοδιάγραμμα θα ανακοινωθεί την επόμενη εβδομάδα. Σήμερα διόρισα σήμερα ένα υπουργικό συμβούλιο το οποίο θα υπηρετήσω μέχρι να οριστεί νέος αρχηγός».
Θα μπορούσε ο Τζόνσον να φύγει νωρίτερα;
Μερικοί από τους επικριτές του καλούν τον Τζόνσον να αποχωρήσει άμεσα από το Νο 10 της Ντάουνινγκ Στριτ αντί να περιμένει την επιλογή του διαδόχου. Για παράδειγμα, ο ηγέτης των Εργατικών, Σερ Κιρ Στάρμερ, δήλωσε ότι εάν ο Τζόνσον δεν παραιτηθεί άμεσα από τον πρωθυπουργικό θώκο, θα ζητήσει ψήφο δυσπιστίας.
Σε μια τέτοια περίπτωση θα μπορούσαν να ψηφίσουν όλοι οι βουλευτές -όχι μόνο οι Συντηρητικοί. Για την ψήφιση της πρότασης δυσπιστίας χρειάζεται μία παραπάνω θετική βουλευτική ψήφος. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα, ωστόσο, θα βασιζόταν στο ότι οι Συντηρητικοί βουλευτές θα ψηφίσουν κατά της κυβέρνησής τους -κάτι που μάλλον είναι απίθανο.
Οι πιθανοί αντικαταστάτες του Μπόρις Τζόνσον στην πρωθυπουργία
Προς το παρόν, δεν υπάρχει προφανής διάδοχος του Βρετανού πρωθυπουργού, οι πιθανοί υποψήφιοι, όμως, είναι αρκετοί. Οι πρώην υπουργοί Τζέρεμι Χαντ και Σατζίντ Τζαβίντ έχουν θέσει στο παρελθόν υποψηφιότητα για την ηγεσία και ενδέχεται να επιλέξουν να το κάνουν ξανά.
Άλλοι πιθανοί υποψήφιοι είναι:
- Ο πρώην γραμματέας ανάπτυξης, Μάικλ Γκόουβ
- Η υπουργός Διεθνούς Εμπορίου, Πένι Μόρντοντ
- Ο πρώην βουλευτής, Ρίσι Σούνακ
- Η υπουργός Εξωτερικών, Λιζ Τρας
- Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, Τομ Τουγκεντάτ
- Ο υπουργός Άμυνας. Μπεν Γουάλας
- Ο βουλευτής, Ναντίμ Ζαχάουι
Ποιες εξουσίες διατηρεί ακόμα ο Μπόρις Τζόνσον
Μέχρι να παραιτηθεί επίσημα από το αξίωμα του πρωθυπουργού, ο κ. Τζόνσον εξακολουθεί να έχει τις ίδιες εξουσίες, θεωρητικά. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν έχει την εξουσία να εισαγάγει οποιαδήποτε ριζοσπαστική νέα πολιτική.
Θα εξακολουθήσει να εκπροσωπεί το Ηνωμένο Βασίλειο στο εξωτερικό και μπορεί να συνεχίσει να κάνει δημόσιους διορισμούς ή αλλαγές στην ομάδα των υπουργών του.
Μία από τις τελευταίες του πράξεις στο αξίωμα είναι πιθανότατα κάποια απονομή του αξιώματος του Ιππότη ή ένας διορισμός στη Βουλή των Λόρδων.