Με προβληματισμό αντιμετωπίζουν διεθνείς αναλυτές την κρίση που έχει ξεσπάσει μετά την αιφνίδια ανακοίνωση της τριμερούς συμφωνίας για την ασφάλεια μεταξύ της Αυστραλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ, AUKUS και την αντίδραση της Γαλλίας.
Η AUKUS, η οποία σήμανε την ακύρωση της σύμβασης που είχαν υπογράψει το Παρίσι και η Καμπέρα για την προμήθεια υποβρυχίων αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, συζητήθηκαν και συμφωνήθηκαν κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής της G7 τον Ιούνιο στην Κορνουάλη, σύμφωνα με την εφημερίδα The Telegraph.
Κατά το δημοσίευμα, ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος ήταν παρών στη σύνοδο, κρατήθηκε στο σκοτάδι ως προς την προετοιμασία της συμφωνίας.
Ο Βρετανός τότε υπουργός Εξωτερικών Ντόμινικ Ράαμπ (πλέον υπουργός Δικαιοσύνης) είχε προειδοποιηθεί πως η συμφωνία θα επηρέαζε αρνητικά τις σχέσεις με την Κίνα και τη Γαλλία.
Με διαβάθμιση «άκρως απόρρητο» όλα τα έγγραφα
Οι λεπτομέρειές της λεγόμενης AUKUS συζητήθηκαν πάντως λεπτομερώς κατά τη διάρκεια της συνόδου της G7. Ολα τα έγγραφα για αυτήν είχαν διαβάθμιση «άκρως απόρρητο», σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Τέλεγκραφ.
Η εφημερίδα The Guardian έγραψε χθες Σάββατο πως οι συνομιλίες για το ζήτημα διεξάγονταν επί μήνες με απόλυτη μυστικότητα και προσέθεσε πως κατά τη διάρκεια της G7 στην Κορνουάλη δεν έγινε η παραμικρή νύξη στον κ. Μακρόν πως η κυβέρνηση της Αυστραλίας ετοιμαζόταν να ακυρώσει τη διμερή σύμβαση για την προμήθεια των υποβρυχίων, προκειμένου να αγοραστούν αντί αυτών αμερικανικά πυρηνοκίνητα υποβρύχια.
Σε «κρίση οι σχέσεις της Γαλλίας» με ΗΠΑ και Αυστραλία
Η Γαλλία θεωρεί ότι βρίσκεται σε «κρίση» με τις ΗΠΑ και την Αυστραλία, αφού η Καμπέρα ακύρωσε τη σύμβαση για την προμήθεια γαλλικών υποβρυχίων, ύψους πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ, δήλωσε ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο κανάλι France 2.
Η γαλλική «έκρηξη» προκλήθηκε μετά τη συμφωνία της Καμπέρας με την Ουάσιγκτον και το Λονδίνο (AUKUS) για την προμήθεια πυρηνοκίνητων υποβρυχίων, με την οποία αναιρέθηκε η σύμβαση, ύψους 54 δισεκ. ευρώ, για την αγορά συμβατικών υποβρυχίων από τη Γαλλία.
Ο επικεφαλής της γαλλικής διπλωματίας έκανε λόγο για «σοβαρή κρίση» που προκλήθηκε από τον τορπιλισμό αυτής της συμφωνίας, καταγγέλλοντας «τα ψέματα (…) τη διπλοπροσωπία (…) μια σοβαρή διάρρηξη εμπιστοσύνης» και την «περιφρόνηση» εκ μέρους των συμμάχων της Γαλλίας.
Τι απαντά η Αυστραλία στη Γαλλία;
Η Αυστραλία ήταν «ειλικρινής, ανοικτή και έντιμη» με τη Γαλλία για τις ανησυχίες σε σχέση με τη συμφωνία για τα γαλλικά υποβρύχια, διαβεβαίωσε σήμερα ο Αυστραλός υπουργός Άμυνας, καθώς η συμφωνία με τις ΗΠΑ και τη Βρετανία συνεχίζει να τροφοδοτεί τη διεθνή διπλωματική κρίση.
Η Αυστραλία εγκατέλειψε τη συμφωνία του 2016 με τον γαλλικό όμιλο Naval για την προμήθεια στόλου συμβατικών υποβρυχίων, ανακοινώνοντας την Πέμπτη το σχέδιό της να κατασκευάσει τουλάχιστον οκτώ πυρηνοκίνητα υποβρύχια με αμερικανική και βρετανική τεχνολογία στο πλαίσιο της τριμερούς συνεργασίας για την ασφάλεια, τη λεγόμενη AUKUS.
Ο υπουργός Αμυνας Πίτερ Ντάτον δήλωσε σήμερα ότι η Αυστραλία εξέφραζε τις ανησυχίες της στη Γαλλία αναφορικά με την παραγγελία, αποτιμήθηκε στα 40 δισεκ. δολάρια το 2016, και θεωρήθηκε ότι θα κόστιζε πολύ περισσότερα σήμερα, επί περίπου 2 χρόνια.
«Οι ισχυρισμοί ότι οι ανησυχίες δεν είχαν διατυπωθεί από την αυστραλιανή κυβέρνηση, απλά αψηφούν, ειλικρινά, ό,τι είναι δημόσια καταγεγραμμένο και σίγουρα ό,τι λέγαμε δημοσίως για μεγάλο διάστημα», δήλωσε ο Ντάτον στο Sky News.
Ο πρωθυπουργός Σκοτ Μόρισον δήλωσε την Παρασκευή ότι είχε εκφράσει «πολύ σημαντικές ανησυχίες» για τη συμφωνία στον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν τον Ιούνιο και είχε ξεκαθαρίσει ότι η Αυστραλία «θα χρειαστεί να λάβει μια απόφαση με βάση το εθνικό μας συμφέρον».
«Αυτό που συνέβη» θα έχει επιπτώσεις και στο ΝΑΤΟ
Ο υπουργός έκρινε εξάλλου ότι «αυτό που συνέβη» θα έχει επιπτώσεις στον καθορισμό της νέας στρατηγικής αντίληψης του ΝΑΤΟ, χωρίς πάντως να φτάσει στο σημείο να μιλήσει για αποχώρηση της Γαλλίας από το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο.
Όταν ρωτήθηκε για την ανάκληση των Γάλλων πρεσβευτών από την Ουάσινγκτον και την Καμπέρα, ο Λε Ντριάν δικαιολόγησε την απόφαση λέγοντας ότι «υπάρχει μια σοβαρή κρίση μεταξύ μας».
«Το γεγονός ότι, για πρώτη φορά στην ιστορία των σχέσεων των ΗΠΑ με τη Γαλλία, ανακαλούμε για διαβουλεύσεις τον πρεσβευτή μας, είναι μια σοβαρή πολιτική πράξη που δείχνει την ένταση της σημερινής κρίσης μεταξύ των δύο χωρών μας και επίσης με την Αυστραλία», είπε.
Γιατί δεν ανακλήθηκε ο πρεσβευτής στο Λονδίνο;
Η ανάκληση του πρεσβευτή από το Λονδίνο κρίθηκε άσκοπη: «Γνωρίζουμε τον μόνιμο καιροσκοπισμό» των Βρετανών, ειρωνεύτηκε ο Γάλλος υπουργός, χαρακτηρίζοντας το Ηνωμένο Βασίλειο «ρεζέρβα» της τριμερούς πρωτοβουλίας.
Την Παρασκευή, η Γαλλία ανακάλεσε τους πρεσβευτές της από τις ΗΠΑ και την Αυστραλία, με αφορμή την τριμερή συμφωνία αμυντικής συνεργασίας (AUKUS) που περιλαμβάνει τις δύο αυτές χώρες και τη Βρετανία.
Ο Λε Ντριάν τόνισε ότι ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δεν έχει συζητήσει με τον Αμερικανό ομόλογό του, τον Τζο Μπάιντεν, για το θέμα των υποβρυχίων.
Αντίποινα από το Παρίσι με συμφωνία με την Ινδία
Ρόλο «πυροσβέστη» έχουν αναλάβει πλέον οι χώρες του AUKUS -ΗΠΑ, Αυστραλία, Μεγάλη Βρετανία- προκειμένου να κατευνάσουν τη γαλλική οργή που προκλήθηκε μετά την ανακοίνωση της συμμαχίας τους, την ώρα που το Παρίσι ανακοίνωσε τη συνεργασία με την Ινδία.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας συμφώνησε με τον Ινδό ομόλογό του να συνεργαστούν οι δύο χώρες τους σε ένα πρόγραμμα για την προώθηση «μιας πραγματικά πολυμερούς διεθνής τάξης», σύμφωνα με το Γαλλικό ΥΠΕΞ.
Ο Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν και ο Σουμπραχμανιάν Τζαϊσανκάρ συμφώνησαν επίσης, στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν, να εμβαθύνουν τη στρατηγική συνεργασία τους που βασίζεται «σε μια σχέση πολιτικής εμπιστοσύνης μεταξύ δύο μεγάλων κυρίαρχων κρατών του Ινδοειρηνικού», προστίθεται στην ανακοίνωση.
Την ίδια ώρα, ο Γάλλος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Κλεμάν Μπον, μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό France24 φάνηκε ιδιαίτερα επικριτικός απέναντι στην Αυστραλία και στη Μεγάλη Βρετανία και δήλωσε πως ήρθε η ώρα «να δράσουμε ως Ευρωπαίοι» και «να ενισχύσουμε την στρατηγική και αμυντική μας ικανότητα».
«Ντόμινο» ματαίωσης κι άλλων συμφωνιών;
Επικρίνοντας την απόφαση της Αυστραλίας να ματαιώσει το συμβόλαιο που είχε υπογράψει με τη Γαλλία για την κατασκευή πυρηνικών υποβρυχίων, προς όφελος των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, έκανε λόγο για «σοβαρή ρήξη εμπιστοσύνης εκ μέρους της Αυστραλίας».
Αυτό, όπως είπε, μπορεί να φέρει ματαίωση και άλλων συμφωνιών με την Αυστραλία διότι «αν δεν υπάρχει πλέον εμπιστοσύνη δεν μπορούμε να προχωρήσουμε και δεν βλέπω πια πώς μπορούμε να εμπιστευτούμε τους Αυστραλούς συμμάχους μας».
Όσο για τη στάση της Ουάσινγκτον, ο Κλεμάν Μπον επέκρινε τους Βρετανούς γείτονες, οι οποίοι, όπως είπε, από τη στιγμή που εγκατέλειψαν την Ευρωπαϊκή Ενωση «μπήκαν σε σχέση εξάρτησης με τις ΗΠΑ». Πρέπει, επομένως, να δράσουμε ως Ευρωπαίοι και να ενισχύσουμε τις ικανότητες σκέψης, στρατηγικής αυτονομίας και άμυνας, κατέληξε ο κ. Μπον.