Με το Αφγανιστάν να εισέρχεται σε μια νέα περίοδο πολιτικής και οικονομικής αστάθειας, η παραγωγή οπίου της χώρας αναμένεται να εκτοξευθεί στα ύψη, πράγμα που σημαίνει ότι πολύ σύντομα ίσως κατακλυστούν χώρες της Δύσης με φτηνή ηρωίνη και κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη, προειδοποιούν ειδικοί.
Όταν οι ΗΠΑ ξεκίνησαν την αποτυχημένη παρέμβασή τους προ εικοσαετίας στο Αφγανιστάν η καλλιέργεια παπαρούνας είχε πέσει σε ιστορική χαμηλό, λόγω της σύντομης απαγόρευσης που είχαν επιβάλει οι Ταλιμπάν για την παραγωγή οπίου. Έκτοτε, όμως, άλλαξαν γνώμη κι η παραγωγή οπίου στη χώρα εκτινάχθηκε. Ακόμη και πριν τις συνταρακτικές στρατιωτικές τους επιτυχίες, ορισμένοι είχαν χαρακτηρίσει τους Ταλιμπάν ως «το μεγαλύτερο καρτέλ ναρκωτικών του κόσμου» με τον επικεφαλής του Γραφείου Ναρκωτικών και Εγκλημάτων του ΟΗΕ (UNODC) στην Καμπούλ, Σεζάρ Γκουέντες Φερέιρος να υπογραμμίζει ότι το 85% της ηρωίνης που κυκλοφορεί ανά την υφήλιο προέρχεται από το Αφγανιστάν. «Οι Ταλιμπάν έχουν υπολογίσει στο εμπόριο οπίου ως μία από τις κύριες πηγές εισοδήματός τους» τόνισε ο ίδιος στο Reuters. «Η μεγαλύτερη παραγωγή φέρνει φθηνότερα ναρκωτικά με ελκυστικότερη τιμή και συνεπώς ευρύτερη προσβασιμότητα» εξήγησε. Τα παράνομα ναρκωτικά είναι «η μεγαλύτερη βιομηχανία της χώρας εκτός από τον πόλεμο», συμπλήρωσε ο Μπάρνετ Ρούμπιν, πρώην σύμβουλος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το Αφγανιστάν.
Σύμφωνα με έκθεση της Afhanistan Opium Survey, τα εδάφη που χρησιμοποιούνται για την καλλιέργεια παπαρούνας με στόχο την παραγωγή οπίου στο Αφγανιστάν αυξήθηκαν κατά 37% τον περασμένο χρόνο στα 2. 240. 000 στρέμματα. Στο εμπόριο οπίου, σύμφωνα πάντα με την ίδια έκθεση, «ενεπλάκη έντονα» και η αφγανική κυβέρνηση, αφού χωρίς τη βοήθεια διεφθαρμένων αξιωματούχων δεν θα μπορούσε να ανθήσει.
Αύξηση της παραγωγής οπίου υπό τους Ταλιμπάν
Αλλά με τους Ταλιμπάν να έχουν πάρει στα χέρια τους τον απόλυτο έλεγχο των περιοχών αυτών στα νότια και ανατολικά του Αφγανιστάν, ειδικοί αναμένουν μια δραματική αύξηση της παραγωγής με την Ευρώπη κύριο προορισμό των παραγόμενων ποσοτήτων ηρωίνης, αλλά και γειτονικές χώρες, μεταξύ άλλων και η Ρωσία, να κατακλύζονται από όπιο, ηρωίνη και μορφίνη. «Η παραγωγή οπίου ακμάζει σε ασταθείς καταστάσεις», σημειώνει ο Τζόναθαν Γκούντχαντ, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. «Οι αγρότες μπορούν να λαμβάνουν εύκολα δάνεια, πράγμα που δεν ισχύει για συνήθεις καλλιέργειες. Ολόκληρη η οικονομία των ναρκωτικών προσαρμόζεται στην τωρινή κατάσταση», σημειώνει.
Το όπιο αποτελεί εγγενή πηγή της οικονομίας του Αφγανιστάν. Προ τριετίας σχεδόν το 93% των χωριών καλλιεργούσαν παπαρούνες για παραγωγή οπίου στις νότιες περιοχές της χώρας, ειδικά στην επαρχία Χελμάντ σύμφωνα με το Γραφείο Ναρκωτικών και Εγκλήματος των Ηνωμένων Εθνών. Με την ανεργία να καλπάζει σχεδόν στο 40% κοινότητες σε αγροτικές περιοχές συχνά δεν έχουν άλλη επιλογή από το να εμπλακούν στην καλλιέργεια παπαρούνων, καθώς τα έσοδα είναι πολύ υψηλά. Οι μισθοί εκείνων που κάνουν τη συγκομιδή είναι διπλάσιοι σε σχέση με τα έσοδα άλλων αγροτών και υψηλότεροι από εκείνους των οικοδόμων.
Και πέρα από τον έλεγχο των περιοχών, όπου καλλιεργούνται οι παπαρούνες, οι Ταλιμπάν ελέγχουν τώρα και τις αγορές καθώς και τις εμπορικές οδούς προς το Πακιστάν, το Ιράν και το Τατζικιστάν - επιτρέποντάς τους να φορολογούν συστηματικά διαφορετικά σημεία κατά μήκος των τροφοδοτικών αλυσίδων. Κι οι ελπίδες να πειστεί το καθεστώς τους να καταστείλει τη συγκομιδή του οπίου φαντάζουν φρούδες, αφού μεταξύ του 2018 και του 2019 οι Ταλιμπάν πιθανότατα κέρδισαν περισσότερα από 400 εκατομμύρια δολάρια από το εμπόριο ναρκωτικών, σύμφωνα με αξιωματούχους του ΟΗΕ, ενώ πιστεύεται ότι αντλούν έως και το 60% των ετήσιων εσόδων τους από παράνομα ναρκωτικά. «Μείναμε στο περιθώριο και, δυστυχώς, επιτρέψαμε στους Ταλιμπάν να γίνουν πιθανώς η μεγαλύτερη χρηματοδοτούμενη τρομοκρατική οργάνωση στον κόσμο», δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος με γνώση του εμπορίου ναρκωτικών στη χώρα.
Ο καθηγητής Γκούντχαντ σημειώνει ότι το εμπόριο ναρκωτικών είναι πολύ βαθιά ενσωματωμένο στις πηγές εσόδων και τις στρατηγικές επιβίωσης των Ταλιμπάν και των διαφόρων πολιτοφυλακών αυτήν τη στιγμή, καθώς και του ευρύτερου πληθυσμού στο Αφγανιστάν. Αλλά εκείνοι που επωφελούνται από αυτό το εμπόριο ναρκωτικών δεν περιορίζονται μόνον στο Αφγανιστάν. Αν και τα ποσά των χρημάτων από το εμπόριο οπιοειδών είναι μεγάλα σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας του Αφγανιστάν, η διακίνηση από τα σύνορα της χώρας φαίνεται να οργανώνεται από ισχυρές εγκληματικές ομάδες σε άλλες χώρες.
Οι Ταλιμπάν στρέφουν το βλέμμα τους στην κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη
Κι οι Ταλιμπάν, που δεν αρκούνται στα εκατομμύρια που βγάζουν από την παραγωγή οπίου, στρέφουν τώρα το βλέμμα τους και στο επικερδές εμπόριο της άκρως εθιστικής κρυσταλλικής μεθαμφεταμίνης, που καταστρέφει ολόκληρες κοινότητες στην Αμερική.
Στην Αυστραλία, που είναι μαζί με την Ιαπωνία μια από τις μεγαλύτερες αγορές του νέου προϊόντος των Ταλιμπάν, ένα κιλό αφγανικής ηρωίνης κυμαίνεται στα 250.000 δολάρια, ενώ η μεθαμφεταμίνη πωλείται γύρω στα 700.000 δολάρια το κιλό, μολονότι είναι φτηνότερη η παραγωγή της. «Πρόκειται για μια ανησυχητική τάση, όπως συμβαίνει και στην περίπτωση της Μιανμάρ. Η κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη δεν παρέχει τα ίδια οικονομικά οφέλη στον ντόπιο πληθυσμό με την παραγωγή οπίου, στην οποία – καθώς και στη διανομή της – απασχολούνται περί τα τρία εκατ. άνθρωποι στο Αφγανιστάν», λέει ο καθηγητής Γκούντχαντ. «Η μεθαμφεταμίνη μπορεί να παραχθεί από μικρές, ομάδες που μετακινούνται και διαθέτουν πόρους», λέει, πράγμα που σημαίνει ότι το νέο εμπόριο των Ταλιμπάν με την κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη θα είναι ιδανικό για την εκτόξευση των εισόδων από τα ναρκωτικά, καθώς οι χώρες της Δύσης θα κλείνουν τη στρόφιγγα οικονομικής βοήθειας στο Αφγανιστάν.
Διακινητές ναρκωτικών των Ταλιμπάν φέρονται να ανοίγουν νέες αγορές, περιλαμβάνοντας, όπως είπε αξιωματούχος, σε φορτία ηρωίνης και πακέτα μεθαμφεταμίνης για δοκιμή. «Σου στέλνουν 100 κιλά ηρωίνης και προσθέτουν και δωρεάν πέντε κιλά μεθαμφεταμίνης και στη συνέχεια σε κατακλύζουν», δήλωσε διεθνής αξιωματούχος της υπηρεσίας δίωξης ναρκωτικών στο περιοδικό Foreign Policy.