Στην ολοένα και πιο αλλοπρόσαλλη διακυβέρνηση της Τουρκίας από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στέκεται ανάλυση, που φιλοξενεί το έγκυρο περιοδικό Time, επισημαίνοντας ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι ανησυχίας για ολόκληρο τον κόσμο.
Όπως σημειώνει ο πρόεδρος της εταιρίας γεωπολιτικών ερευνών Eurasia Group και καθηγητής της Σχολής Διεθνών και Δημοσίων Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Columba, Ίαν Μπρέμερ, ο Ερντογάν έχει σωρεύσει τα τελευταία 18 χρόνια περισσότερες εξουσίες απ’ οποιονδήποτε άλλο Τούρκο ηγέτη από την εποχή του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ. Αναδιαμόρφωσε το πολιτικό τοπίο στην Τουρκία, αντιμετώπισε μια απόπειρα πραξικοπήματος, ξανάγραψε το σύνταγμα για να ενισχύσει τις προεδρικές του εξουσίες, αλλά «με το εριστικό του ύφος και τα αυταρχικά του ένστικτα έχει αποκτήσει επικριτές εντός και εκτός της χώρας του». Το μεγαλύτερο πολιτικό πρόβλημα του Ερντογάν στην παρούσα φάση είναι οικονομικής φύσης με τον πληθωρισμό στα ύψη και την ανεργία κοντά στο 14% καθώς η πανδημία του κορωνοϊού εξακολουθεί να προκαλεί τριγμούς στην τουρκική οικονομία.
Πέφτουν τα ποσοστά του Ερντογάν στις δημοσκοπήσεις
Ο Ερντογάν και το κόμμα του πληρώνουν, φυσικά, το τίμημα καθώς ο ίδιος υπολείπεται στις τελευταίες δημοσκοπήσεις του δημοφιλούς δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου και το AKP έπεσε για πρώτη φορά στην πρόθεση ψήφου κάτω από το 30% σε πρόσφατη σφυγμομέτρηση του Turkiye Raporu. Kαι ναι μεν το πράσινο φως που έδωσε στα τέλη του περασμένου χρόνου στον διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας να αυξήσει τα επιτόκια βοήθησε στην σταθεροποίηση της κατάστασης και την προσέλκυσε ξένων επενδύσεων, αλλά καθώς η πανδημία πλήττει τα νοικοκυριά η πολιτική πίεση αυξάνεται όπως και η απαίτηση για αλλαγές. Και δεν αποκλείεται, σχολιάζει το Time, «τους επόμενους μήνες ο Ερντογάν να καταφύγει και πάλι στις γρήγορες οικονομικές πολιτικές που κατέστησαν τόσο ευάλωτη την Τουρκία».
«Ελλείψει άρτου, στο μεταξύ, ο Ερντογάν πρόσφερε θεάματα που ελπίζει να συσπειρώσουν τη βάση [των ψηφοφόρων] του και να εκτρέψει την προσοχή από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Όταν διαδήλωσαν φοιτητές κατά της επιλογής από τον Ερντογάν ενός αφοσιωμένου σ’ αυτόν πολιτικού συμμάχου του για πρύτανη ενός μεγάλου πανεπιστημίου, τους χαρακτήρισε τρομοκράτες και πολλοί συνελήφθησαν», αναφέρεται στην ανάλυση του Τime. Παράλληλα αποφάσισε να ζητήσει νέες συνταγματικές αλλαγές που θα του δώσουν πρόσθετες εξουσίες, μολονότι είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία για την επικύρωσή τους στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση. Πέραν τούτων ο Ερντογάν προσπαθεί να τονώσει την εθνική υπερηφάνεια τον συμπατριωτών του υποσχόμενος τον περασμένο μήνα υποσχόμενος να πατήσει πόδι η Τουρκία στη Σελήνη σε δύο χρόνια, όταν θα συμπληρώνεται ένας αιώνας από την ίδρυση του σύγχρονου τουρκικού κράτους και αργότερα να στείλει επανδρωμένο αποστολή στο φεγγάρι.
Αλλά όπως δείχνουν τα ποσοστά του στις δημοσκοπήσεις οι προτεραιότητες της κοινής γνώμης δεν είναι στο φεγγάρι, εξ ου και η στροφή του Ερντογάν σε πιο προβλέψιμους στόχους. Στις 8 Φεβρουαρίου υπαινίχθηκε ότι έρχονται οσονούπω καλά μαντάτα από το μέτωπο της εσωτερικής ασφάλειας, αλλά όταν απέτυχε το σχέδιο διάσωσης Τούρκων ομήρων του ΡΚΚ στο βόρειο Ιράκ , ο Ερντογάν αναγκάστηκε να ματαιώσει μια ομιλία με θριαμβολογίες από τηλεοράσεως. Στη συνέχεια η κυβέρνησή του διέταξε τη σύλληψη άλλων 700 ατόμων, ανάμεσά τους και μέλη του φιλοκουρδικού κόμματος HDP με την υποψία ότι σχετίζονται με τους Κούρδους αυτονομιστές, ενώ σκέφτεται να το διαλύσει, προκαλώντας νέα πηγή εντάσεων εντός και εκτός Τουρκίας.
Τα σημαντικότερα σημεία τριβής στις σχέσεις της Τουρκίας του Ερντογάν με τη Δύση
Όπως επισημαίνει το άρθρο του Time, η σκληρή στάση του Ερντογάν έναντι της αντιπολίτευσης στην Τουρκία κλιμακώνει τις εντάσεις με άλλες κυβερνήσεις, με τον Τζο Μπάιντεν και Ευρωπαίους ηγέτες να νοιάζονται σαφώς περισσότερο σε σχέση με τον Τραμπ για τη δημοκρατία και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην γειτονική μας χώρα. Και δεν είναι αυτό το μόνο αγκάθι στις σχέσεις της Άγκυρας με τη Δύση. Ένα από τα σημαντικότερα είναι η αγορά των S-400 από τη Ρωσία, ενώ η επικείμενη δίκη στη Νέα Υόρκη της υπόθεσης της τουρκικής τράπεζας Halkbank μπορεί να φέρει τον ίδιο τον Τούρκο πρόεδρο με την πλάτη στον τοίχο.
Παράλληλα ο Ερντογάν έχει αψηφίσει τις ενστάσεις της ΕΕ για τις γεωτρήσεις για υδρογονάνθρακες σε διαφιλονικούμενες περιοχές της ανατολικής Μεσογείου, που έχει βάλει προσωρινά στον πάγο, ενώ τον Μάρτιο του 2020 δημιούργησε κι άλλη κρίση όταν άνοιξε τις πύλες της χώρας του για την Ευρώπη σε πρόσφυγες που φιλοξενούσε η Τουρκία στο πλαίσιο της συμφωνίας της με την ΕΕ. Ενώ πρόσφατα μετά την αποστολή του «Tσεσμέ» στο Αιγαίο, που η Άγκυρα γνώριζε ότι θα εξόργιζε την Αθήνα, Τούρκοι αξιωματούχοι παραπονέθηκαν για παρενόχληση του πλοίου από ελληνικά μαχητικά. Την ίδια ώρα ο Ερντογάν συνεχίζει να αντιτίθεται στα σχέδια της ΕΕ για επανένωση της Κύπρου επιμένοντας στη λύση των «δύο κρατών» στη μεγαλόνησο, αναφέρει το δημοσίευμα του Time. Και καταλήγει:
Ο Ερντογάν «μπορεί να ελπίζει σε σταθερές σχέσεις με τη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν, αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από το κατά πόσον θα παραμείνει σε ισχύ η εκεχειρία γύρω από την Ιντλίμπ στη Συρία, όπου άλλη μια υποστηριζόμενη από τη Ρωσία επιχείρηση καταστολής από το συριακό στρατό θα μπορούσε να στείλει κύματα προσφύγων προς τα τουρκικά σύνορα. Η Τουρκία έχει επίσης παρέμβει στον εμφύλιο της Λιβύης και στον Καύκασο υποστηρίζοντας το Αζερμπαϊτζάν στην πρόσφατη σύρραξη με την Αρμενία. Η ιστορία λέει ότι ο ισχυρός άντρας της Τουρκίας θα γίνει ακόμη πιο επιθετικός και απρόβλεπτος εντός και εκτός των τειχών καθώς η οικονομία της χώρας του θα βαραίνει περισσότερο στο πολιτικό του μέλλον».