Για ορισμένα είδη ζώων, η χειμερία νάρκη είναι μέρος της ζωής τους. Ισχύει το ίδιο και για τα έντομα μέσα στο καταχείμωνο;
Kάντε μια εικόνα με το νου σας: στέκεστε σε ένα δάσος στη μέση του χειμώνα και η θερμοκρασία έχει πέσει κάτω από το μηδέν. Το έδαφος είναι καλυμμένο με χιόνι και τα δέντρα και οι θάμνοι είναι γυμνά από φύλλωμα. Τα έντομα που κανονικά πετούν ή σέρνονται σε έναν πιο ζεστό καιρό δεν φαίνονται πουθενά. Δεν υπάρχει έντομο στον ορίζοντα.
Θα μπορούσατε να υποθέσετε ότι τα έντομα δεν επιβιώνουν από την αλλαγή της εποχής από την ζέστη στο κρύο. Οι θερμοκρασίες είναι πολύ χαμηλές για να αναζητήσουν τροφή και τα φυτά ή άλλα έντομα που θα έτρωγαν είναι ούτως ή άλλως ελάχιστα.
Αυτό όμως δεν ισχύει. Στην πραγματικότητα, εξακολουθούν να βρίσκονται παντού γύρω σας: πάνω στο φλοιό των δέντρων και των θάμνων, στο χώμα, και ορισμένα μπορεί να είναι ακόμη και προσκολλημένα στα φυτά κάτω από το χιόνι. Το χιόνι, όπως αποδεικνύεται, είναι ένας αρκετά καλός μονωτής για το κρύο - σχεδόν σαν κουβέρτα.
Τα έντομα πέφτουν και αυτά σε χειμερία νάρκη. Οι επιστήμονες το ονομάζουν αυτό «διάπαυση» και είναι ο τρόπος με τον οποίο τα έντομα, τα οποία στις περισσότερες περιπτώσεις δεν μπορούν να παράγουν τη δική τους θερμότητα όπως εμείς τα θηλαστικά, επιβιώνουν τους κρύους χειμερινούς μήνες.
Ο χειμώνας έρχεται
Για ορισμένα είδη, η χειμερία νάρκη είναι μέρος της ζωής. Τα έντομα πρέπει και αυτά να προετοιμαστούν για το χειμώνα πολύ πριν η θερμοκρασία πέσει πολύ χαμηλά. Ωστόσο, τα περισσότερα έντομα παίρνουν το σύνθημα για την χειμερία νάρκη τους μόνο από το περιβάλλον τους.
Πώς το κάνουν λοιπόν; Η θερμοκρασία δεν είναι ένα ιδιαίτερα αξιόπιστο σήμα. Παρόλο που οι θερμοκρασίες γίνονται ψυχρότερες προς το χειμώνα, μπορεί να διαφέρουν πολύ από εβδομάδα σε εβδομάδα.
Ένας άλλος περιβαλλοντικός παράγοντας μπορεί να είναι το μήκος της ημέρας. Πόσες ώρες δηλαδή έχει φως. Μια μεγάλη ποικιλία εντόμων ερμηνεύει τη μείωση των ωρών ηλιακού φωτός ως σύνθημα για να προετοιμαστούν για χειμερία νάρκη.
Η σωστή εκτίμηση του χρόνου άφιξης του χειμώνα είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση. Εάν ένα έντομο δεν λάβει εγκαίρως τη σωστή απόφαση, μπορεί να παγώσει ή να λιμοκτονήσει.
Πάνω από 5.5 εκατ. είδη ψάχνουν στέγη
Η χειμερία νάρκη περιλαμβάνει διάφορες στρατηγικές που επέτρεψαν σε αυτή την τεράστια κατηγορία ζώων, η οποία περιλαμβάνει περίπου 5,5 εκατομμύρια είδη, να αντιμετωπίσει το κρύο μακριά από τον εύκρατο ισημερινό της Γης.
Ορισμένα έντομα πέφτουν σε χειμερία νάρκη σε μέρη που δεν επικρατούν τόσο χαμηλές θερμοκρασίες, ενώ άλλα υφίστανται αλλαγές στο σώμα τους για να αποφύγουν ή να ανεχθούν το ενδεχόμενο πάγωμα.
Μια πεταλούδα, αφού πάρει βάρος ως προνύμφη, θα αναζητήσει ένα κατάλληλα προστατευμένο από την παγωνιά δασικό σημείο για να κοιμηθεί - ίσως στο γρασίδι (το οποίο τρώει τον υπόλοιπο χρόνο) που θα καλυφθεί από το χιόνι.
Τι γίνεται με το φαγητό;
Αυτή την εποχή του έτους δεν υπάρχει σχεδόν καμία διαθέσιμη τροφή και τα έντομα γενικά δεν τρώνε κατά τη διάρκεια της χειμερίας νάρκης τους.
Ο χειμώνας μπορεί να διαρκέσει μήνες, οπότε τα έντομα έχουν αναπτύξει δύο στρατηγικές: είτε να αποκτήσουν πρόσθετο βάρος πριν από τον χειμώνα, είτε να καταναλώνουν αργά αυτό το απόθεμα ενέργειας μειώνοντας τον μεταβολικό τους ρυθμό. Τι σου είναι η φύση..
Λόγου χάρη, καθώς πολλά έντομα ζουν ολόκληρο τον κύκλο ζωής τους μέσα σε λίγους μήνες έως ένα χρόνο, η απώλεια μηνών κατά τη διάρκεια του χειμώνα είναι σημαντική. Και έτσι, τα έντομα απλώς διακόπτουν την ανάπτυξή τους κατά τη διάρκεια της χειμερίας νάρκης. Σταματάνε δηλαδή να μεγαλώνουν προκειμένου να κάνουν... οικονομία στο απόθεμα ενέργειάς τους.
Η απειλή της κλιματικής αλλαγής
Η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας που προκαλείται από την καύση ορυκτών καυσίμων και την αποψίλωση των δασών, μεταξύ άλλων, έχει ως αποτέλεσμα μικρότερους και θερμότερους χειμώνες.
Για τα έντομα που μπορούν να προσαρμοστούν σε αυτές τις αλλαγές αρκετά γρήγορα, αφήνει μια ευκαιρία να μεταναστεύσουν προς τα βόρεια. Ορισμένα είδη έχουν καταφέρει να το κάνουν αυτό, ενώ άλλα δεν μπορούν - οι εντομολόγοι καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες για να κατανοήσουν το γιατί.
Οι προκλήσεις της προσαρμογής στους θερμότερους χειμώνες είναι πολλαπλές. Οι θερμοκρασίες πέφτουν όλο και πιο αργά μέσα στην εποχή, αλλά οι μέρες μικραίνουν με την ίδια συνέπεια όπως πάντα. Αυτή η αναντιστοιχία μπορεί να ξεγελάσει τα έντομα ώστε να πάρουν λάθος απόφαση. Και αν αυτό συμβεί σε πάρα πολλά έντομα, ένα είδος μπορεί μέχρι και να εξαφανιστεί.
Η παγίδα της υπερθέρμανσης
Η κατανάλωση ενέργειας στα έντομα εξαρτάται επίσης από τη θερμοκρασία. Καθώς οι χειμώνες θερμαίνονται, ένα έντομο κινδυνεύει να εξαντλήσει τις ενεργειακές του αποθήκες πριν τερματίσει τη χειμερία νάρκη.
Οι υψηλότερες θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια του χειμώνα σημαίνουν επίσης λιγότερο χιόνι, το οποίο σημαίνει ότι ορισμένα είδη δεν μπορούν να κρυφτούν από το κρύο -καθώς προείπαμε ότι το χιόνι λειτουργεί ως μονωτής για τα έντομα.
Με περισσότερες έρευνες σχετικά με τους παράγοντες που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο τα διάφορα έντομα προσαρμόζονται στις υψηλότερες θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια του χειμώνα, οι επιστήμονες θα μπορούσαν να προβλέψουν ποια είδη θα χρειαστούν πιο επείγουσα βοήθεια από τους οικολόγους - και ποια μορφή θα πρέπει να λάβει αυτή η βοήθεια.
Όμως την επόμενη φορά που θα περπατήσετε σε ένα δάσος μια κρύα χειμωνιάτικη μέρα, σκεφτείτε το πόσο εκπληκτικό είναι το γεγονός ότι τα έντομα πέφτουν σε χειμερία νάρκη και καταφέρνουν να επιβιώνουν χρησιμοποιώντας έναν από τους μηχανισμούς που διαβάσατε παραπάνω.