Οκτώ ολόκληρα χρόνια περίμεναν οι επιστήμονες αυτή τη στιγμή, καθώς σήμερα ξεκινά η μεγαλύτερη επιστημονική αποστολή που έγινε ποτέ στην Αρκτική, με στόχο να μελετήσει τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Tην ώρα που εκατομμύρια άνθρωποι σ’ ολόκληρο τον πλανήτη συμμετέχουν σε πάνω από 5.000 κινητοποιήσεις για την κλιματική αλλαγή, το γερμανικό ερευνητικό σκάφος Polarstern («Πολικός Αστήρ») βάζει πλώρη από το Τρόμζο της Νορβηγίας για την Αρκτική, όπου σκοπεύει να αποκλειστεί από τους θαλάσσιους πάγους βόρεια της Σιβηρίας για έναν ολόκληρο χρόνο.
Εκατοντάδες επιστήμονες θα επισκεφθούν στο διάστημα αυτό το ερευνητικό σκάφος, προκειμένου να το χρησιμοποιήσουν ως βάση για να μελετήσουν το κλίμα.
600 επιστήμονες από 19 χώρες, πέντε παγοθραυστικά κι ένας προϋπολογισμός 140 εκατ. ευρώ
Η αποστολή του Polarstern, που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον διεθνών ΜΜΕ, εντάσσεται στο πλαίσιο της Mosaic (Multidisciplinary Drifting Observatory for the Study of Arctic Climate), ενός τεράστιου εγχειρήματος με προϋπολογισμό 140 εκατ. ευρώ, στο οποίο μετέχουν σχεδόν 600 επιστήμονες 70 ερευνητικών ινστιτούτων από 19 χώρες.
«Αποστολή στην Αρκτική τέτοιου μεγέθους δεν έχει ξαναγίνει», λέει ο επικεφαλής της Mosaic, Μάρκους Ρεξ από το Ινστιτούτο Πολικών και Θαλασσίων Ερευνών Άλφρεντ Βέγκενερ, ενώ η Γερμανίδα υπουργός Έρευνας, Άνια Κάρλιτσεκ χαρακτηρίζει «σύγχρονους ήρωες» όσους συμμετέχουν σ’ αυτήν. Η αποστολή χρησιμοποιεί το παράδειγμα του Νορβηγού εξερευνητή Φρίντγιος Νάνσεν, που είχε ακολουθήσει πριν από 125 χρόνια την ίδια διαδρομή και εκμεταλλεύτηκε ένα ισχυρό ρεύμα για να φθάσει στην κεντρική Αρκτική μαζί με τους μόνιμα παρασυρόμενους πάγους.
Οι κίνδυνοι της αποστολής
Περίπου δύο εβδομάδες μετά τον απόπλου το πλήρωμα και οι ερευνητές θα αναζητήσουν μια κατάλληλη παγονησίδα. «Χρειαζόμαστε μια σταθερή “πατρίδα” για τα επιστημονικά μας όργανα», εξηγεί ο Μάρκους Ρεξ.
Οι επιστήμονες θα στήσουν τους σταθμούς για τα πειράματά τους πάνω στην παγονησίδα αυτή προκειμένου π.χ. να λαμβάνουν δείγματα από το νερό, τον πάγο και την ατμόσφαιρα. Η παγονησίδα θα πρέπει να έχει πάχος τουλάχιστον 1,20 μ. προκειμένου να μπορούν να προσγειώνονται εκεί αεροσκάφη, που θα μεταφέρουν προμήθειες για το επιστημονικό προσωπικό. Τουλάχιστον τρία αεροσκάφη θα βρίσκονται πάνω σε άλλα τέσσερα παγοθραυστικά υποστήριξης.
Η αποστολή κρύβει, βέβαια, και κινδύνους. Πέρα από τις ακραίες θερμοκρασίες, που μπορεί να φθάσουν και τους -45 βαθμούς Κελσίου και το σκοτάδι που θα διαρκεί επί 150 μέρες, ελλοχεύει και ο κίνδυνος των πολικών αρκούδων και γι’ αυτό έχουν επιστρατευθεί ειδικοί φύλακες. Οι επιστήμονες θα επιχειρήσουν να κατανοήσουν καλύτερα την κλιματική αλλαγή, καθώς η Αρκτική θεωρείται ως σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τις αλλαγές στο κλίμα του πλανήτη μας. Ακραία καιρικά φαινόμενα όπως κύματα πολικού ψύχους το χειμώνα και εκτεταμένες περίοδοι ξηρασίας το καλοκαίρι εξαρτώνται από τις αλλαγές που παρατηρούνται στην Αρκτική, αλλά η επιστημονική κοινότητα δεν διαθέτει επαρκή στοιχεία και επιδιώκει τώρα να δημιουργήσει νέα, πιο επικαιροποιημένα μοντέλα για την κλιματική αλλαγή βάσει των δεδομένων που θα συλλέξει η αποστολή-μαμούθ.