Η ολομέλεια της 27ης διάσκεψης των μερών της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP27) ενέκρινε επί της αρχής τη δημιουργία ταμείου ειδικού σκοπού για την κάλυψη των «απωλειών και των ζημιών» που υφίστανται «ιδιαίτερα ευάλωτες» φτωχές χώρες εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.
Η απόφαση, που υποδέχθηκαν με επευφημίες πολλές αντιπροσωπείες της ολομέλειας στο κλείσιμο της μαραθώνιας συνόδου αυτής του ΟΗΕ στο Σαρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου, χαρακτηρίζεται «ιστορική» από όσους την υποστηρίζουν.
Ανοίγοντας τις εργασίες της ολομέλειας, ο πρόεδρος της COP27, ο αιγύπτιος Σαμέχ Σούκρι, παρακάλεσε τις αντιπροσωπείες να εγκρίνουν «το σχέδιο αποφάσεων που θα σας παρουσιάσω», καθώς όλος ο κόσμος «μας παρακολουθεί». «Σας παροτρύνω όλους να αρθείτε στο ύψος των προσδοκιών που εναποτέθηκαν σε εμάς από τη διεθνή κοινότητα, ειδικά από εκείνους που είναι πιο ευάλωτοι παρότι συνέβαλαν λιγότερο στην κλιματική αλλαγή».
Το κείμενο τονίζει την «άμεση ανάγκη νέων, επιπρόσθετων, προβλέψιμων και επαρκών οικονομικών πόρων για να βοηθηθούν οι αναδυόμενες χώρες που είναι ιδιαίτερα ευάλωτες» στις συνέπειες, «οικονομικές και μη», της κλιματικής αλλαγής.
Σε αυτούς τους πόρους αναφέρεται ρητώς πως θα συγκαταλέγεται το μελλοντικό «ταμείο κάλυψης των απωλειών και των ζημιών» των αναπτυσσόμενων χωρών, κάτι που ζητούσαν μετ’ επιτάσεων οι αντιπροσωπείες τους.
Ειδική επιτροπή θα ορίσει τις λεπτομέρειες της απόφασης
Οι λεπτομέρειες για την εφαρμογή της απόφασης, δηλαδή της δημιουργίας του ταμείου και της συγκέντρωσης των κεφαλαίων, αναμένεται να οριστούν από ειδική επιτροπή και να τεθούν προς έγκριση στην COP28, στα τέλη του 2023, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Το ζήτημα αυτό, οι «απώλειες και οι ζημίες», στο επίκεντρο του διαλόγου μετά τις πελώριες καταστροφές που υπέστησαν ιδίως το Πακιστάν και η Νιγηρία φέτος εξαιτίας πλημμυρών, απειλούσε να εκτροχιάσει την COP27.
Δεν τέθηκε στην ημερήσια διάταξη παρά την τελευταία στιγμή, μετά τους πολλούς δισταγμούς που εξέφραζαν για καιρό οι πλούσιες χώρες, και μόνο με όρο ότι θα αποκλειστεί η δυνητική απόδοση νομικών ευθυνών και η καταβολή αποζημιώσεων. Οι ανεπτυγμένες χώρες εναντιώνονταν κατηγορηματικά στην ιδέα να δημιουργηθεί τέτοιο ταμείο ειδικού σκοπού.
Εντέλει, η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέβαλε την Πέμπτη, θεωρητικά την παραμονή της ολοκλήρωσης της διάσκεψης, πρόταση που αποδεχόταν τη δημιουργία ειδικού ταμείου, με προϋπόθεση πως δεν θα αφορά παρά τις «ιδιαίτερα ευάλωτες» χώρες, με άλλα λόγια αποκλείοντας ταχύτατα αναπτυσσόμενα κράτη όπως η Κίνα.
Η ΕΕ ήθελε επίσης να συμπεριληφθεί στο κείμενο αναφορά στη συνεισφορά στο μελλοντικό ειδικό ταμείο της Κίνας.
Τόσο η Κίνα, όσο και οι ΗΠΑ, αντίστοιχα η δεύτερη και η πρώτη οικονομία του πλανήτη, δημοσίως τηρούν πολύ διακριτική στάση για το ζήτημα.