Το ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους του Ρωμανού Γεροδήμου «Αποτροπή» είναι μια νευρώδης μα και ψύχραιμη σε βάθος μελέτη των προκλήσεων ασφαλείας της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ και των διαρκών ανατροπών -ακόμα και λόγω πανδημίας. Αξιωματούχοι, ανταποκριτές, ερευνητές απαντούν στα πλέον αδυσώπητα και επείγοντα ερωτήματα της εποχής.
«Η πανδημία έχει κάνει πλέον επίπονα ξεκάθαρο το πόσο ευάλωτοι είμαστε όλοι απέναντι σε παγκόσμιες προκλήσεις ασφαλείας, και το πόσο εξαρτόμαστε ο ένας απ’ τον άλλον για την ασφάλειά μας, τόσο μέσα στις τοπικές μας κοινωνίες όσο και στη διεθνή κοινότητα», λέει ο Ρωμανός Γεροδήμος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Μπόρνμουθ στη Μεγάλη Βρετανία, με αφορμή το νέο του ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, που πλέον είναι διαθέσιμο και με ελληνικούς υπότιτλους στο www.deterrencethemovie.com. «Ελπίζουμε ότι η ''Αποτροπή'' θα συνεισφέρει στον δημόσιο διάλογο και την ενημέρωση του κόσμου, σε μια στιγμή που η έννοια της αποτροπής αλλά και το μέλλον του ΝΑΤΟ είναι εξαιρετικά κρίσιμα για την εθνική ασφάλεια της Ελλάδας», καταλήγει.
H ψυχολογία του Πούτιν, η επιρροή του στον Τραμπ
Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει συνεντεύξεις με κορυφαίους διπλωμάτες, νυν και πρώην αξιωματούχους του ΝΑΤΟ, ιστορικούς και ειδικούς αναλυτές, δημοσιογράφους, συμβούλους ασφαλείας, καθώς και φοιτητές επικοινωνίας και δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Μπόρνμουθ. Παρουσιάζει επίσης πρωτογενές και δευτερογενές αρχειακό υλικό, χάρτες και κάρτες επεξήγησης βασικών εννοιών, με στόχο να εξετάσει ενδελεχώς το παρελθόν, παρόν και μέλλον του ΝΑΤΟ σε μια κρίσιμη καμπή για το διεθνές σύστημα. Τα γυρίσματα της ταινίας έγιναν λίγο πριν και κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής της Συμμαχίας τον Δεκέμβριο του 2019 στο Λονδίνο.
Μεταξύ άλλων κορυφαίων ανταποκριτών, ο Λουκ Χάρντινγκ της εφημερίδας «Guardian» εξηγεί ποια είναι τα κίνητρα και η ψυχολογία του Βλαντιμίρ Πούτιν και δηλώνει στον φακό της «Αποτροπής» ότι ο πρόεδρος Τραμπ είναι υπό την επιρροή των Ρώσων. Ο Στίβεν Σάκερ από το BBC μιλάει για το μέλλον του ΝΑΤΟ: «Εάν το ΝΑΤΟ δεν πρόκειται να συνεχίσει με τον ίδιο τρόπο όπως στο παρελθόν, θα πρέπει να σκεφτούμε πολύ προσεκτικά ποια θα είναι η συλλογική μας προσπάθεια για να κάνουμε τον κόσμο όσο πιο ασφαλή γίνεται».
Η τρομοκρατική επίθεση στο Λονδίνο την ώρα της συνέντευξης
Στην «Αποτροπή» μιλούν αποκλειστικά ο πρώην βοηθός αναπληρωτής γενικός γραμματέας, καθηγητής Τζέιμι Σέι, ο οποίος αναπολεί κρίσιμες στιγμές από την τεσσαρακονταετή θητεία του στο ΝΑΤΟ («Περιμένω να μου επιτεθούν! Αυτή είναι η δουλειά μου»), ενώ μιλάει και για τις προκλήσεις που αντιμεωπίζει το ΝΑΤΟ σήμερα.
Η Δρ Αλεξάντρα Ασμπορν-Γοουόλμσλι, εταίρος του κορυφαίου ινστιτούτου RUSI και σύμβουλος στην εταιρεία CMS Strategic, δήλωσε ότι «το πολύτιμο αυτό ντοκιμαντέρ καλύπτει τόσο την ιστορία όσο και τις επίκαιρες πτυχές της αποτροπής, επιβεβαιώνοντας τη σημασία της στον 21ο αιώνα».
Ο φακός της «Αποτροπής» «πιάνει» την αντίδραση της Ασμπορν-Γουόλμσλι τη στιγμή που η είδηση της τρομοκρατικής επίθεσης στη Γέφυρα του Λονδίνου, τον Νοέμβριο του 2019, φτάνει στο στούντιο: «Εκείνη ακριβώς τη στιγμή που έκανα τη συνέντευξή μου για το ντοκιμαντέρ, μια τρομοκρατική επίθεση λάμβανε χώρα ένα χιλιόμετρο μακριά από το στούντιο. Η ''Αποτροπή'' είναι μια επίκαιρη υπενθύμιση ότι δεν πρέπει να θεωρούμε την ασφάλεια δεδομένη και ότι οι απειλές στην ασφάλειά μας λαμβάνουν πολλές και διαφορετικές μορφές».
Ο Γεροδήμος προσθέτει: «Αυτό που μας παρακίνησε να κάνουμε αυτό το ντοκιμαντέρ ήταν η ανάγκη να δείξουμε το πώς όλα αυτά τα ζητήματα ασφαλείας επηρεάζουν τον κάθε έναν και την κάθε μία από εμάς με απτούς τρόπους∙ και στη συνέχεια να θέσουμε όλες τις ''δύσκολες'' ερωτήσεις για το κατά πόσον οργανισμοί όπως το ΝΑΤΟ και η Ευρωπαϊκή Ενωση τα αντιμετωπίζουν όλα αυτά επαρκώς».
Είναι εγκεφαλικά νεκρό το ΝΑΤΟ;
Τα κυρίαρχα ερωτήματα αυτής της εποχής που έχει εδραιωθεί σε πολιτικά και κοινωνικά ιδιαίτερης κινητικότητας σεισμικές πλάκες, είναι αδυσώπητα και επείγοντα και επιδιώκουν απαντήσεις μέσω του ντοκιμαντέρ: Βιώνουμε όντως έναν Νέο Ψυχρό Πόλεμο; Μπορεί να προχωρήσει ο διάλογος με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν; Ποια στάση πρέπει να τηρήσουμε απέναντι στην Κίνα; Μπορεί η Ευρώπη να εμπιστευθεί την ασφάλειά της στον Ντόναλντ Τραμπ; Πρέπει οι ΗΠΑ και ο Καναδάς να παραμείνουν μέρη της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφαλείας; Είναι το ΝΑΤΟ ένα «εγκεφαλικά νεκρό» λείψανο του Ψυχρού Πολέμου; Είναι μια συμμαχία αξιών ή μια συμμαχία ισχύος; Πώς πρέπει να αλλάξει το ΝΑΤΟ για να επιβιώσει στον 21ο αιώνα;
Κυβερνοεπιθέσεις και υβριδικός πόλεμος
Η ταινία εξηγεί την έννοια της αποτροπής ώστε αυτή να καταστεί κατανοητή απ’ το ευρύ κοινό. Πώς λειτούργησε η πυρηνική αποτροπή και ποιος είναι ο ρόλος των πυρηνικών όπλων σήμερα; Μπορεί η αποτροπή να λειτουργήσει απέναντι σε απειλές και πρακτικές όπως ο υβριδικός πόλεμος και οι κυβερνοεπιθέσεις; Ποια είναι η αντίληψη της νέας γενιάς για το ΝΑΤΟ και τις προκλήσεις ασφαλείας και πώς διαφέρουν οι προτεραιότητες και οι αξίες τους από αυτές των ηγετών του; Θα πρέπει να εντάξουμε την βιωσιμότητα και την κλιματική ασφάλεια στην ευρύτερη ατζέντα ασφαλείας του ΝΑΤΟ; Πρέπει το ΝΑΤΟ να αναμειχθεί στη μάχη κατά της τρομοκρατίας;
Αυτά είναι μερικά απ’ τα ερωτήματα που τίθενται και απαντώνται κατά τη διάρκεια της ταινίας. Το σενάριο της «Αποτροπής» είναι γραμμένο με τέτοιο τρόπο ώστε ο θεατής να μπορεί να το δει είτε ως μία ενιαία ταινία (160 λεπτών) ή σε 8 επεισόδια (μία εισαγωγή 8 λεπτών και 7 κυρίως επεισόδια ή «κεφάλαια»), που το καθένα στέκεται μόνο του ως ταινία μικρού μήκους. Αυτός είναι ένας νέος τρόπος παραγωγής και προβολής ταινιών τεκμηρίωσης που ανταποκρίνεται στον τρόπο με τον οποίο το κοινό του σήμερα παρακολουθεί κινηματογράφο και τηλεόραση. Η ταινία πρόσφατα έλαβε Βραβεία Αριστείας στα διαδικτυακά φεστιβάλ Impact DOCS και Indie FEST.
