Η αβεβαιότητα, η λαχτάρα για αυτογνωσία και η συνολική ποπ κουλτούρα μπορεί να παίζουν ρόλο στην ξαφνική αύξηση της δημοτικότητάς των ζωδίων.
Οι άνθρωποι έχουν κοιτάξει τα αστέρια για καθοδήγηση από την αρχή της ανθρωπότητας. Στην πραγματικότητα, η αστρολογία υπάρχει εδώ και χιλιάδες χρόνια και πολλά άτομα συνεχίζουν να μελετούν την επίδραση των ουράνιων σωμάτων στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Το γενικό ενδιαφέρον για την αστρολογία έχει αυξηθεί σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες, δημιουργώντας τα θεμέλια για τη ξαφνική αύξηση της δημοτικότητάς της σήμερα -ή έστω τα τελευταία 5-6 χρόνια.
Η «χρυσή εποχή» της αστρολογίας είναι πασιφανής παντού στο διαδίκτυο. Δεν χρειάζεται να περάσετε πολύ χρόνο στο ιντερνετ για να συναντήσετε προφίλ για ωροσκόπια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή λίστες με θέμα το ζώδιο. Τα διάφορα memes για την αστρολογία παρουσιάζουν σχεδόν οποιονδήποτε μπορείτε να σκεφτείτε, από διασημότητες του Χόλιγουντ μέχρι χαρακτήρες της δημοφιλούς σειράς κινουμένων σχεδίων Sailor Moon. Και οι άνθρωποι χρησιμοποιούν εφαρμογές smartphone που βασίζονται στην αστρολογία για να αξιολογήσουν τη συμβατότητά τους με ένα πρόσωπο που τους ενδιαφέρει και να (αποπειραθούν να) κατανοήσουν τις διάφορες διαπροσωπικές σχέσεις.
Αν και τα ωροσκόπια και οι γενέθλιοι χάρτες είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πολλοί είναι σαφώς γοητευμένοι από όσα έχουν να προσφέρουν τα αστέρια και οι πλανήτες. Γιατί, λοιπόν, φαίνεται ότι όλοι ασχολούνται με την αστρολογία τον τελευταίο καιρό;
Στρες και αβεβαιότητα
Το άγχος και η αβεβαιότητα μπορεί να ενισχύσουν το ενδιαφέρον ενός ατόμου για την αστρολογία, επειδή «είναι ελκυστικό το να έχει κανείς μια μέθοδο για να δώσει νόημα σε κάτι που διαφορετικά μπορεί να φαίνεται χαοτικό και ανεξέλεγκτο», λέει ο Stephen D. Benning, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο της Νεβάδα, Λας Βέγκας. «Η αστρολογία μπορεί επίσης να προσφέρει μια αίσθηση βεβαιότητας σε αβέβαιους καιρούς», προσθέτει.
Σύμφωνα με μια μελέτη του 2017, το άγχος προέρχεται από την αβεβαιότητά μας για τα μελλοντικά αποτελέσματα. Επιπλέον, μια μελέτη του 2016 διαπίστωσε ότι η αβεβαιότητα για ένα αρνητικό αποτέλεσμα μπορεί στην πραγματικότητα να είναι πιο στρεσογόνο από το να γνωρίζουμε ότι είναι βέβαιο ότι θα συμβεί.
Κατά κάποιον τρόπο, ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι προγραμματισμένος να αναζητά τη βεβαιότητα - γι' αυτό και ορισμένοι άνθρωποι έχουν την τάση να ερμηνεύουν και να δίνουν «δομή» και σχήμα στα δυσμενή γεγονότα της ζωής.
Η αστρολογία μπορεί να μην δίνει οριστικές και συγκεκριμένες απαντήσεις, αλλά η παροχή ουσιαστικών εξηγήσεων σε διφορούμενες ή συγκεχυμένες καταστάσεις μπορεί να αυξήσει την αίσθηση ελέγχου του ατόμου πάνω σε αυτές, σύμφωνα με μια μελέτη του 1998.
Μπορεί επίσης να προσφέρει καθησυχασμό για το μέλλον, προσφέροντας στους ανθρώπους ανακούφιση και μειώνοντας τα συναισθήματα δυσφορίας τους.
«Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η αστρολογία μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν αρνητικά γεγονότα της ζωής τους ή να αντεπεξέλθουν σε μια εποχή κρίσης και αβεβαιότητας», λέει η Madelyn Good, επικεφαλής αξιολογητής στο BHcare, μια αμερικανική κλινική συμπεριφορικής υγείας.
Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να στραφούν στην αστρολογία όταν βιώνουν προσωπικές κρίσεις ή αντιμετωπίζουν άγχη στη ζωή, γεγονός που πιστοποιεί τα οφέλη της στην ελαχιστοποίηση της έντασης και της ανησυχίας κατά τη διάρκεια δύσκολων καταστάσεων.
Και δεν είναι μόνο η ίδια η πρακτική που μπορεί να φέρει ανακούφιση, αλλά και το να βρεθεί κανείς ανάμεσα σε άλλους ανθρώπους που μοιράζονται το ίδιο ενδιαφέρον.
«Αν οι λάτρεις της αστρολογίας μπορούν να δημιουργήσουν δεσμούς μεταξύ τους μέσω της ανταλλαγής αστρολογικών πληροφοριών, μπορούν επίσης να σφυρηλατήσουν κοινότητες που αποτελούν πηγές κοινωνικής υποστήριξης σε δύσκολες στιγμές», λέει ο Benning.
Αυτογνωσία
Επίσης διάφορα άτομα μπορεί να έλκονται από αυτήν επειδή μπορεί να τα βοηθήσει να αποκτήσουν μεγαλύτερη αυτογνωσία. Αυτό μπορεί να εξηγεί γιατί «τα άτομα που βιώνουν χαμηλότερη αυτογνωσία είναι πιο πιθανό να υιοθετήσουν αστρολογικές πεποιθήσεις», λέει η Good.
Μελέτες δείχνουν ότι η αστρολογία μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό και να επικυρώσει ακόμη και την αυτοαντίληψη ενός ατόμου, καθώς και να αυξήσει τη βεβαιότητά του για τα προσωπικά του χαρακτηριστικά. Εν ολίγοις, ο αναστοχαστικός χαρακτήρας της αστρολογίας ενθαρρύνει τον αυτοστοχασμό και την ομφαλοσκόπηση, επιτρέποντας στα άτομα να κατανοήσουν τον εαυτό τους και το περιβάλλον τους με μεγαλύτερη σαφήνεια.
Το Barnum Effect
Ωστόσο, η αυτογνωσία που αποκτάται από την αστρολογία μπορεί επίσης να είναι συνέπεια του φαινομένου Barnum Effect - ένα φαινόμενο κατά το οποίο οι άνθρωποι πιστεύουν ότι οι γενικευμένες ή γενικόλογες δηλώσεις ισχύουν γι' αυτούς προσωπικά.
«Οι άνθρωποι που πιστεύουν στην αστρολογία τείνουν επίσης να πιστεύουν ότι οι γενικές δηλώσεις κοινών ανθρώπινων χαρακτηριστικών είναι ακριβείς περιγραφές του εαυτού τους», λέει ο Benning.
Τούτου λεχθέντος, οι άνθρωποι με αυτογνωσία είναι πιο πιθανό να αναστοχάζονται πάνω στις επιλογές που κάνουν και να βρίσκουν σε αυτές ένα δικό τους, προσωπικό νόημα, οπότε η αστρολογία μπορεί να εξακολουθεί να είναι ωφέλιμη γι' αυτούς.
Αυξημένη έκθεση στην ποπ κουλτούρα
Η δημοτικότητα της αστρολογίας σήμερα μπορεί επίσης να αποδοθεί, φυσικά, στην αυξημένη παρουσία της στην ποπ κουλτούρα. «Έχουμε δει διασημότητες να υποστηρίζουν δημοσίως την πίστη τους ή την ενασχόλησή τους με την αστρολογία, όπως η Lady Gaga που σχεδιάζει τις ημερομηνίες της περιοδείας της με βάση τις αστρολογικές προβλέψεις και η Beyoncé που δημιουργεί μουσική αφιερωμένη στα ζώδια», λέει η Good.
Φυσικά, όπως συμβαίνει με τα περισσότερα πράγματα στον κόσμο, αυτό που είναι ωφέλιμο για κάποιους ανθρώπους μπορεί να μην είναι το ίδιο για άλλους.
«Η αυξανόμενη δημοτικότητα της αστρολογίας ενισχύει την ανάγκη η έρευνα για τη δημόσια υγεία να προχωρήσει πέρα από την αξιολόγηση της επιστημονικής εγκυρότητας της αστρολογίας και περισσότερο να διαφωτίσει τον τρόπο με τον οποίο τα άτομα ασχολούνται με την αστρολογία και πώς αυτό επηρεάζει τη συνολική τους υγεία», λέει η Good.
Λόγω της ξαφνικής αύξησης της δημοτικότητάς της, η αξιολόγηση των λόγων για τους οποίους οι άνθρωποι ασχολούνται με την αστρολογία - και η μελέτη των επιπτώσεών της στην υγεία και την ευημερία - μπορεί σήμερα να είναι πιο σημαντική από ποτέ.