Το πρώτο τριήμερο του φθινοπώρου έρχεται και μας (ξανα)βάζει σε πειρασμό για εκδρομή. Όσο για το πού θα πάμε, ξεχάστε τους προφανείς κοντινούς στην Αθήνα προορισμούς: Ναύπλιο, Πήλιο, Αράχωβα.
Η Ελλάδα έχει ένα σωρό γωνιές, κουκλίστικες πόλεις, χωριά και νησιά «διαμάντια» που δεν βρίσκονται στην κορυφή της λίστας από τους ταξιδιώτες.
Εκδρομή στη Θεσσαλονίκη
Στην κορυφή της λίστας μας βρίσκεται η Θεσσαλονίκη, που έχει την τιμητική της το τριήμερο της 28ης Οκτωβρίου, καθώς λίγες μέρες νωρίτερα γιορτάζει ο Άγιος Δημήτριος, πολιούχος της πόλης.
Πρόσφατα τη συμπεριέλαβε και το Conde Nast Traveller στη λίστα με τους λιγότερο δημοφιλείς εκπληκτικούς προορισμούς, που ξεπερνούν κατά πολύ τις προσδοκίες. Κι αυτό επειδή η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη ολοζώντανη, γεμάτη ιστορία αλλά και σύγχρονη, κοσμοπολίτικη, με νεανική ενέργεια και διάσημη για το φαγητό και τη νυχτερινή της ζωή.
Ξεκινήστε με μια βόλτα στη λεωφόρο Νίκης μέχρι τον Λευκό Πύργο. Ο περίπατος συνεχίζεται στη Νέα Παραλία μέχρι το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, ιδανικός το απόγευμα για να δείτε τον ήλιο να βουτάει στον Θερμαϊκό. Μετά την ανακαίνιση του παραλιακού μετώπου με τα θεματικά πάρκα, τα σιντριβάνια και τα γλυπτά, όπως οι περίφημες «Ομπρέλες» του Ζογγολόπουλου, η περαντζάδα στη Θεσσαλονίκη έχει γίνει ακόμα πιο απολαυστική και must για ποδηλάτες, ρομαντικούς και οικογένειες.
Δεν είναι, όμως, δυνατόν να επισκεφθείτε τη Θεσσαλονίκη και να μην κάνετε μια βόλτα στην Άνω Πόλη.
Θα ανακαλύψετε μια άλλη Θεσσαλονίκη, βγαλμένη από το παρελθόν, με στενά πλακόστρωτα δρομάκια, παραδοσιακά σπίτια μακεδονικής αρχιτεκτονικής, αλλά και με στοιχεία που μαρτυρούν τις οθωμανικές επιρροές, γραφικές πλατείες, ταβέρνες και σημαντικά μνημεία. Κάντε μια στάση στο εντυπωσιακό Γεντί Κουλέ και στον Πύργο του Τριγώνου, απ' όπου η θέα ολόκληρης της πόλης και του Θερμαϊκού κόλπου θα σας μείνει αξέχαστη. Κάθε βόλτα ολοκληρώνεται με τσιπούρα και μεζέδες σε μια από τις ταβέρνες που διατηρούν την ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής.
Η βόλτα στις παραδοσιακές αγορές της πόλης είναι, επίσης, επιβεβλημένη. Η αντίστροφη μέτρηση για τα εγκαίνια της ανακαινισμένης Αγοράς Μοδιάνο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, έχει ξεκινήσει και όλα δείχνουν πως το τριήμερο της 28ης Οκτωβρίου θα έχει ανοίξει τις πόρτες της.
Πρόκειται για έναν πραγματικό παράδεισο για τους λάτρεις του φαγητού, μια πολυπολιτισμική αγορά που στεγάζει υψηλής ποιότητας τρόφιμα και συγκεντρώνει μοναδικές γεύσεις και προϊόντα απ' όλον τον κόσμο: από είδη πρώτης ανάγκης μέχρι πιστοποιημένα βιολογικά προϊόντα, και από τοπικά ελληνικά προϊόντα μέχρι προϊόντα fair trade και παραδοσιακά προϊόντα από διάφορες χώρες.
Η Αγορά Μοδιάνο, η «Κεντρική Αγορά Τροφίμων της Θεσσαλονίκης», αποτελεί όχι μόνο τη μεγαλύτερη και πιο σύγχρονη σκεπαστή αγορά, αλλά και έναν χώρο κοινωνικής συγκέντρωσης, επικοινωνίας και πολιτιστικών δράσεων. Ένα σημείο συνάντησης που αντανακλά τον πολιτιστικό δυναμισμό της πόλης.
Όσον αφορά στις αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις, στο ισόγειο της Στοάς θα φιλοξενούνται περίπου 75 καταστήματα, χωρισμένα ανά ομάδες, ανάλογα με το είδος τροφίμων που διαθέτουν. Ενώ στους δύο εξώστες, στο βόρειο και νότιο τμήμα της Αγοράς Μοδιάνο, θα λειτουργήσουν καταστήματα εστίασης.
Όσο για τα βράδια στη Θεσσαλονίκη, αυτά είναι αφιερωμένα στα Λαδάδικα. Πρόκειται για την ιστορική συνοικία που είναι συνώνυμο της διασκέδασης. Οι δρόμοι της περιοχής, που ορίζονται από την Τσιμισκή, τη Δραγούμη, τη Σαλαμίνος και την Κουντουριώτου, έγιναν ιδανικό καταφύγιο για μπαρ, κλαμπ, εστιατόρια και ταβέρνες που έδωσαν νέα πνοή στη νυχτερινή ζωή της πόλης. Τα τελευταία χρόνια, πάνω από αυτά βρίσκονται τα Άνω Λαδάδικα. Εδώ θα βρείτε μαγαζιά όλων των ειδών - χειροτεχνίες, μπαχαρικά, ξηρούς καρπούς και άλλες επιχειρήσεις που συνεχίζουν την παράδοση δεκαετιών και στέκονται δίπλα σε νέα εστιατόρια, καφετέριες, παντοπωλεία και γκαλερί. Τέλος, η πλατεία Εμπορίου έχει γίνει meeting point, ενώ η οδός Βεροίας και η Αγίου Μηνά έχουν, επίσης, πιστούς πελάτες.
Τριήμερο στα χωριά του Πάρνωνα
O Πάρνωνας έχει τη χάρη να συνδυάζει βουνό και θάλασσα σε μια μοναδική εναλλαγή τοπίου, ό,τι πρέπει για τις πρώτες εκδρομές του φθινοπώρου. Έχει επίσης ένα μαγικό καστανοδάσος που αυτή την εποχή με τις καστανιές του φορτωμένες κάστανα είναι ένα χάρμα οφθαλμών!
Ιδανική βάση για να τον εξερευνήσετε είναι να μείνετε στο Λεωνίδιο, που συνδυάζει βουνό και θάλασσα και έχει έντονη νυχτερινή ζωή. Το Λεωνίδιο δεν μοιάζει με κανένα άλλο μέρος ούτε της Πελοποννήσου ούτε της υπόλοιπης Ελλάδας.
Έχει κεραμοσκεπές στα παλιά του αρχοντικά που φωλιάζουν κάτω από τις κορυφές του Πάρνωνα, εντυπωσιακά διατηρητέα κτίριο όπως το Δημοτικό Σχολείο του 1921 και πολλές διάσπαρτες πινακίδες στην τσακώνικη γλώσσα.
Αξίζει οπωσδήποτε μια επίσκεψη στον ανακαινισμένο Πύργο Τσικαλιώτη, που φιλοξενεί μια μικρή αλλά ενδιαφέρουσα έκθεση για την τσακώνικη αρχιτεκτονική. Ο επιβλητικός Πύργος χτίστηκε το 1808 από τον Κωνσταντίνο Τσικαλιώτη, έναν έμπορο ξύλου από την Τεργέστη και μέλος της Φιλικής Εταιρείας που πρόσφερε πάρα πολλά στον αγώνα της Απελευθέρωσης.
Είναι επίσης πολύ ενδιαφέρουσα η έκθεση που φιλοξενείται στη «Φάμπρικα», το ατμοσφαιρικό κτίριο του 1859, το οποίο λειτούργησε αρχικά ως δημοτικό σχολείο και στη συνέχεια ως σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Εκεί θα μάθετε τα πάντα για τη γαστρονομία και τα τοπικά προϊόντα της περιοχής (κυρίως για την τσακώνικη μελιτζάνα, αλλά και άλλα) και για τον ιδιαίτερο πολιτισμό της Τσακωνιάς.
Ο τσακώνικος χορός, για παράδειγμα, δεν μοιάζει με κανέναν άλλο στην Ελλάδα: Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι πρόκειται πιθανότατα για τον αρχαίο χορό που ονομάζεται Γερανός, αυτόν που σύμφωνα με τον Πλούταρχο χόρεψε ο Θησέας, μαζί με τους συντρόφους του, στον ναό του Απόλλωνα στη Δήλο, αναπαριστώντας τον τρόπο με τον οποίο βγήκαν από τον Λαβύρινθο αφού σκότωσαν τον Μινώταυρο. Αν παρατηρήσετε τα βήματα και τον τρόπο με τον οποίο χορεύουν οι χορευτές, ο ένας πίσω από τον άλλον αντί για δίπλα στον άλλον, αυτή η θεωρία έχει πράγματι νόημα.
Από το Λεωνίδιο μην παραλείψετε τις εξορμήσεις στα γειτονικά χωριά. Όπως στον Κοσμά, το λεγόμενο «μπαλκόνι της Κυνουρίας» και ένα από τα ομορφότερα χωριά του Πάρνωνα, σκαρφαλωμένο σε υψόμετρο 1.150 μέτρων.
Πέτρινα σπιτάκια με κόκκινες κεραμιδοσκεπές, έλατα, καστανιές, καρυδιές, λιθόστρωτη πλατεία, όπου και να γυρίσετε το βλέμμα σας το σκηνικό είναι παραμυθένιο. Φέτος μάλιστα το τριήμερο της 28ης Οκτωβρίου διοργανώνεται η 1η Γιορτή Καστάνου, ένα τριήμερο γεμάτο κάστανα, παραδοσιακές λιχουδιές και διασκέδαση!
Φυσικά, δεν θα λείψει η βόλτα στη λιθόστρωτη πλατεία, την οποία σκεπάζουν επτά θεόρατα, αιωνόβια πλατάνια και η οποία δεσπόζει από το 1886 η εκκλησία των Αγίων Αναργύρων. Πίσω από την πετρόκτιστη εκκλησία βρίσκονται τα «Λιοντάρια», τρεις παραδοσιακές βρύσες απ' όπου αναβλύζουν αδιάκοπα τα νερά από τις άφθονες πηγές της περιοχής. Γύρω της απλώνονται μικρά χαριτωμένα καφενεία και ταβερνάκια. Λιθόκτιστα δρομάκια ανηφορίζουν προς τα σπίτια του χωριού, τη βιβλιοθήκη, το σχολείο, το λαογραφικό μουσείο. Αυτό που θα σας μαγέψει είναι η παραδοσιακή αρχιτεκτονική, που δένει αρμονικά με τη φύση και τους απαράμιλλους χρωματικούς συνδυασμούς.
Τέλος, λίγα χιλιόμετρα έξω από το χωριό, στον δρόμο προς το Λεωνίδιο, το εντυπωσιακό μοναστήρι της Παναγίας της Έλωνας ξεπροβάλλει ολόλευκο σε μια απότομη στροφή, σφηνωμένο στην κορυφή των κατακόκκινων βράχων.
Εξίσου ωραίο χωρίο είναι τα Πούλιθρα με πέτρινα αρχοντικά, ανθισμένους κήπους και όμορφες παραλίες γεμάτες ψαροκάικα και ταβέρνες, τα Πελέτα διάσημα για το αρωματικό κόκκινο κρασί και για ένα σπήλαιο βάθους 490 μέτρων και η Σαμπατική, ένα γραφικό ψαροχώρι με ένα όμορφο λιμάνι.
Εκδρομή στη Σύρο
Ένα από τα πιο δημοφιλή νησιά των Κυκλάδων, η Σύρος, είναι ένας μοναδικός συνδυασμός αντιθέσεων όλες τις εποχές του χρόνου. Κυκλαδικός μινιμαλισμός, μεσαιωνική γοητεία, νεοκλασική αρχοντιά, ορθόδοξη και καθολική κληρονομιά, απόκρημνες πλαγιές και μικρά ψαροχώρια… η ποικιλομορφία είναι εκπληκτική. Aπέχει λιγότερο από τέσσερις ώρες από το Λιμάνι του Πειραιά και μόνο αν την επισκεφθείτε θα καταλάβετε γιατί ονομάζεται -όχι άδικα- «Αρχόντισσα των Κυκλάδων».
Μια πρώτη γεύση από τη Σύρο θα πάρετε από την Ερμούπολη, τη ζωντανή πρωτεύουσα που δεν μοιάζει με καμία άλλη στην περιοχή. Τα πολύχρωμα αρχοντικά της και η κοσμοπολίτικη αύρα μαρτυρούν ότι το νησί υπήρξε εμπορικό, πολιτικό και πολιτιστικό κέντρο των μέσων του 19ου αιώνα. Θα το νιώσετε παντού! Στην πλατεία Μιαούλη με το μεγαλειώδες Δημαρχείο -έργο του Γερμανού αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ-, τους φοίνικες, τα καφέ και τα καταστήματα, το Θέατρο Απόλλων, με πρότυπο τη Scala di Milano και την περίφημη συνοικία Βαπόρια με τα καπετανόσπιτά της. Δίπλα είναι η μικρή Βενετία της Σύρου, όπου μπορείτε απλώς να κάτσετε να απολαύσετε έναν καφέ στο χέρι ή οι τολμηροί να κάνετε ηλιοθεραπεία και να βουτήξετε.
Μιλάμε, όμως, για το νησί των αντιθέσεων. Πάνω από την αρχοντική Ερμούπολη βρίσκεται η Άνω Σύρος, ένας βενετσιάνικος οικισμός που ήταν κάποτε φρούριο και ένας κλασικός κυκλαδίτικος οικισμός με ελικοειδή σοκάκια και ασβεστωμένα σπίτια.
Είναι μια εντελώς διαφορετική εμπειρία από την επιβλητική γοητεία των αρχοντικών της Ερμούπολης. Αν και οι δρόμοι είναι γεμάτοι από τα γνωστά κυκλαδίτικα ασβεστωμένα σπίτια και τα στενά πλακόστρωτα σοκάκια, οι εκκλησίες είναι αυτές που ξεχωρίζουν. Δεν διαθέτουν εικόνες, παρά μόνο αγάλματα του Αγίου Φραγκίσκου ή του Αγίου Βενέδικτου, ενώ τα φυλλάδια στα στασίδια είναι ελληνικές μεταφράσεις παπικών ομιλιών.
Εξακολουθεί να δεσπόζει στο υψηλότερο σημείο της πόλης ο Καθεδρικός Ναός Αγίου Γεωργίου, περισσότερο γνωστός ως Σαν Τζώρτζης.
Στην Άνω Σύρο γεννήθηκε και μεγάλωσε ένας από τους πιο αγαπημένους μας ρεμπέτες, ο Μάρκος Βαμβακάρης. Το σπίτι του αναπαλαιώθηκε και φιλοξενεί μερικά από τα προσωπικά του αντικείμενα, όπως φωτογραφίες, χειρόγραφους στίχους και ρούχα κ.λπ. Αξίζει σίγουρα να το επισκεφθείτε.
Τριήμερο στην Υδρα
Για το τέλος αφήσαμε την Ύδρα, έναν κοντινό προορισμό που είχε την τιμητική του όλο το καλοκαίρι για έναν επιπλέον λόγο: την εικαστική έκθεση του διάσημου Αμερικανού καλλιτέχνη Τζεφ Κουνς.
Μόλις 40 ναυτικά μίλια από την Αθήνα, αλλά με την αίσθηση ότι είναι απείρως απομακρυσμένο, αυτό το μικροσκοπικό νησάκι υπήρξε για πολλά χρόνια ένα μποέμικο καταφύγιο που προσείλκυε μουσικούς, ζωγράφους και ηθοποιούς στα λιθόστρωτα δρομάκια του και στις λαμπερές βραχώδεις ακτές του. Τα λόγια του απόλυτου μπον βιβέρ Henry Miller, ο οποίος επισκέφθηκε την Ύδρα τη δεκαετία του 1930, περιγράφουν με τον καλύτερο τρόπο το νησί: «Η Ύδρα έχει αυτή την καθαρότητα, αυτή την άγρια και γυμνή τελειότητα - είναι η επιτομή αυτής της άψογης αναρχίας».
Ο Λέοναρντ Κοέν έζησε εδώ για ένα διάστημα και εμπνεύστηκε να συνθέσει το αγαπημένο τραγούδι «Bird on the Wire». Για να τιμήσει τον τραγουδιστή, το νησί έδωσε το όνομά του στον δρόμο μπροστά από το σπίτι του. Όχι βέβαια ότι τα ονόματα των δρόμων σημαίνουν πολλά, οι ντόπιοι αγνοούν τις διευθύνσεις, και λίγες λωρίδες έχουν σήμανση, γιατί στην Ύδρα αυτοκίνητα δεν κυκλοφορούν και η περιπλάνηση στους δρόμους είναι απόλαυση.
Αν βρεθείτε τον Οκτώβριο στην Ύδρα, θα δείτε την άλλη πλευρά της, τη λιγότερο τουριστική και την πιο ρετρό. Αυτή που γοήτευε τους καλλιτέχνες και ταξίδευαν εκεί όλον τον χρόνο για να περπατήσουν στα σοκάκια της και να θαυμάσουν το απέραντο γαλάζιο της. Και οι τολμηροί είναι βέβαιο ότι θα κάνετε και τα δύο. Θα κολυμπήσετε, επίσης, σε καταγάλανα νερά, τα οποία σύμφωνα με τους ντόπιους είναι ακόμα πιο ζεστά αυτή την εποχή του χρόνου.
Η «αρχόντισσα του Αργοσαρωνικού» σάς περιμένει, επίσης, με αρκετά αξιοθέατα. Αρχικά, σε όλες τις γωνιές του λιμανιού της Ύδρας θα δείτε παντού τη μακρά ναυτική ιστορία του νησιού. Κανόνια που σημαδεύουν το Αιγαίο Πέλαγος, σπίτια ναυάρχων και καπεταναίων, όπως του Αντρέα Μιαούλη και του Γεώργιου Κουντουριώτη, που έζησαν σε αυτό το νησί, του Λάζαρου Κουντουριώτη, του θρυλικού Τομπάζη όπου σήμερα στεγάζεται η Σχολή Καλών Τεχνών.
Ένας επιπλέον λόγος να επισκεφθείτε την Ύδρα το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου είναι η έκθεση Apollo του Τζεφ Κουνς, που φιλοξενείται στον εκθεσιακό χώρο Σφαγεία του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ.
Έπειτα από σχεδόν τέσσερις μήνες, η επιτυχημένη έκθεση ολοκληρώνει σιγά-σιγά τον κύκλο της και σας προσκαλεί να την εξερευνήσετε έστω και τελευταία στιγμή. Πρόκειται για μια εγκατάσταση που παρουσιάζει νέα γλυπτά του Τζεφ Κουνς μαζί με έτοιμα αντικείμενα που επιλέχθηκαν από τον καλλιτέχνη για να εμπλέξουν τον θεατή σε έναν μεταφυσικό διάλογο μεταξύ του σύγχρονου και του αρχαίου. Αξίζει να σημειωθεί πως έχουν περάσει σχεδόν 20 χρόνια από την τελευταία έκθεση του 67χρονου Αμερικανού στην Ελλάδα, και η Τέχνη σε συνδυασμό με το μπλε της θάλασσας έχουν ένα κίνητρο παραπάνω.