Το IQ (Intelligence Quotient) είναι ο δείκτης ο οποίος μετρά προσεγγιστικά την ευφυΐα ενός ατόμου σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό.
Ο Δείκτης Νοημοσύνης (IQ) κάθε ατόμου μετράται με διάφορες μεθόδους, οι οποίες περιλαμβάνουν συνήθως τεστ με ερωτήσειςή διαδικασίες με καθορισμένα αντικείμενα. To IQ δεν σχετίζεται με το φύλο και την εκπαίδευση.
Είναι δυνατόν να εκτιμηθεί με ακρίβεια η νοημοσύνη μέσω ενός τεστ; Και κάνει τη διαφορά ποιος θέτει το τεστ και γιατί; Απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα προσπαθεί να δώσει το BBC μέσω μιας σειράς βίντεο που έχει δημιουργήσει σχετικά με το IQ, με τη βοήθεια ειδικών.
Η ιδέα του IQ ξεκίνησε το 1905, με τον ο Γάλλο ψυχολόγο Αλφρέντ Μπινέ (Alfred Binet), όταν η κυβέρνηση της χώρας του, του ζήτησε να αναπτύξει ένα τεστ, το οποίο θα έδειχνε αν οι άνθρωποι χρειάζονταν βοήθεια με την εκπαίδευσή τους. Στην ουσία, ο πρωταρχικός του σκοπός ήταν να αναγνωρίσει ποιοι μαθητές είχαν δυσκολίες στο να αντεπεξέρχονται στα μαθήματα του σχολείου.
Το τεστ πήρε το όνομα Intelligence Quotient, με το οποίο διαφώνησε ο Μπινέ, καθώς υποστήριζε πως δεν υπήρχαν τεστ για την ευφυΐα, αλλά τεστ για συγκεκριμένο είδος ικανότητας.
Στη συνέχεια, τα τεστ IQ πέρασαν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, όπου το «υιοθέτησαν» Αμερικανοί ψυχολόγοι, σύμφωνα με τους οποίους ο Δείκτης Νοημοσύνης είναι έμφυτος, ότι δεν μπορείς να κάνεις κάτι για να τον αλλάξεις, ότι διαφορετικές ομάδες πληθυσμών, διαφορετικές ομάδες εθνών, είχαν διαφορετικό εγγενή IQ.
Μέχρι το 1915, οι μετανάστες που έφταναν στις ΗΠΑ, έκαναν το τεστ. Λέγεται ότι οι Ασκενάζι Εβραίοι είχαν συνήθως χαμηλά σκορ και τους απέτρεπαν από το να μπουν στη χώρα, σε αντίθεση με τους λαούς από τις Σκανδιναβικές χώρες, οι οποίοι σημείωναν υψηλά σκορ και τους δέχονταν.
Αυτή η άποψη των πρώτων δοκιμών IQ στις Ηνωμένες Πολιτείες στη συνέχεια αποδείχθηκε λανθασμένη. Σχετικά με τους Ασκενάζι Εβραίους, την περίδο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, είχαν χαμηλότερους δείκτες IQ από τον μέσο όρο, αλλά κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, είχαν υψηλότερους από τον μέσο όρο. Κι αυτό γιατί είχαν καλύτερη εκπαίδευση και καλύτερη διατροφή.
Ο λόγος που διαφορετικές ομάδες είχαν διαφορετικά σκορ, έχει σχέση με το γεγονός ότι τα τεστ IQ μετρούν την αφηρημένη νοημοσύνη. Κι αυτό επηρεάζεται κατά μεγάλο μέρος από τι συμβαίνει στα πρώτα χρόνια της ζωής σας. Έτσι, αν προέρχεστε από μια κοινωνία που σας προτρέπει να διαβάζετε, να συζητάτε πράγματα, γενικότερα είναι πιθανόν τα μέλη της να έχουν υψηλό IQ κατά μέσο όρο.
Τα τεστ IQ και η πολιτική
Κατά καιρούς, τα τεστ IQ έχουν χρησιμοποιηθεί για πολιτικούς σκοπούς, που μπορεί να είναι είτε ρατσιστικοί, είτε για σεξιστικοί κοκ, αναλόγως με αυτό που έχουν πιο πάνω στην ατζέντα τους οι πολιτικοί τη δεδομένη στιγμή. Και το γεγονός ότι είναι επιστημονικά, γιατί βασίζονται σε ποσοτικές μεθόδους, είναι κάτι που έχουν εκμεταλλευτεί πολλές κυβερνήσεις.
Αυτό που απαιτούνταν συνήθως στα τεσ IQ, είναι να ολοκληρώνεις ένα παζλ, ή μια δύκολη εργασία μέσα σε συγκεκριμένο χρόνο κι αν κάποιος δεν είχε έρθει ξανά σε επαφή με κάτι τέτοιο, όπως για παράδειγμα ένα κορίτσι, στο οποίο δεν είχε ποτέ επιτραπεί να έχει πρόσβαση με τέτοιου είδους πράγματα, είναι φυσικό να μην είχε το ίδιο καλό σκορ με κάποιον που είχε επαφή με κάτι παρόμοιο.
Ενας κίνδυνος των τεστ IQ, είναι ότι ο κόσμος τα βλέπει ως ένα μέτρο ευφυΐας, ενώ αυτό που πραγματικά μετρούν είναι η ασαφής λογική και υπάρχουν άλλα είδη νοημοσύνης, όπως η συναισθηματική, η πρακτική, η πολύ καλή μνήμη, η σοφία, που δεν μετριούνται.
Αυτό δεν πάει να πει ότι τα τεστ IQ δεν είναι χρήσιμα. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να μετρηθούν ικανότητες στα μαθηματικά, στη φυσική, την πληροφορική, τα οποία μετρούν παρόμοια πράγματα με αυτά που μετρούν τα τεστ.
Η μεγαλύτερη παρανόηση σχετικά με τα τεστ IQ είναι, πως είναι το ίδιο με την εξυπνάδα, ενώ κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Εχουμε δει πως τα αποτελέσματα μπορούν να αλλάξουν. Εάν εξασκείσαι στα τεστ, είναι φυσικό να αυξάνεις το σκορ σου κάθε φορά.
Ετσι, περιβαλλοντικοί παράγοντες αλλά και η εκπαίδευση, μπορούν να αλλάξουν το IQ ενός ανθρώπου. Δεν είναι κάτι σταθερό. Η νοημοσύνη έχει πολλές πλευρές. Και τα πολύπλευρα πράγματα δεν μπορούν στην πραγματικότητα να μετρηθούν με έναν απλό αριθμό που σου δίνει το IQ. Εξάλλου, όταν επιστήμονες μελέτησαν τη γενετική ανάλυση της νοημοσύνης, διαπίστωσαν ότι εμπλέκονται χιλιάδες γονίδια. Γι' αυτό είναι κάτι πολύ πιο πολύπλοκο, από αυτό που μετριέται από ένα IQ τεστ.