Αν και τον θεωρούμε ως μια ελληνική ιδιαιτερότητα, τα θερινά σινεμά είναι ένα φαινόμενο διεθνές, που ξεκίνησε στη χώρα μας από τις αρχές του 20ου αιώνα.
Η περίπτωση των θερινών κινηματογράφων αποδεικνύει ότι η εξέλιξη που ήλθε με την εμφάνιση της ιδιωτικής τηλεόρασης ή με την ανάπτυξη των video-clubs στα 80ς δεν ήταν αρκετή για να τους αφανίσει όπως πίστευαν πολλοί τότε. Το άλλο γεγονός που αποδείχτηκε ως «αστικός μύθος» ήταν η πεποίθηση ότι οι θερινοί κινηματογράφοι ήταν ελληνικό φαινόμενο.
Στην πραγματικότητα όμως, ο πρώτος θερινός δημιουργήθηκε από Κινέζους στην Chinatown της Αυστραλίας. Επίσης, παράδοση στα θερινά σινεμά διαθέτει και η Ταϊλάνδη, αλλά και το Ιράκ, όπου η δύση του ήλιου έφερνε ζωή στο πανί. Ενώ στις ΗΠΑ το αγαπημένο «date» των 60ς γίνονταν στα θερινά drive-in.
Περίπτωση νούμερο ένα: Σινέ Παρί
Αυτός ο κινηματογράφος δεν θα λειτουργήσει φέτος, αλλά παραμένει θεσμός, έστω και σαν ανάμνηση. Ιδρύθηκε το 1920 από έναν Έλληνα κομμωτή που ζούσε πιο πριν στο Παρίσι. Αυτός τον ονόμασε σινέ Παρί. Εκλεισε λόγω μιας οικονομικής κρίσης το ’60. Και μετά το 1986 το άνοιξε πάλι η οικογένεια της μέχρι πέρυσι διαχειρίστριας του κινηματογράφου, Μαίρης Πάνου. Ο πατέρας της αγαπούσε από μικρός τον κινηματογράφο. Έκανε κοπάνες από το σχολείο και πήγαινε και έβλεπε σινεμά. Τον ενθουσίαζε η ιδέα! Η αγαπημένη του ταινία ήταν το «Σινεμά Ο Παράδεισος».
Στο σινέ Παρί έχουν έρθει ξεχωριστές προσωπικότητες όπως ο Τζέρεμι Αϊρονς, η Φανί Αρντάν και ο Βαγγέλης Παπαθανασίου που έχει δηλώσει λάτρης του συγκεκριμένου σινεμά. Οι προτάσεις γάμου στο τέλος της ταινίας είναι ένα σκηνικό που επαναλαμβάνεται, λες και η πραγματικότητα της ζωής θέλει να κλέψει την παράσταση από την ταινία. Το σινέ Παρί πριν κλείσει δεχόταν mail για κρατήσεις θέσεων από χώρες όπως Ινδία, Γερμανία, Καναδά και Αμερική. Η κοσμοπολίτικη τους διάσταση δεν περιορίζεται σε αυτά τα ηλεκτρονικά μηνύματα. Τους έχουν πάρει συνεντεύξεις από κανάλια του εξωτερικού το Γαλλικό TV5, ένα Καναδικό, ένα Αγγλικό που θεωρούσαν πρωτότυπο το γεγονός ότι στην Ελλάδα δεν γίνεται μεταγλώττιση της ταινίας. Τους έχει κάνει αφιέρωμα το περιοδικό Monocle, η εφημερίδα Guardian δύο συνεχόμενες χρονιές.
Περίπτωση δεύτερη: Ζέφυρος, Ανω Πετράλωνα
Ο κινηματογράφος αυτός είναι του '38. Στα μέσα της δεκαετίας του '50 γίνονταν «βαριετέ» που μπορούσε να δει κάποιος τα μεγαλύτερα αστέρια του θεάτρου. Δίπλα ήταν η σκηνή του «μποέμ» που παιζόταν Καραγκιόζης. Το ξεκίνησε ο σύζυγος της σημερινής ιδιοκτήτριας κυρίας Μουζακιώτη και το έφτιαξε ένα προφίλ καθαρού σινεφίλ. Ξεκίνησαν με ταινίες μεγάλων σκηνοθετών, όπως «Ο Πόλεμος Των Κουμπιών»(του Ιβ Ρομπέρ) «Το Χάος» (Αδελφοί Ταβιάνι), «Ουζάλα» (Ακίρα Κουροσάβα). «Ο Καιρός Των Τσιγγάνων»(Εμίρ Κουστορίτσα).
Ο Ζέφυρος έχει φανατικό κοινό. Ο ηθοποιός Γιώργος Χρανιώτης και είπε μετά σε συνέντευξη για τον Ζέφυρο μια πάρα πολύ μεγάλη κουβέντα για τον Αθηναϊκό θερινό: «Είναι το σπίτι μου». Και δεν είναι ο μόνος. Ο Μάριος Ιορδάνου, ο Κολάτος είναι μερικές σημαντικές προσωπικότητες που μορφώθηκαν βλέποντας ταινίες στον Ζέφυρο… Ο Ζέφυρος μεγάλωσε γενιές ηθοποιών και σκηνοθετών. Παίζουν πάντα παλιές ταινίες σε επανέκδοση. Στο κυλικείο έχουν καρυδόπιτα με ινδική καρύδα. Το «Ουζάλα» και το «Δημόσια Γυναίκα» ήταν παλιότερα από τις μεγαλύτερες εισπρακτικές τους επιτυχίες. Το κοινό έρχεται για τον κινηματογράφο χωρίς να ξέρει τι ταινία παίζει. Λέει στο ταμείο «τι θα δούμε;»
Περίπτωση τρίτη, Σινέ Θησείον
Πρόκειται για τον στυλοβάτη της θερινής ψυχαγωγίας, που μια δημοσιογράφος του αμερικάνικου CNN χαρακτήρισε ως τον καλύτερο κινηματογράφο στον κόσμο. Κάτι που επιβεβαίωσε ότι το να βλέπεις ταινία και την Ακρόπολη μαζί είναι μοναδικό θέαμα στον κόσμο. Μάλιστα ο ιδιοκτήτης πειράζει τους πελάτες που τον παίρνουν τηλέφωνο λέγοντας τους «αν δε σας αρέσει η ταινία ρεμβάζετε την Ακρόπολη με τα φώτα της».
Η ανάσταση του θερινού κινηματογράφου έγινε το 1980 όταν τον ανέλαβε ο Θωμάς Μανιάκης. Η δουλειά που έκανε στον κινηματογράφο ήταν τόσο καλή που ένας δημοσιογράφος του BBC του έδωσε συγχαρητήρια λέγοντας του «στο σπίτι μου δεν είναι τόσο καθαρές οι τουαλέτες, όσο στον κινηματογράφο σου». Κάποτε στα διαλείμματα είχαν βαριετέ με τον Μάικ που έκανε ζογκλερικά, βγαίνανε τραγουδιστές...
Ο Κηλαηδόνης είχε βγει σε μια avant premiere που έκανε κάποτε επί της αφορμής μιας επιτυχίας που είχε κάνει για τα θερινά σινεμά. Εχουν περάσει από εκεί οι Χατζηχρήστος, Αυλωνίτης, Οικονομίδης ως κονφερασιέ. Όπως επίσης ως θεατές αυτήν τη φορά, η Ειρήνη Παπά, η Δέσπω Διαμαντίδου, ο Μιχάλης Κακογιάννης, ο Νίκος Κούνδουρος. Εδώ και πολλά χρόνια παίζει κλασσικό, κυρίως Αμερικάνικο, κινηματογράφο. Τον προτιμάει το κοινό. Στο κυλικείο σερβίρεται βυσσινάδα, ποτό βύσσινο, γλυκό βύσσινο και σπέσιαλ σπιτικό κρασί αλλά και τσίπουρο χωριάτικο από το Αγρίνιο.
Περίπτωση τέταρτη, Σινέ Αθηναία
Ο κινηματογράφος ξεκίνησε το 1979. Αυτό που τον κάνει μοναδικό είναι ότι οι περισσότεροι τον θεωρούν ως ησυχαστήριο. Δηλαδή όποιος έρχεται πάει για να ηρεμήσει εκεί. Είναι ένα ωραίο κηπάκι μέσα στο Κολωνάκι. Εκεί σύχναζε ο Ράλλης, αργότερα ο Σημίτης, όπως έπειτα και ο Κώστας Καραμανλής. Πάρα πολλές έχουν μεγάλη πληρότητα.
Μεγαλύτερη επιτυχία η ταινία «Σημασία Έχει Ν’Αγαπάς» του Αντρέι Ζουλάφσκι στην οποία έχει φτάσει η ουρά έξω στη Χάριτος. Στο κυλικείο έχουν μια πολύ καλής ποιότητας τυρόπιτα αλλά και τοστ με γραβιέρα και ζαμπόν. Ξεκίνησαν να προσφέρουν τη συγκεκριμένη τυρόπιτα από τις αρχές της δεκαετίας του’80 και μέχρι πριν κάποια χρόνια τη ζύμωναν μόνοι τους. Ο θείος του σημερινού ιδιοκτήτη Σωτήρη Ρίγγα, Θόδωρος (ιδιοκτήτης των «Ριβιέρα», «Βοξ», «Παναθήναια» και του χειμερινού «Αγορά»), βρήκε αυτό το οικόπεδο και το μετέτρεψαν σε κινηματογράφο.