Δέκα χρόνια συμπληρώθηκαν την Τρίτη από τη μέρα που ο Στιβ Τζομπς έχασε τη μάχη με τον καρκίνο κι η υφήλιος στερήθηκε τον «μεγαλύτερο καινοτόμο στην ιστορία του σύγχρονου καπιταλισμού», όπως τον έχουν χαρακτηρίσει οι New York Τimes.
Ο οραματιστής Tζομπς, που έφερε την επανάσταση στους προσωπικούς υπολογιστές και άνοιξε νέους ορίζοντες στην ψηφιακή εποχή θεωρείται ευρέως ιδιοφυϊα , αλλά η κληρονομιά που άφησε πίσω του ο συνιδρυτής της Apple στην προσωπική του ζωή και τις επαγγελματικές του σχέσεις είναι αμφιλεγόμενη. Τα ελαττώματα του Τζομπς στο χώρο της εργασίας του – από τον αυταρχικό τρόπο αντιμετώπισης των στελεχών μέχρι κάποιες ριζοσπαστικές, πλην οικονομικά ριψοκίνδυνες ιδέες- αλλά και στην προσωπική του ζωή έχουν καταγραφεί σε βιβλία, ταινίες και ντοκιμαντέρ στα δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του.
Η δύσκολη σχέση του με τον κόρη του, Λάιζα Μπρέναν Τζομπς βρέθηκε στο επίκεντρο της ταινίας του Ντάνι Μπόιλ το 2015 με τον Μάικλ Φασμπέντερ στον ρόλο του «ευαγγελιστή της ψηφιακής εποχής», αλλά κι η ίδια η κόρη του στα απομνημονεύματά της με τίτλο “Small Fry” που κυκλοφόρησαν προ τριετίας είχε αποκαλύψει πώς ο πατέρας της την απέρριπτε επί χρόνια κι αρνιόταν ότι ήταν παιδί του, μολονότι ένα τεστ DNA είχε αποδείξει το αντίθετο. Στο βιβλίο της η Λάιζα Μπρέναν Τζομπς παραθέτει πολυάριθμα παραδείγματα της σκληρής αντιμετώπισης που είχε από τον πατέρα της, όπως όταν σε ηλικία εννέα ετών του ζήτησε μια παλιά του Porsche: «“Εννοείται όχι! Δεν θα πάρεις τίποτα. Το κατάλαβες; Τίποτα. Δεν πρόκειται να πάρεις τίποτα”. Εννοούσε το αυτοκίνητο, κάτι άλλο μεγαλύτερο; Δεν ήξερα. Η φωνή του με πονούσε βαθιά στο στήθος»…
Οι δύσκολες σχέσεις του Τζομπς
Όταν αργότερα ως έφηβη η Λάιζα συγκατοίκησε με τον πατέρα της, ο Τζομπς αρνιόταν να επισκευάσει τη θέρμανση ή το πλυντήριο πιάτων, ενώ αρνήθηκε επίμονα να πληρώσει τα δίδακτρά της στο Χάρβαρντ μετά το πρώτο έτος σπουδών σε αντίποινα για ένα αρνητικό, όπως εκείνος το εξέλαβε, σχόλιό της. Τελικά χρειάστηκε να παρέμβουν πλούσιοι γείτονες για να πληρώσουν τα δίδακτρά της και πέρασαν αρκετά χρόνια μέχρι να ξοφλήσει το χρέος ο Τζομπς.
Όπως είχε πει η Λάιζα Μπρέναν Τζομπς στον Guardian το 2018, ορισμένες δυστροπίες του πατέρα της οφείλονταν στην «παραξενιά» του. «Ήταν πραγματικά παράξενος. Είναι δύσκολο να το περιγράψω με άλλα λόγια. Όταν ήμουν οκτώ ετών είχα ετοιμάσει ένα πάρτι – έκπληξη για τη μητέρα μου κι εκείνος κάθισε στο πάτωμα. Η παραξενιά του είχε το δικό της χάρισμα.
Δύσκολα μπορούσες να στρέψεις την προσοχή σου σε κάτι άλλο, επειδή ανησυχούσες σε τέτοιο βαθμό γι’ αυτόν. Ακόμη και στην ηλικία των οκτώ το ένιωσα: “Θεέ μου, είσαι καλά;” Ο κόσμος τείνει να λησμονεί ότι δεν ήταν επιτυχημένος όσο εγώ μεγάλωνα. Δεν τα κατάφερνε, αλλά συνέχισε να προσπαθεί παρά τις διαρκείς αποτυχίες του».
Η κληρονομιά του Στιβ Τζομπς
Πριν το θάνατό του στις 5 Οκτωβρίου του 2011 σε ηλικία 56 ετών ο Τζομπς είχε συγκεντρώσει μια περιουσία που έφθανε τα 10,5 δισ. δολάρια. Την άφησε στη γυναίκα του, Λορίν Πάουελ Τζομπς, και σήμερα αποτιμάται σε πάνω από 22 δισ. δολάρια. Ωστόσο, ούτε η Λάιζα, ούτε κάποιο από τα άλλα τρία παιδιά του θα την κληρονομήσουν πλήρως.
Σε μια συνέντευξή της το 2020 στους New York Times η χήρα του είπε ότι ούτε η ίδια ούτε ο εκλιπών σύζυγός της πίστευαν στη δημιουργία πλούτου μέσω κληρονομιάς και τα παιδιά τους το γνωρίζουν καλά αυτό. «Εγώ κληρονόμησα την περιουσία μου από τον άνδρα μου, που δεν ενδιαφερόταν διόλου για τη σώρευση πλούτου. Αν ζήσω αρκετά, θα τελειώσει μαζί μου».. Η Λάιζα Μπρέναν Τζομπς είχε αποκαλύψει το 2018 ότι η ίδια και τα αδέλφια της κληρονόμησαν κάποια περιουσία από τον πατέρα τους, αλλά δεν μπορούν να αποφασίσουν τι θα απογίνει το κύριος μέρος της. Αν ήταν στο χέρι της, είπε στους Times, θα την δώριζε στο Ίδρυμα των Μπιλ και Μελίντα Γκέιτς – μια μάλλον αλλόκοτη επιλογή δεδομένης της αντιπαλότητας που είχε ο πατέρας της με τον ιδρυτή της Microsoft. «Θα ήταν άραγε πολύ διεστραμμένο κάτι τέτοιο; Εγώ θεωρώ ότι το Ίδρυμα Γκέιτς κάνει καλή δουλειά και νομίζω ότι θα πέταγα από τα χέρια μου την καυτή πατάτα», είπε.
O φόρος τιμής της Apple και του Τιμ Κουκ στον Τζομπς
Ο Τζομπς ξεκίνησε ως γνωστόν μαζί με τον Στήβεν Βόζνιακ την Apple στο γκαράζ του σπιτιού του πατέρα του το 1976 όταν ήταν 20 ετών. Το 1986 αγόρασε από την Lucasfilm την εταιρεία Pixar, που γρήγορα έγινε η πλέον επιφανής εταιρία στον χώρο των κινουμένων σχεδίων βασισμένων σε γραφικά υπολογιστών και του απέφερε μεγάλη κέρδη. Δέκα χρόνια αργότερα η Apple εξαγόρασε την εταιρεία λογισμικού NeXT για να χρησιμοποιήσει το λειτουργικό της σύστημα ως τη βάση για το νέο Mac OS. Λίγους μήνες πριν τον θάνατό του ο Τζομπς έχρισε τον Τιμ Κουκ διάδοχό του στο τιμόνι της Apple.
Η Apple απέτισε φόρο τιμής στον συνιδρυτής της μ' ένα σύντομο βίντεο, ενώ σε υπόμνημά του προς το προσωπικό του κολοσσού, ο Κουκ είπε στους εργαζόμενους ότι ο Τζομπς θα ανυπομονούσε να δει τι θα αναπτύξει στο μέλλον η εταιρεία.
«Ο Στιβ πίστευε ότι άνθρωποι με πάθος μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο προς το καλύτερο. Αυτή η φιλοσοφία τον ενέπνευσε να δημιουργήσει την Apple και ζει με εμάς σήμερα. Ο Στιβ ήταν τόσα πολλά: λαμπρός, αστείος και σοφός, σύζυγος, πατέρας, φίλος και φυσικά, οραματιστής. Έθεσε ενώπιόν μας την πρόκληση να δούμε τον κόσμο όχι όπως ήταν, αλλά πώς θα μπορούσε να γίνει. Και βοήθησε τόσους ανθρώπους – μαζί και μένα – να καλλιεργήσουν τις έμφυτες δυνατότητές τους. Δεν περνά ούτε μια μέρα που να στραφεί η σκέψη μου σε αυτόν»…