Ο περίφημος πάπυρος του Ηρακλείου της Ιταλίας, απανθρακωμένος πάπυρος που βρέθηκε θαμμένος από την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ., αποκρυπτογραφήθηκε με την βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ).
Το κατόρθωμα επιτεύχθηκε από φοιτητές στο διαγωνισμό Vesuvius challenge, οι οποίοι χρησιμοποίησαν αλγορίθμους για να σαρώσουν το τεχνούργημα, χωρίς να επιχειρήσουν να ξετυλίξουν τον πάπυρο, καθώς θα καταστρέφονταν στην διαδικασία.
Η νικήτρια ομάδα διάβασε περισσότερα από 2.000 «πρωτόγνωρα» κείμενα που μιλούσαν για πηγές ευχαρίστησης, όπως η μουσική, η γεύση της κάππαρης και το πορφυρό χρώμα, μια απόχρωση του κόκκινου και του μωβ.
Οι τρεις φοιτητές, από την Αίγυπτο, την Ελβετία και τις ΗΠΑ, μοιράζονται το μεγάλο βραβείο των 700.000 δολαρίων για την αποκάλυψη εκατοντάδων λέξεων σε περισσότερες από 15 στήλες κειμένου, που αντιστοιχούν περίπου στο πέντε τοις εκατό ενός ολόκληρου παπύρου.
Αποκρυπτογραφήθηκε με την βοήθεια του AI
Το Vesuvius Challenge ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2023 από τον Μπρεντ Σιλς, επιστήμονα πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο του Κεντάκι.
Εκείνη την εποχή, ο Σιλς δημοσίευσε χιλιάδες τρισδιάστατες εικόνες δύο τυλιγμένων παπύρων, καθώς και ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης που είχε εκπαιδευτεί να διαβάζει γράμματα στα σημάδια που άφηνε το μελάνι.
Λίγο αργότερα, ο Λουκ Φάριτορ από τη Νεμπράσκα και ο Γιούσεφ Ναντέρ από την Αίγυπτο αποκάλυψαν ανεξάρτητα την ίδια λέξη που ήταν κρυμμένη στην καρδιά του σφραγισμένου χειρογράφου, «πορφύρα», που σημαίνει πορφυρή βαφή ή ρούχα από πορφύρα. Και το ζευγάρι μοιράστηκε το βραβείο των 40.000 δολαρίων.
Η καταστροφική έκρηξη του Βεζούβιου
Η ηφαιστειακή έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ. κατέστρεψε τους οικισμούς της Πομπηίας, σκοτώνοντας χιλιάδες ανθρώπους. Εκατοντάδες κείμενα από τη βιβλιοθήκη του Ηρακλείου θάφτηκαν επίσης και απανθρακώθηκαν από την τέφρα και τα αέρια.
Οι απανθρακωμένοι πάπυροι αναδύθηκαν το 1752 σε μια βίλα κοντά στον κόλπο της Νάπολης που κάποτε πιστεύεται ότι ανήκε στον πεθερό του Ιουλίου Καίσαρα, αλλά το περιεχόμενό τους παρέμεινε μυστήριο, καθώς οι επιστήμονες έκριναν ότι ήταν πολύ εύθραυστοι για να τους ξετυλίξουν.
Το πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης εκπαιδεύτηκε να διαβάζει το μελάνι τόσο στην επιφάνεια όσο και στα κρυφά στρώματα των ανοιγμένων παπύρων, σύμφωνα με το Nature.
Το γενικό θέμα του κειμένου είναι η ηδονή, η οποία, σωστά κατανοητή, είναι το ύψιστο αγαθό στην επικούρεια φιλοσοφία. Ο συγγραφέας του αρχαίου ελληνικού κειμένου πιστεύεται ότι είναι ο Φιλόδημος, ένας φιλόσοφος που ζούσε στη βίλα όπου βρέθηκε ο πάπυρος.
Σε δύο αποσπάσματα από δύο διαδοχικές στήλες του παπύρου, ο συγγραφέας μοιράζεται την ανησυχία του για το αν και πώς η διαθεσιμότητα των αγαθών, όπως η τροφή, μπορεί να επηρεάσει την απόλαυση που προσφέρουν.
Το αρχαίο ελληνικό κείμενο έχει ως εξής: «Όπως και στην περίπτωση της τροφής, δεν πιστεύουμε αμέσως ότι τα πράγματα που είναι σπάνια είναι απολύτως πιο ευχάριστα από εκείνα που είναι άφθονα».
«Ωστόσο, μήπως μας είναι φυσικά πιο εύκολο να στερηθούμε πράγματα που είναι άφθονα;»
«Ήταν ένα απίστευτα ικανοποιητικό ταξίδι», δήλωσε ο Γιούσεφ. «Η αδρεναλίνη είναι αυτό που μας κράτησε σε εγρήγορση. Ήταν τρελό. Σήμαινε να δουλεύουμε 20 και κάτι ώρες την ημέρα. Δεν ήξερα πότε τελείωνε η μία μέρα και πότε άρχιζε η επόμενη».
«Νομίζω ότι θέτει το ερώτημα: ποια είναι η πηγή της ευχαρίστησης σε ένα σύνολο πραγμάτων; Είναι το κυρίαρχο στοιχείο, είναι το σπάνιο στοιχείο ή είναι το ίδιο το σύνολο;».
Στο κλείσιμο του κειμένου ο συγγραφέας ρίχνει μια αποχαιρετιστήρια αιχμή στους αντιπάλους του, οι οποίοι «δεν έχουν τίποτα να πουν για την ευχαρίστηση, είτε γενικά είτε ειδικά, όταν πρόκειται για ζήτημα ορισμού».
Η περγαμηνή κατέληγε με τα εξής λόγια: «… γιατί [δεν] αποφεύγουμε να αμφισβητούμε κάποια πράγματα, αλλά να κατανοούμε/θυμόμαστε άλλα. Και μακάρι να είναι φανερό σε μας να λέμε αληθινά πράγματα, όπως αυτά μπορεί συχνά να φάνηκαν φανερά!".
Ποιος είναι ο συγγραφέας πίσω από τον πάπυρο
Ο μελετητής παπύρων και κριτής του βραβείου, Ρίτσαρντ Γιάνκο του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν δήλωσε: «Είναι ο συγγραφέας ο οπαδός του Επίκουρου, ο φιλόσοφος και ποιητής Φιλόδημος, ο δάσκαλος του Βεργιλίου; Φαίνεται πολύ πιθανό»«.
«Γράφει για την επίδραση της μουσικής στον ακροατή και τη συγκρίνει με άλλες απολαύσεις, όπως αυτές του φαγητού και του ποτού; Πολύ πιθανόν».
«Μήπως το κείμενο αυτό προέρχεται από την τετραμερή πραγματεία του για τη μουσική, από την οποία γνωρίζουμε το βιβλίο 4; Πολύ πιθανόν: ο τίτλος θα είναι σύντομα διαθέσιμος για ανάγνωση».
«Τόσες πολλές ερωτήσεις! Αλλά οι αναμενόμενες βελτιώσεις στην αναγνώριση του μελανιού θα απαντήσουν σύντομα στις περισσότερες από αυτές. Ανυπομονώ», είπε με ενθουσιασμό.
Η πρόκληση συνεχίζεται φέτος με στόχο να διαβαστεί το 85% του παπύρου και να τεθούν οι βάσεις για την ανάγνωση όλων εκείνων που έχουν ήδη ανασκαφεί, επισημαίνει η Daily Mail στο ρεπορτάζ της.