Μπορεί το Instagram να οδηγήσει σε θάνατο; Κι όμως ναι, σύμφωνα με την εμπειρία μιας 14χρονης κοπέλας που ήταν τόσο εθισμένη σε αυτό και στα «τέλεια σώματα» που κατέληξε στο νοσοκομείο. Η εμπειρία της σοκάρει.
Στα 14 της, η Άσλεϊ Τόμας ήρθε αντιμέτωπη με την ανορεξία. Ζύγιζε 38,5 κιλά. Νοσηλεύτηκε, η καρδιά της σταμάτησε δύο φορές και οι γιατροί πίστευαν ότι δε θα επιζούσε. Αλλά το έκανε. Και τώρα, η κάτοικος της Νέας Νότιας Ουαλίας στην Αυστραλία, αφιερώνει τη ζωή της για να βοηθήσει άλλα κορίτσια.
Η πρώτη της προειδοποίηση προς τους γονείς και τα παιδιά αφορά τους κινδύνους του Instagram, όπου, όπως λέει, ξεκίνησε το ταξίδι της προς το θάνατο. Στην εφαρμογή, η Τόμας άρχισε να ακολουθεί influencers «καθαρού φαγητού». Ήταν εξάλλου αθλήτρια, που ήθελε να έχει το κατάλληλο σώμα. Και τα σώματα που θεωρούσε ιδανικά, εμφανίζονταν στο timeline της κάθε μέρα, με κάθε like και σχόλιο να την παρασύρουν να μιμηθεί τους σωματότυπους που έβλεπε.
«Ήθελα απλώς να αρέσω και να με αγαπούν όπως αυτές στο Instagram» λέει η 20χρονη πλέον Τόμας. «Ήθελα να πάρω μία γεύση από αυτό».
Πώς επηρέασε το Instagram την Τόμας
Δυστυχώς, όμως, συνέβη το αντίθετο. Άρχισε να μισεί τον εαυτό της. Ένας από τους χρήστες αντέδρασε στις φωτογραφίες που ανάρτησε η Τόμας, γράφοντας ότι το στομάχι της έδειχνε πλαδαρό. Κάποια στιγμή, σταμάτησε να τρώει. Είπε ότι οι γονείς της προσπάθησαν τα πάντα προκειμένου να την κάνουν να φάει. Κλήθηκαν ακόμη και οι ειδικοί της Παιδικής Μέριμνας, οι οποίοι κατέφυγαν στην αναγκαστική σίτισή της.
«Έφτασα στο σημείο όπου θυμάμαι να κάθομαι και ο πατέρας μου να κρατάει το σαγόνι μου ανοιχτό και η μαμά μου να μου ρίχνει φαγητό γιατί αρνιόμουν να φάω» θυμάται η Τόμας. «Δεν υπάρχει κάποια εύκολη και σύντομη λύση σε αυτό το πράγμα».
Η τοξική επίδραση του Instagram στα έφηβα κορίτσια
Οι αγώνες της Τόμας είναι μόνο ένα παράδειγμα της πιθανής «τοξικής» επίδρασης του Instagram στα έφηβα κορίτσια, όπως τόνισε πρόσφατα στην μαρτυρία της το Κογκρέσο, η καταγγέλλουσα του Facebook, Φράνσις Χάουγκεν.
«Πιστεύω ότι τα προϊόντα του Facebook βλάπτουν τα παιδιά, πυροδοτούν τον διχασμό και αποδυναμώνουν τη δημοκρατία μας» δήλωσε η Χάουγκεν, μια 37χρονη πρώην διευθύντρια προϊόντων στο Facebook, η οποία εργάστηκε για θέματα ακεραιότητας των πολιτών στην εταιρεία, σε μια υποεπιτροπή της Γερουσίας.
Η εσωτερική έρευνα του Facebook, που αναφέρεται σε μία από τις καταχωρήσεις της Χάουγκεν στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, έδειξε ότι «το 13,5% των έφηβων κοριτσιών στο Instagram λέει ότι η πλατφόρμα τους φέρνει σκέψεις για ‘αυτοκτονία και αυτοτραυματισμό’ και το 17% λέει ότι η πλατφόρμα κάνει θέματα όπως η ανορεξία, ‘χειρότερα’».
«Η ηγεσία της εταιρείας ξέρει πώς να κάνει το Facebook και το Instagram πιο ασφαλή, αλλά δε θα κάνει τις απαραίτητες αλλαγές, επειδή έχουν βάλει τα αστρονομικά κέρδη τους πάνω από τους ανθρώπους» δήλωσε η Χάουγκεν κατά την εναρκτήρια ομιλία της. «Χρειάζεται δράση του Κογκρέσου. Δε θα λυθεί αυτή η κρίση χωρίς τη βοήθειά σας».
Τι είπε ο Ζούκερμπεργκ
Ο διευθύνων σύμβουλος του Facebook, Μαρκ Ζούκερμπεργκ έσπευσε να υπερασπιστεί την εταιρεία ενάντια στους ισχυρισμούς της, λέγοντας σε μια δήλωση 1.300 λέξεων: «Νοιαζόμαστε βαθιά για θέματα όπως η ασφάλεια, η ευημερία και η ψυχική υγεία» προσθέτοντας μεταξύ άλλων: «Πολλοί από αυτούς τους ισχυρισμούς δεν έχουν νόημα. Αν θέλαμε να αγνοήσουμε τη έρευνα, γιατί να δημιουργήσουμε ένα ερενυητικό πρόγραμμα κορυφαίο στη βιομηχανία για να κατανοήσουμε αυτά τα σημαντικά ζητήματα;».
Σε δήλωσή του το Facebook, αμφισβήτησε την ερμηνεία της έρευνας και επέμεινε ότι τα ποσοστά είναι πολύ χαμηλότερα. Ωστόσο, όσοι είναι εξοικειωμένοι με τη λειτουργία του κόσμου της τεχνολογίας, λένε ότι θα χρειαστούν πολύ περισσότερα για να σωθούν οι έφηβοι.
Κάνει όντως κακό το Instagram σε εφήβους; Ποιοι επηρεάζονται περισσότερο, σύμφωνα με ειδικούς
Το επιχειρηματικό τους μοντέλο βάζει τα παιδιά σε επικίνδυνες παγίδες» δήλωσε ο Τρίσταν Χάρις, συνιδρυτής του Κέντρου Ανθρωπιστικής Τεχνολογίας. «Και αυτό με ανησυχεί πραγματικά… δεν υπάρχει κάποια γρήγορη λύση σε αυτό το πράγμα. Είναι η εγγενής φύση του προϊόντος».
Το περιεχόμενο από λογαριασμούς ακραίας δίαιτας, μπορεί να λειτουργήσει ως επικύρωση για χρήστες που έχουν ήδη προδιάθεση για ανθυγιεινές συμπεριφορές, σύμφωνα με ειδικούς. Η Πάμελα Κιλ, διευθύντρια του Eating Behaviors Research Clinic στο πανεπιστήμιο της Φλόριντα, δήλωσε ότι η ανάρτηση φωτογραφιών στο Instagram αύξησε τις ανησυχίες για το βάρος και το σχήμα του σώματος. «Αυτός είναι στην πραγματικότητα ένας από τους πιο ισχυρούς παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη διατροφικής διαταραχής» είπε.
«Θα έπρεπε να είχες πεθάνει»
Σε ένα βίντεο που ανάρτησε η οικογένεια της Τόμας, η έφηβη φαίνεται να ουρλιάζει και να κλαίει όταν οι γονείς της απαιτούν να φάει. «Δεν μπορώ να το κάνω» φωνάζει. «Έλα, άνοιξε το στόμα σου, βάλε το φαγητό και κατάπιε» της λένε σε ένα άλλο βίντεο. «Όταν εισήχθησα στο νοσοκομείο, ο γιατρός μου είπε: ‘Δεν καταλαβαίνουμε γιατί είσαι εδώ. Θα έπρεπε να είχες πεθάνει’» θυμάται η Τόμας. «Στην πραγματικότητα, στο νοσοκομείο, η καρδιά μου σταμάτησε δύο φορές».
Η Τόμας παραδέχεται ότι ήταν «πολύ εθισμένη» στο Instagram.
Η Αναστασία Βλάσοβα, επιζήσασα από διατροφικές διαταραχές που ζει στη Νέα Υόρκη και είναι φοιτήτρια στο πανεπιστήμιο Gallatin, είπε ότι είχε μια παρόμοια εμπειρία. «Ήμουν σίγουρα εθισμένη στο Instagram» είπε.
Η Βλάσοβα παρασύρθηκε από τις εικόνες γυναικών με τέλεια σώματα και φανταστικούς κοιλιακούς. Όσο περισσότερα τέτοια σώματα έβλεπε, τόσο χειρότερα ένιωθε για τον εαυτό της. «Βομβαρδιζόμουν από όλα αυτά τα μηνύματα πως θα έπρεπε να κάνω γυμναστική κάθε μέρα, ή να ακολουθώ τέτοιου είδους ασκήσεις ή τέτοιου είδους δίαιτα και να αποφεύγω αυτά τα φαγητά» είπε. Η Βλάσοβα, τώρα 18 ετών, την χαρακτήρισε «ανθυγιεινή εμμονή» που έπληξε πολλούς νέους της ηλικίας της.
Το Instagram έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή τους όχι μόνο αποτυγχάνοντας να καταπολεμήσει λογαριασμούς που προωθούν ακραίες δίαιτες και διατροφικές διαταραχές, αλλά προωθώντας ενεργά αυτούς τους λογαριασμούς, σύμφωνα με τις νέες γυναίκες. «Δεν πρέπει να καταλήξουμε στα νοσοκομείο ούτε να τρεφόμαστε από τη μύτη ή το γαστρικό σωλήνα, ή οι γονείς μας να πρέπει να μας αποχαιρετήσουν επειδή η πλατφόρμα μας ενθαρρύνει να λιμοκτονήσουμε» λέει η Τόμας.