Αν κοιτάξετε γύρω σας τους φίλους και την οικογένειά σας -ακόμα και τον εαυτό σας-, είναι προφανές ότι κάποιοι άνθρωποι βλέπουν το ποτήρι μισογεμάτο, ενώ άλλοι μισοάδειο.
«Μερικοί άνθρωποι είναι απλώς πιο ευτυχισμένοι από άλλους. Δεν χρειάζεται να δουλέψουν για αυτό, σωστά; Απλώς είναι», δήλωσε πρόσφατα η κοινωνική ψυχολόγος Sonja Lyubomirsky στον επικεφαλής ιατρικό ανταποκριτή του CNN, dr Sanjay Gupta, στο podcast του «Chasing Life». «Είναι κάτι σαν τους ανθρώπους που είναι αδύνατοι από τη φύση τους και δεν χρειάζεται να δουλέψουν σκληρά για αυτό» πρόσθεσε.
Η Lyubomirsky, διακεκριμένη καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Riverside, μελετά την ευτυχία για περισσότερα από 35 χρόνια. Έχει, επίσης, γράψει μερικά βιβλία σχετικά με το θέμα, μεταξύ των οποίων το «The How of Happiness: Ένας πρακτικός οδηγός για να αποκτήσετε τη ζωή που θέλετε».
Ως αφηρημένη έννοια που είναι υποκειμενική, η ευτυχία αποτελεί ένα πολυδιάστατο θέμα για μελέτη: Η συναισθηματική κατάσταση είναι δύσκολο να οριστεί, πόσω μάλλον να μετρηθεί αντικειμενικά.
«Η ευτυχία έχει δύο συνιστώσες», δήλωσε η Lyubomirsky, σημειώνοντας ότι χρειάζεστε και τις δύο πτυχές για να νιώθετε ευτυχισμένος άνθρωπος. «Η βίωση θετικών συναισθημάτων -οι άνθρωποι που είναι ευτυχισμένοι είναι πιο πιθανό να βιώνουν αρκετά συχνά χαρά, ενθουσιασμό, ηρεμία, περιέργεια, στοργή, υπερηφάνεια- είναι το ένα συστατικό. Η δεύτερη συνιστώσα είναι κατά κάποιον τρόπο να έχεις την αίσθηση ότι η ζωή σου είναι καλή, ότι είσαι ικανοποιημένος με τη ζωή σου».
Οι ερευνητές «μετρούν» αυτές τις συνιστώσες κάνοντας στους ανθρώπους ερωτήσεις όπως «Πόσο συχνά βιώνετε χαρά, ηρεμία, περιέργεια;» και «Πόσο ικανοποιημένος είστε από τη ζωή σας;». Ορισμένες πτυχές της ευτυχίας μπορούν να ποσοτικοποιηθούν, με την εξέταση εγκεφαλικών δομών και χαρακτηριστικών του προσώπου, ακόμη και με την ανάλυση της φωνής. Αντί να έχουν ένα καθορισμένο σημείο ευτυχίας, είπε η Lyubomirsky, τα άτομα έχουν ένα καθορισμένο εύρος.
Ένα μεγάλο ερώτημα για τους ερευνητές, και όχι μόνο, επιστρέφει σε αυτό το ζήτημα του μισογεμάτου ή μισοάδειου ποτηριού: Μπορείτε να αλλάξετε το εύρος των συνηθειών σας για να γίνετε ένα πιο ευτυχισμένο άτομο; Η Lyubomirsky δήλωσε ότι αυτό είναι εφικτό σε έναν ορισμένο βαθμό.
«Δεν μπορείτε να αλλάξετε τη γενετική σας», ξεκαθάρισε. Σημείωσε, ωστόσο, ότι το να προσπαθήσετε να αλλάξετε τις συνθήκες στη ζωή σας -όπως να βρείτε μια νέα δουλειά ή να ξεκινήσετε μια σχέση- θα σας οδηγήσει μόνο μέχρι ένα σημείο (εφόσον δεν βρίσκεστε σε δεινή κατάσταση).
«Και τι μας μένει λοιπόν; Μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε και τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε. Μπορούμε να αλλάξουμε τις συνήθειές μας. Και μπορούμε να αναπτύξουμε νέες συνήθειες» υποστήριξε.
Η ίδια και άλλοι ερευνητές έχουν παρατηρήσει ότι οι ευτυχισμένοι άνθρωποι τείνουν να έχουν ορισμένες συνήθειες. Ποιες συνήθειες λοιπόν μπορείτε να υιοθετήσετε για να αυξήσετε το επίπεδο της ευτυχίας σας; Η Lyubomirsky παραθέτει αυτές τις πέντε συνήθειες:
1. Ακολουθήστε τη «ροή»
Απορροφηθείτε από αυτό που κάνετε.
«Όταν είστε πλήρως απορροφημένοι σε αυτό που κάνετε που δεν παρατηρείτε το πέρασμα του χρόνου, βρίσκεστε σε μια κατάσταση που ονομάζεται "ροή", η οποία συνδέεται με τη χαρά», δήλωσε η Lyubomirsky. «Προσπαθήστε να αυξήσετε τον αριθμό των "εμπειριών ροής" στην καθημερινή σας ζωή στις οποίες χάνετε τον εαυτό σας - εμπειρίες που εμπεριέχουν πρόκληση και σας απορροφούν».
Δεν χρειάζεται να λάβετε μέρος σε αγώνα τένις με υψηλά στοιχήματα ή να ανεβείτε στο Έβερεστ, αλλά μπορείτε να δοκιμάστε κάτι τόσο απλό όσο η ολοκλήρωση μιας ομαδικής εργασίας στο γραφείο, το παιχνίδι με τα παιδιά σας ή η απόλαυση ενός χόμπι με τον σύντροφό σας.
2. Πραγματοποιήστε τυχαίες πράξεις καλοσύνης
Αφιερώστε μια στιγμή ώστε να κάνετε ωραία πράγματα για τους άλλους κατά τη διάρκεια της ημέρας σας.
«Το να είστε ευγενικοί με τους άλλους ανθρώπους δημιουργεί πλήθος θετικών αποτελεσμάτων. Σας κάνει να αισθάνεστε γενναιόδωροι και ικανοί, σας οδηγεί να αισθάνεστε ευγνώμονες για τη δική σας κατάσταση και σας δίνει μια μεγαλύτερη αίσθηση σύνδεσης με τον κόσμο», υπογράμμισε η Lyubomirsky.
«Δίνει, επίσης, χαρά στους άλλους ανθρώπους και τους οδηγεί στο να σας συμπαθούν περισσότερο και να ανταποδίδουν σε στιγμές ανάγκης σας, κάτι που με τη σειρά του συμβάλλει στην καλλιέργεια της δικής σας αυτοεκτίμησης. Έτσι, οι πράξεις καλοσύνης και προσφοράς ενεργοποιούν αυτό που ορισμένοι ψυχολόγοι αποκαλούν "ανοδικό σπιράλ"» εξήγησε.
Αυτές οι πράξεις καλοσύνης μπορεί να απευθύνονται είτε σε φίλους είτε σε αγνώστους. Μπορεί να είναι είτε άμεσες είτε ανώνυμες, αυθόρμητες ή προγραμματισμένες, πρόσθεσε.
3. Φροντίστε τις σχέσεις σας
Όταν πρόκειται για το επίπεδο της ευτυχίας σας, οι προσωπικές σχέσεις έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο συγκριτικά με τα χρήματα, τον τίτλο εργασίας ή ακόμη και την υγεία σας.
«Το να περνάτε περισσότερο ποιοτικό χρόνο με τον σύντροφο, τον σύζυγο ή τα παιδιά σας, ή να επανασυνδέεστε με παλιούς φίλους, θεωρούνται σίγουροι τρόποι για να αυξήσετε τόσο τα δικά σας, όσο και των άλλων, μέσα επίπεδα χαράς», ανέφερε η Lyubomirsky. «Αυτή την εβδομάδα επιλέξτε μια σχέση που χρειάζεται ενίσχυση και επενδύστε χρόνο και ενέργεια στη θεραπεία της και στην καλλιέργειά της, λαμβάνοντας επιβεβαίωση και βιώνοντας απόλαυση».
Αυτή η μικρή επένδυση μπορεί να αποδώσει πολλά.
4. Εκφράστε ευγνωμοσύνη
Το να μετράτε τις ευλογίες σας είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να κάνετε απολογισμό των θετικών πραγμάτων στη ζωή σας.
«Ένας τρόπος για να το κάνετε αυτό είναι να αφιερώσετε χρόνο κατά τη διάρκεια της εβδομάδας ώστε να σκεφτείτε τα τρία ή πέντε πράγματα για τα οποία είστε ευγνώμονες αυτή τη στιγμή», θεωρεί η Lyubomirsky. «Αυτό μπορεί να γίνει μέσω περισυλλογής όταν πέφτετε για ύπνο το βράδυ ή κατά τη διάρκεια της μετακίνησής σας, γράφοντας σε ένα ημερολόγιο ή μοιραζόμενοι τις ευγνώμονες σκέψεις σας με ένα κοντινό σας πρόσωπο» συμπληρώνει.
Μια άλλη ιδέα είναι να τηλεφωνήσετε ή να γράψετε ένα σημείωμα ευγνωμοσύνης σε ένα σημαντικό πρόσωπο στη ζωή σας το οποίο δεν έχετε ευχαριστήσει ποτέ σωστά. «Κάντε το τακτικά, αλλά όχι πολύ συχνά, καθώς η άσκηση μπορεί να χάσει τη φρεσκάδα και το νόημά της», είπε.
Η έκφραση ευγνωμοσύνης θα σας ενθαρρύνει να εκτιμήσετε την καλή σας τύχη και θα σας βοηθήσει να περάσετε το υπόλοιπο της ημέρας ή της εβδομάδας, σημείωσε η Lyubomirsky.
5. Γιορτάστε τα καλά νέα
Το να μοιράζεστε με άλλους επιτυχίες και επιτεύγματα έχει συνδεθεί με αυξημένη χαρά και ευεξία.
«Έτσι, όταν εσείς ή ο σύζυγός σας ή ο ξάδελφος ή ο καλύτερος φίλος σας κερδίζει μια τιμή, συγχαρείτε τους και γιορτάστε», προτείνει η Lyubomirsky.
«Προσπαθήστε να απολαύσετε την περίσταση στο έπακρον. Το να μεταδίδετε και να χαίρεστε τα καλά νέα σάς οδηγεί στο να απολαμβάνετε την παρούσα στιγμή, καθώς και στο να ενισχύετε τις σχέσεις σας με τους άλλους».
Όπως είπε, αυτή η δυναμική πρέπει να επεκτείνεται και στον εαυτό σας. «Μην αποφεύγετε την υπερηφάνεια - χτυπήστε τον εαυτό σας στην πλάτη, πείτε στον εαυτό σας πόσο σκληρά δουλέψατε για αυτή τη στιγμή, φανταστείτε πόσο εντυπωσιασμένοι μπορεί να είναι οι άνθρωποι» καταλήγει.