Σαν επιδημία φαίνεται πως όλο και περισσότεροι ναρκισσιστές ζουν ανάμεσά μας, όμως υπάρχουν τρόποι ώστε να μη σας κάνουν να νιώθετε «αγνοημένοι» ή «αόρατοι».
Άνθρωποι με υπερβολική ιδέα για τα δικά τους ταλέντα και τη σημασία τους στον κόσμο, εξαιρετικά ευαίσθητοι στην κριτική και σχεδόν χωρίς ενσυναίσθηση. Ματαιόδοξοι, πάντα αναζητούν την προσοχή και τον θαυμασμό για να διατηρήσουν τη διογκωμένη αυτοεκτίμησή τους, ακόμα κι αν αυτό κοστίζει την ευημερία των άλλων. Είναι οι ναρκισσιστές ή «νάρκισσοι».
Το να διαφωνείς με ανθρώπους σαν κι αυτούς μπορεί να είναι μια πραγματική πρόκληση, καθώς η εγωκεντρική τους αντίληψη για τα πράγματα δυσκολεύει κάθε διάλογο. Είναι ειδικοί στο να σε κάνουν να νιώθεις «αγνοημένος, επικριμένος ή αόρατος», όπως δήλωσε στο CNBC η ψυχολόγος Κόρτνεϊ Σ. Γουόρεν, απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ.
Η ειδικός επισημαίνει επτά φράσεις ιδιαίτερα συχνές στους ναρκισσιστές, τόσο χαρακτηριστικές που σίγουρα θα αναγνωρίσετε αρκετές από αυτές.
Επτά χαρακτηριστικές φράσεις ενός ναρκισσιστή με τις οποίες προσπαθεί να σας πληγώσει
- «Είσαι τυχερός και που νοιάζομαι»
Κάποιος με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά θεωρεί τον εαυτό του ανώτερο από τους άλλους, επομένως περιμένει από όλους να είναι ευγνώμονες που έχει επιλέξει να είναι μέρος της ζωής τους.
2. «Κανείς δεν θα ήθελε να είναι μαζί σου»
Σύμφωνα με τη Γουόρεν, υποτιμητικές φράσεις όπως αυτή, ή «είσαι αξιολύπητος», είναι συχνές μεταξύ των ναρκισσιστών, οι οποίοι τείνουν να αισθάνονται απογοητευμένοι από εκείνους που δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες τους - άνθρωποι που, γι' αυτούς, βρίσκονται πάντα σε χαμηλότερο επίπεδο.
3. «Με χρειάζεσαι»
Αυτή η χειριστική φράση χρησιμεύει για να επιβεβαιώσει τον έλεγχο που ο ναρκισσιστής πιστεύει ότι έχει πάνω σας και συχνά κλιμακώνει σε απειλές, όπως: «Αν συνεχίσεις να το κάνεις αυτό, θα φύγω».
4. «Κάνεις λάθος που νιώθεις έτσι»
Για τον ναρκισσιστή, μόνο τα συναισθήματα, οι σκέψεις και οι εμπειρίες του έχουν σημασία. Ως αποτέλεσμα, σπάνια βλέπουν τους άλλους ως ανεξάρτητα άτομα με δικές τους σκέψεις, συναισθήματα και εμπειρίες.
5. «Γιατί μιλάς στον τάδε; Είναι ηλίθιος»
Σύμφωνα με την ειδικό, οι ναρκισσιστές έχουν μια συνεχή ανάγκη να αισθάνονται ανώτεροι από τους άλλους. Ένας από τους τρόπους με τους οποίους το κάνουν είναι με το να υποτιμούν ανθρώπους γύρω τους. Γι' αυτό είναι σύνηθες να κάνουν αρνητικά σχόλια για την οικογένειά τους, τους φίλους τους ή οποιονδήποτε γνωρίζουν, απλώς για να μπορούν να αισθάνονται ανώτεροι από όλους τους άλλους.
6. «Αν φώναζα, είναι δικό σου λάθος»
Αυτή η φράση ή παρόμοια, όπως το «αν δεν το είχες κάνει αυτό, δεν θα θύμωνα», μαρτυρούν πως οι ναρκισσιστές δεν αναλαμβάνουν καν την ευθύνη για τα δικά τους συναισθήματα. Αν κάτι τους επηρεάζει αρνητικά, είναι πάντα λάθος κάποιου άλλου, ποτέ δικό τους.
7. «Δεν έχω χρόνο για αυτό»
Σύμφωνα με τη Γουόρεν, φράσεις σαν κι αυτές -καθώς και ενέργειες όπως το να τερματίζεις μια συζήτηση με σιωπή ή να προσποιείσαι ότι δεν συμβαίνει τίποτα όταν προσπαθείς να μιλήσεις για ένα πρόβλημα- αποτελούν στρατηγικές για να αποφύγεις τον διάλογο. Η ψυχολόγος εξηγεί ότι οι «νάρκισσοι» συνήθως προσποιούνται πως είναι αδιάφοροι, ενώ στην πραγματικότητα εφαρμόζουν τον «πάγο της σιωπής», μια πολύ κοινή μορφή χειραγώγησης.
Πώς να απαντήσετε σε έναν ναρκισσιστή;
Μπορεί να διαφέρουν μεταξύ τους, αλλά η απάντηση σε όλες τις περιπτώσεις είναι βασικά η ίδια: μην αντιδράτε συναισθηματικά. «Κάντε ένα διάλειμμα, αλλά μην εγκαταλείψετε εντελώς τη συζήτηση. Μη φωνάζετε ή παίρνετε αμυντική στάση», συμβουλεύει η Γουόρεν. Αυτό που αναζητά ένας ναρκισσιστής είναι ακριβώς μια συναισθηματική αντίδραση - γι' αυτό και συνιστά να την αποφεύγετε πάση θυσία.
Αν δεν ξέρετε πώς να το κάνετε αυτό, ξεκινήστε παίρνοντας μια βαθιά ανάσα και λέγοντας κάτι σαν: «Πρέπει να σκεφτώ πριν απαντήσω» ή βάλτε σαφή όρια. Μερικοί τρόποι για να θέσετε αυτά τα όρια μπορεί να είναι με φράσεις όπως: «Σε ακούω, απλώς δεν συμφωνώ μαζί σου» ή «σε ευχαριστώ που μοιραστήκες την οπτική σου. Αν είσαι πρόθυμος να ακούσεις τη δική μου, μπορώ να τη μοιραστώ κι εγώ».
Η ψυχολόγος Ραμάνι Ντουρβασούλα, ειδική στον ναρκισσισμό, προσθέτει πως η προσπάθεια να εξηγήσετε ή να υπερασπιστείτε την άποψή σας κατά τη διάρκεια μιας λογομαχίας με έναν ναρκισσιστή είναι χάσιμο χρόνου. «Να θυμάστε αυτές τις απλές λέξεις κάθε φορά που μαλώνετε με έναν ναρκισσιστή: Δεν ακούει», λέει.
«Μείνε προσγειωμένος στην πραγματικότητά σου για να αποφύγεις το gaslighting (την τάση κάποιων ατόμων να υποτιμούν την πραγματικότητα των συνομιλητών τους, αρνούμενοι γεγονότα, συναισθήματα και ανάγκες του). Προσπάθησε να μην αφήσεις τον εαυτό σου να προκληθεί. Είναι δύσκολο, αλλά όχι αδύνατο», συμπληρώνει η ειδικός.