Πού είναι το καλύτερο μέρος για να μεγαλώσει κάποιος τα παιδιά του επιχειρεί να απαντήσει η Unicef μέσα από μία ενδελεχή -και πολύ ενδιαφέρουσα για τους γονείς- έρευνα.
Για τους ανθρώπους που επιθυμούν να μετακομίσουν, οι κατατάξεις των πιο βιώσιμων χωρών του κόσμου μπορεί να είναι χρήσιμες. Όμως, με τα παιδιά μαζί, υπάρχουν περισσότεροι παράγοντες που πρέπει να σταθμιστούν, πέρα από το μέσο εισόδημα ή την οικονομική σταθερότητα, για παράδειγμα.
Θα πρέπει ένας γονιός να μάθει για την υγεία ή την ευτυχία των παιδιών σε κάθε χώρα, την ποιότητα της εκπαίδευσης, τις πολιτικές οικογενειακών αδειών, ακόμη και ποιες χώρες έχουν τους πιο πράσινους χώρους ή τις πιο πολλές παιδικές χαρές.
Οι χώρες που ξεχωρίζουν για να μεγαλώσει ένα παιδί
Σε αυτού του είδους τους παράγοντες εστιάζει η Unicef στις «κάρτες αναφοράς» της για την ευημερία των παιδιών.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι κατατάξεις τους εξετάζουν μόνο τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου -και δεν είναι όλα τα στοιχεία που μπορεί να ενδιαφέρουν εξίσου τις οικογένειες των αποδήμων. Αλλά τα ευρήματά τους βοηθούν να διαμορφώσουν μια καλή εικόνα για το πώς είναι πραγματικά να μεγαλώνεις παιδιά σε χώρες σε όλο τον κόσμο.
Το BBC βασίστηκε στα στοιχεία της έρευνας και δίνει κάποιες πολύ χρήσιμες πληροφορίες για τις κορυφαίες χώρες για να μεγαλώσει κάποιος τα παιδιά του.
Ιαπωνία
Στην ανάλυση της Unicef για το 2020 σχετικά με την ευημερία των παιδιών, η Ιαπωνία κατέχει την πρώτη θέση όσον αφορά τη σωματική υγεία, εξετάζοντας την παιδική θνησιμότητα και την παχυσαρκία. Στην πιο πρόσφατη κάρτα αναφοράς της Unicef το 2022, η οποία εξέταζε συγκεκριμένα το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουν τα παιδιά, κατατάσσεται δεύτερη για τον «κόσμο γύρω από το παιδί», μια κατηγορία που περιλαμβάνει πτυχές όπως το αστικό πράσινο και η ασφάλεια της κυκλοφορίας.
Η Ιαπωνία έχει επίσης το χαμηλότερο ποσοστό παιδικής παχυσαρκίας, χαμηλή παιδική θνησιμότητα και εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ή υδάτινης ρύπανσης που επηρεάζουν τα παιδιά.
Είναι επίσης μία από τις ασφαλέστερες χώρες για τις οικογένειες, και όχι μόνο όσον αφορά τα τροχαία ατυχήματα...
Το συνολικό ποσοστό δολοφονιών στην Ιαπωνία είναι το χαμηλότερο από όλες τις χώρες που εξέτασε η Unicef. Ακόμη και στο κέντρο του Τόκιο, τα παιδιά περπατούν και πηγαίνουν στο σχολείο μόνα τους.
Πέρα από τους κορυφαίους βαθμούς για την υγεία και την ασφάλεια, η Ιαπωνία διαθέτει επίσης ένα από τα κορυφαία εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο, καταλαμβάνοντας τη 12η θέση μεταξύ 76 χωρών και περιοχών, σύμφωνα με τις αξιολογήσεις του ΟΟΣΑ, στις οποίες βασίστηκε η Unicef για τα στοιχεία της. Ακόμη, παρέχει γενναιόδωρα δικαιώματα για γονική άδεια μετ' αποδοχών, σε κάθε εργαζόμενο γονέα, περίπου 12 μήνες.
Εσθονία
Παρόλο που η Εσθονία δεν βρίσκεται στην κορυφή της κατάταξης της Unicef συνολικά, έχει υψηλές βαθμολογίες για μια σειρά από σημαντικές πτυχές. Τα παιδιά εκτίθενται σε λιγότερη ατμοσφαιρική ρύπανση, λιγότερη ηχορύπανση και λιγότερα φυτοφάρμακα από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη πλούσια χώρα. Διαθέτει περισσότερο αστικό πράσινο από πολλά άλλα κράτη, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, του Καναδά, της Αυστραλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, και τα παιδιά είναι ιδιαίτερα πιθανό να πουν ότι απολαμβάνουν τις εγκαταστάσεις αναψυχής της γειτονιάς τους, όπως οι παιδικές χαρές.
Η Εσθονία έχει επίσης το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό βρεφών που γεννιούνται ελλιποβαρή από όλες τις πλούσιες χώρες, που γενικά θεωρείται καλός δείκτης της ποιότητας της προγεννητικής φροντίδας.
Ένα από τα μεγαλύτερα ατού, ωστόσο, μπορεί να είναι το εκπαιδευτικό σύστημα της Εσθονίας: Τα παιδιά έχουν καλύτερες δεξιότητες στα μαθηματικά, τις φυσικές επιστήμες και τη γλώσσα από οποιαδήποτε άλλη χώρα, εκτός Ασίας. Δίνεται επίσης έμφαση στις ψηφιακές δεξιότητες από πολύ μικρές ηλικίες.
Πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ διαπίστωσε ότι ο μέσος όρος των πεντάχρονων παιδιών της Εσθονίας είναι καλύτερος σε διάφορες κοινωνικές-συναισθηματικές δεξιότητες, όπως η συνεργασία με άλλα παιδιά και η αναγνώριση συναισθημάτων, από ό,τι στις ΗΠΑ και την Αγγλία. Είναι επίσης πολύ πάνω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ σε δεξιότητες αυτορρύθμισης, όπως η νοητική ευελιξία, η εργασιακή μνήμη και η αναστολή των παρορμήσεων.
Στη συνέχεια, υπάρχει η οικογενειακή άδεια: Η Εσθονία έχει μία από τις πιο γενναιόδωρες πολιτικές από όλες τις χώρες του κόσμου, με 100 ημέρες άδεια μητρότητας καθώς και 30 ημέρες άδεια πατρότητας, ακολουθούμενες από 475 ημέρες γονικής άδειας μετ' αποδοχών, η οποία μπορεί να μοιραστεί ή να χρησιμοποιηθεί με μερική απασχόληση, μέχρι το παιδί να γίνει τριών ετών. Για έως και 60 από αυτές τις ημέρες, και οι δύο γονείς μπορούν να μένουν στο σπίτι ταυτόχρονα και να πληρώνονται και οι δύο. Κάθε γονέας λαμβάνει επίσης 10 εργάσιμες ημέρες ανά έτος γονικής άδειας μετ' αποδοχών για κάθε παιδί κάτω των 14 ετών. (Η άδεια αυτή είναι διαθέσιμη τόσο στους μόνιμους όσο και στους προσωρινούς κατοίκους της Εσθονίας, συμπεριλαμβανομένων των αλλοδαπών).
Ισπανία
Η Ισπανία κατέλαβε την υψηλότερη θέση στην κατάταξη της Unicef για το περιβάλλον γύρω από τα παιδιά, με ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα παιδικής νοσηρότητας λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης ή ρύπανσης του νερού. Και παρά το γεγονός ότι έχουν φτωχότερες συνολικές προσφορές όσον αφορά τις κοινωνικές, εκπαιδευτικές και υγειονομικές υπηρεσίες, σύμφωνα με τη Unicef, τα παιδιά στην Ισπανία έχουν ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα ευημερίας.
Τόσο οι μητέρες όσο και οι πατέρες λαμβάνουν από 16 εβδομάδες άδειας που πληρώνονται με το 100% των μισθών τους (οι ελεύθεροι επαγγελματίες είναι επίσης επιλέξιμοι), μετά την οποία η μητέρα μπορεί να λάβει άδεια άνευ αποδοχών για έως και τρία χρόνια ή να μειώσει τις ώρες εργασίας της.
Οι επιλογές αυτές είναι διαθέσιμες σε κάθε νόμιμο κάτοικο που είναι εγγεγραμμένος στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της Ισπανίας και έχει καταβάλει εισφορές για τουλάχιστον 180 ημέρες κατά τα τελευταία επτά έτη.
Φινλανδία
Η Φινλανδία, η οποία κατέχει την πέμπτη θέση συνολικά στην πιο πρόσφατη κάρτα αναφοράς της Unicef, σημειώνει ιδιαίτερα υψηλή βαθμολογία σε δύο από τις τρεις κατηγορίες, την πρώτη θέση στον «κόσμο του παιδιού» (που εξετάζει πώς το περιβάλλον επηρεάζει άμεσα τα παιδιά, όπως η ποιότητα του αέρα) και τη δεύτερη θέση στον «κόσμο γύρω από το παιδί» (που εξετάζει στοιχεία του περιβάλλοντος με τα οποία αλληλεπιδρά ένα παιδί, όπως τα σχολεία, οι κυκλοφοριακοί κίνδυνοι και το πράσινο).
Είναι μία από τις χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις παγκοσμίως όσον αφορά τις δεξιότητες των παιδιών στην γραμματική και τα μαθηματικά, ενώ οι γονείς είναι ιδιαίτερα πιθανό να εκτιμούν ιδιαίτερα τη σχέση τους με το προσωπικό των παιδιών τους στο σχολείο.
Το ποσοστό θνησιμότητας των παιδιών ηλικίας 5-14 ετών είναι ένα από τα χαμηλότερα στον κόσμο, λιγότερο από το μισό του αντίστοιχου των ΗΠΑ. Και η χώρα προσφέρει γενναιόδωρη γονική άδεια, συμπεριλαμβανομένων οκτώ εβδομάδων άδειας μητρότητας με αποδοχές, επιπλέον 14 μηνών γονικής άδειας με αποδοχές που μοιράζονται μεταξύ των γονέων, καθώς και πρόσθετης άδειας φροντίδας παιδιών που μπορεί να εφαρμοστεί μέχρι το παιδί να γίνει τριών ετών. (Οι νόμιμοι κάτοικοι της Φινλανδίας που καλύπτονται από ασφάλιση υγείας για τουλάχιστον 180 ημέρες πριν από τη γέννηση του παιδιού στη Φινλανδία ή σε οποιαδήποτε σκανδιναβική χώρα, χώρα της ΕΕ ή του ΕΟΧ, είναι επιλέξιμοι).
«Αυτό που είναι διαφορετικό στο Ελσίνκι ή στη Φινλανδία είναι ότι τα πάρκα είναι στην πραγματικότητα πολύ ακατέργαστα, πολύ φυσικά. Είναι σαν ένα φυσικό δάσος που μπαίνει κατευθείαν στο κέντρο της πόλης» δήλωσε ο Hadley Dean, Βρετανός πατέρας πέντε παιδιών, που ζει με την οικογένειά του στη Φινλανδία.
Τι γίνεται με τους σκοτεινούς, κρύους φινλανδικούς χειμώνες; Είναι ένα τίμημα που αξίζει να πληρώσετε, λέει ο Dean. «Απλώς, το συνηθίζεις -ντύνεσαι ανάλογα, έχεις καρφιά στα παπούτσια σου όταν βγαίνεις έξω- και το εκμεταλλεύεσαι στο έπακρο. Και τα καλοκαίρια είναι απολύτως καταπληκτικά, επειδή έχεις 22 ώρες ηλιοφάνεια».
Ολλανδία
Στην κορυφή του συνολικού καταλόγου της Unicef για την ευημερία των παιδιών βρίσκεται η Ολλανδία, η οποία τα καταφέρνει ιδιαίτερα καλά όσον αφορά την ψυχική υγεία των παιδιών (είναι πρώτη) και τις δεξιότητες (όπου κατατάσσονται στην τρίτη θέση). Εννέα στους δέκα 15χρονους δηλώνουν ότι έχουν υψηλή ικανοποίηση από τη ζωή τους, το υψηλότερο ποσοστό από όλες τις χώρες που εξέτασε η Unicef, και οκτώ στους 10 δηλώνουν ότι κάνουν εύκολα φίλους.
Η Olga Mecking, μια Πολωνή μητέρα τριών παιδιών που ζει στην Ολλανδία εδώ και 13 χρόνια λέει ότι αν οι ολλανδικές οικογένειες και τα παιδιά είναι ευτυχισμένα, αυτό οφείλεται και σε θεσμικούς παράγοντες.
«Δεν μπορείτε να έχετε γονική μέριμνα χωρίς σύστημα πρόνοιας», σημείωσε. «Και η Ολλανδία προσφέρει στους γονείς πραγματικά πολλή υποστήριξη». Η πολιτική της για τις οικογενειακές άδειες είναι ένα παράδειγμα. Περιλαμβάνει τουλάχιστον 16 εβδομάδες υποχρεωτικής, πλήρως αμειβόμενης άδειας μητρότητας και έως και έξι εβδομάδες αμειβόμενης άδειας πατρότητας, καθώς και μη αμειβόμενη γονική άδεια που μπορεί να ληφθεί έως ότου το παιδί γίνει οκτώ ετών, και είναι διαθέσιμη σε οποιονδήποτε ζει και εργάζεται νόμιμα.
Υπάρχει επίσης μεγάλη έμφαση στην κοινωνικοποίηση, πρόσθεσε η ίδια, με τις ομάδες, τους συλλόγους και τις κοινοτικές δραστηριότητες να είναι ιδιαίτερα συνηθισμένες, υπερτονίζοντας τη σημασία της νοοτροπίας και του τρόπου ζωής στη χώρα.
Αναλυτικά η έρευνα της Unicef εδώ.