Πώς μπορεί να αντιδράσει το σώμα μας σε πολύωρες πτήσεις, εξηγεί το CNN.
Tα γεμάτα αεροδρόμια είναι ένα σημάδι ότι οι ταξιδιώτες έχουν επιστρέψει στους ουρανούς για τα καλά μετά το σοκ της πανδημίας. Μέσα σε αυτές τις πτήσεις συμπεριλαμβάνονται και οι μεγάλων αποστάσεων, δηλαδή πολύωρα ταξίδια στους αιθέρες.
Η Aυστραλιανή Qantas ανακοίνωσε μάλιστα ότι από τα τέλη του 2025, θα μεταφέρει τους επιβάτες σε απευθείας πτήσεις από την ανατολική ακτή της Αυστραλίας προς το Λονδίνο, ένα ταξίδι 19 ωρών χωρίς στάσεις.
Τι θα συμβεί λοιπόν στο σώμα μας κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας πτήσης μεγαλύτερης διάρκειας; Θα είναι πολύ διαφορετικό από ό,τι συμβαίνει όταν πετάμε τώρα σε υπερατλαντικές πτήσεις;
Αφυδάτωση
Η αφυδάτωση είναι συχνό φαινόμενο στις πτήσεις μεγάλων αποστάσεων. Μπορεί να εξηγήσει γιατί ο λαιμός, η μύτη και το δέρμα μας μπορεί να αισθάνονται ξηρά σε ένα αεροπλάνο. Όσο μεγαλύτερη είναι η πτήση, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος αφυδάτωσης.
Αυτό οφείλεται στα χαμηλά επίπεδα υγρασίας στην καμπίνα σε σύγκριση με αυτά που θα συναντήσουμε στο έδαφος. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος του αέρα που κυκλοφορεί στην καμπίνα αντλείται από το εξωτερικό και δεν υπάρχει πολλή υγρασία στον αέρα σε μεγάλο υψόμετρο.
Κινδυνεύουμε επίσης να αφυδατωθούμε αν δεν πίνουμε αρκετό νερό ή αν πίνουμε πολύ αλκοόλ (το αλκοόλ είναι διουρητικό, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η απώλεια υγρών).
Άρα έχει σημασία να πίνουμε νερό πριν μπούμε στο αεροπλάνο. Κατά τη διάρκεια της πτήσης, θα πρέπει επίσης να πίνουμε περισσότερο νερό από ό,τι συνήθως.
Διαταραχές στα αυτιά, στα ιγμόρεια, στο έντερο και στον ύπνο
Καθώς η πίεση της καμπίνας αλλάζει, τα αέρια στο σώμα μας αντιδρούν ανάλογα. Διαστέλλονται καθώς το αεροσκάφος ανεβαίνει και η πίεση μειώνεται, ενώ το αντίθετο συμβαίνει καθώς κατεβαίνουμε. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κοινά προβλήματα όπως:
- πόνοι στα αυτιά - όταν η πίεση του αέρα εκατέρωθεν του τυμπάνου είναι διαφορετική, ασκώντας πίεση στο τύμπανο
- πονοκέφαλοι - μπορεί να προκληθούν από τη διόγκωση του αέρα που παγιδεύεται στα ιγμόρειά
- προβλήματα στο έντερο - απλά αποδεχόμαστε ότι θα έχουμε περισσότερα «αέρια».
Μπορεί επίσης να αισθόμαστε πιο νυσταγμένοι από ό,τι συνήθως. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το σώμα δεν μπορεί να απορροφήσει τόσο οξυγόνο από τον αέρα της καμπίνας σε υψόμετρο όσο θα μπορούσε στο έδαφος. Η επιβράδυνση της ταχύτητας είναι ο τρόπος του σώματος να προστατευτεί, και αυτό μπορεί να μας κάνει να νιώθουμε υπνηλία.
Τα καλά νέα είναι ότι τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα δεν θα είναι απαραίτητα πιο έντονα σε πτήσεις μεγαλύτερης διάρκειας. Αποτελούν κυρίως ζήτημα καθώς το αεροπλάνο ανεβαίνει και κατεβαίνει.
Θρόμβοι αίματος
Οι θρόμβοι αίματος, που σχετίζονται με την ακινησία για μεγάλα χρονικά διαστήματα, αποτελούν συνήθως μεγάλη ανησυχία για τους επιβάτες. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται θρόμβοι που σχηματίζονται στο πόδι, οι οποίοι μπορεί να μεταφερθούν στον πνεύμονα (όπου είναι γνωστοί ως πνευμονική εμβολή).
Αν δεν κινούμαστε στο αεροπλάνο και όσο περισσότερους από τους παρακάτω παράγοντες κινδύνου έχουμε, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να δημιουργηθούν θρόμβοι αίματος:
- μεγαλύτερη ηλικία
- παχυσαρκία
- προηγούμενο ιστορικό ή οικογενειακό ιστορικό θρόμβων
- ορισμένοι τύποι διαταραχών της πήξης
- καρκίνος
- πρόσφατη ακινητοποίηση ή χειρουργική επέμβαση
- εγκυμοσύνη ή πρόσφατος τοκετός
- θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης ή αντισυλληπτικό χάπι από το στόμα.
Σύμφωνα με μια ανασκόπηση του 2022, η οποία συνδύασε δεδομένα από 18 μελέτες, όσο περισσότερο ταξιδεύουμε, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος θρόμβων στο αίμα. Οι συγγραφείς υπολόγισαν ότι υπήρχε 26% υψηλότερος κίνδυνος για κάθε δύο ώρες αεροπορικού ταξιδιού, ξεκινώντας μετά από τέσσερις ώρες.
Τι γίνεται λοιπόν με τον κίνδυνο θρόμβων σε αυτές τις πτήσεις μεγαλύτερης διάρκειας; Δεν θα ξέρουμε με βεβαιότητα μέχρι να αρχίσουμε να μελετάμε τους επιβάτες τους.
Μέχρι να έρθουν αυτά τα στοιχεία, οι τρέχουσες συμβουλές εξακολουθούν να ισχύουν. Κινούμαστε, μένουμε ενυδατωμένοι και περιορίζουμε την κατανάλωση αλκοόλ.
Αν ανησυχούμε για τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβων, επισκεπτόμαστε τον παθολόγο μας πριν πετάξουμε.
Συνήθως, αν αναπτύξουμε θρόμβο αίματος, δεν θα το μάθουμε παρά μόνο μετά την πτήση, καθώς ο θρόμβος χρειάζεται χρόνο για να σχηματιστεί. Επομένως, προσέχουμε για συμπτώματα μετά την πτήση - πόνος και πρήξιμο σε ένα πόδι (συχνά μόνο στο ένα), πόνος στο στήθος, βήχας και δύσπνοια. Και αναζητουμε επείγουσα ιατρική περίθαλψη εάν έχουμε τέτοια συμπτώματα.
Jet lag, ακτινοβολία και COVID
Από τις συνηθισμένες συνέπειες των ταξιδιών μεγάλων αποστάσεων είναι το τζετ λαγκ. Πρόκειται για μια αποσύνδεση μεταξύ της ώρας που νομίζει το σώμα μας ότι είναι και της ώρας από το ρολόι, καθώς διασχίζουμε διαφορετικές ζώνες ώρας.
Οι μεγαλύτερες πτήσεις σημαίνουν ότι είναι πιο πιθανό (αλλά όχι πάντα) να διασχίσουμε περισσότερες ζώνες ώρας. Το τζετ λαγκ θα γίνει συνήθως πιο προβληματικό όταν διασχίζουμε τρεις ή περισσότερες, ειδικά αν ταξιδεύουμε ανατολικά.
Και αν πραγματοποιούμε πολύ συχνά πτήσεις μεγάλων αποστάσεων, είναι λογικό να υποθέσουμε ότι όσο περισσότερο βρισκόμαστε στον αέρα, τόσο μεγαλύτερη είναι η έκθεση στην ακτινοβολία. Πρόκειται για ακτινοβολία που προέρχεται από το διάστημα, η οποία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου και αναπαραγωγικών προβλημάτων. Δεν γνωρίζουμε ποιο επίπεδο έκθεσης είναι ασφαλές.
Ωστόσο, αν δεν πετάμε συχνά, είναι απίθανο να αποτελεί πρόβλημα. Εάν κάποια είναι έγκυος ή έχει άλλες ανησυχίες, μπορεί να απευθυνθεί στον γιατρό πριν πραγματοποιήσει την πτήση.
Και μην ξεχνάμε το COVID, προειδοποιεί το CNN. Πλένουμε τακτικά τα χέρια μας, φοράμε μάσκα και δεν πετάμε αν δεν νιώθουμε καλά.
Βασικές συμβουλές
Η έρευνα για το πώς αντιδρά ο οργανισμός σε αυτές τις μεγαλύτερες, απευθείας πτήσεις, όπως μεταξύ Αυστραλίας και Ευρώπης, βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο. Ομάδες στην Αυστραλία το εξετάζουν τώρα.
Μέχρι τότε, αν πραγματοποιούμε μια τακτική πτήση μεγάλων αποστάσεων, η συμβουλές είναι σχετικά απλές.
Ακολουθούμε τις οδηγίες που μας δίνουν οι αεροπορικές εταιρείες και, αν χρειαστεί, επισκεπτόμαστε το γιατρό μας πριν το ταξίδι. Κατά τη διάρκεια της πτήσης, κάνουμε παραπάνω προσπάθεια να κινούμαστε στην καμπίνα, να πίνουμε νερό, να φοράμε μάσκα και να εφαρμόζουμε καλή υγιεινή των χεριών.
Και επισκεπτόμαστε αμέσως έναν γιατρό για τυχόν ανησυχητικά συμπτώματα μετά την πτήση μας, καθώς οι θρόμβοι αίματος μπορεί να χρειαστούν ώρες ή και ημέρες για να σχηματιστούν, να αναπτυχθούν και να μετακινηθούν κατά μήκος των φλεβών μας.