Η απώλεια έστω και μιας ώρας ξεκούρασης και ύπνου μειώνει την «έμφυτη επιθυμία των ανθρώπων να βοηθούν ο ένας τον άλλον», διαπιστώνει αμερικανική έρευνα.
Η μελέτη, που διεξήχθη από ερευνητές στις ΗΠΑ, διαπίστωσε ότι η απώλεια μόλις μίας ώρας ξεκούρασης μπορεί να... σκοτώσει την επιθυμία των ανθρώπων να βοηθήσουν τους άλλους, ακόμη και συγγενείς και στενούς φίλους. Η ομάδα σημείωσε ότι μια κακή νύχτα φάνηκε να μειώνει τη δραστηριότητα στο τμήμα του εγκεφάλου που ενθαρρύνει την κοινωνική συμπεριφορά.
«Ανακαλύψαμε ότι η απώλεια ύπνου λειτουργεί ως έναυσμα για την αντικοινωνική συμπεριφορά, μειώνοντας την έμφυτη επιθυμία των ανθρώπων να βοηθούν ο ένας τον άλλον», δήλωσε ο καθηγητής Matthew Walker, συν-συγγραφέας της μελέτης στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ. «Κατά κάποιον τρόπο, όσο λιγότερο κοιμάσαι τόσο λιγότερο κοινωνικός και πιο εγωιστής γίνεσαι».
10 απλά κόλπα για έναν δροσερό ύπνο όταν έχει πολλή ζέστη
Γιατί δεν πρέπει να κοιμόμαστε δίπλα στο κινητό μας τηλέφωνο
Γράφοντας στο περιοδικό PLoS Biology, η ομάδα προτείνει ότι ένα χρόνιο έλλειμμα ύπνου θα μπορούσε να βλάψει τους κοινωνικούς δεσμούς και να θέσει σε κίνδυνο τα αλτρουιστικά ένστικτα που διαμορφώνουν την κοινωνία. «Λαμβάνοντας υπόψη την ουσιώδη σημασία της βοήθειας των ανθρώπων στη διατήρηση συνεργατικών, πολιτισμένων κοινωνιών, σε συνδυασμό με την ισχυρή διάβρωση του χρόνου ύπνου τα τελευταία 50 χρόνια, οι προεκτάσεις αυτών των ανακαλύψεων είναι εξαιρετικά σημαντικές για το πώς διαμορφώνουμε τις κοινωνίες στις οποίες θέλουμε να ζούμε», δήλωσε ο Walker.
Πώς έγινε η έρευνα
Η ομάδα εξέτασε την προθυμία 160 συμμετεχόντων να βοηθήσουν τους άλλους με ένα «ερωτηματολόγιο αυτοαναφερόμενου αλτρουισμού», το οποίο συμπλήρωσαν μετά από έναν νυχτερινό ύπνο. Οι συμμετέχοντες απάντησαν σε διάφορα κοινωνικά σενάρια σε μια κλίμακα από το «θα σταματούσα να βοηθήσω» έως το «θα τους αγνοούσα».
Σε ένα πείραμα με 24 συμμετέχοντες, οι ερευνητές συνέκριναν τις απαντήσεις του ίδιου ατόμου μετά από μια ξεκούραστη νύχτα, και μετά από 24 ώρες χωρίς ύπνο. Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν μείωση κατά 78% στην αυτοαναφερόμενη προθυμία να βοηθήσουν τους άλλους όταν είναι κουρασμένοι.
Στη συνέχεια η ομάδα πραγματοποίησε εγκεφαλικές «σαρώσεις» αυτών των συμμετεχόντων και διαπίστωσε ότι η σύντομη νύχτα σχετιζόταν με μειωμένη δραστηριότητα στο κοινωνικό γνωστικό δίκτυο του εγκεφάλου, μια περιοχή που εμπλέκεται στην κοινωνική συμπεριφορά.
Οι συμμετέχοντες ήταν εξίσου απρόθυμοι να βοηθήσουν φίλους και συγγενείς όσο και αγνώστους, δήλωσαν οι ερευνητές. «Η έλλειψη ύπνου εξασθένισε τη διάθεση να βοηθήσουν τους άλλους, ανεξάρτητα από το αν τους ζητήθηκε να βοηθήσουν αγνώστους ή στενούς συγγενείς. Δηλαδή η απώλεια ύπνου πυροδοτεί αντικοινωνική, αντιβοηθητική συμπεριφορά, με ευρύ και αδιάκριτο αντίκτυπο», δήλωσε ο Walker.
Για να διαπιστωθεί αν ο αλτρουισμός δέχεται πλήγμα στον πραγματικό κόσμο, η ομάδα παρακολούθησε στη συνέχεια περισσότερες από 3 εκατ. φιλανθρωπικές δωρεές στις ΗΠΑ πριν και μετά τη μετατόπιση των ρολογιών κατά μία ώρα προς τα εμπρός στη θερινή ώρα, κάτι που υποδηλώνει μικρότερη περίοδο ύπνου. Διαπίστωσαν μείωση 10% στις δωρεές μετά τη μετάβαση.
«Η μελέτη μας προστίθεται σε ένα αυξανόμενο σώμα στοιχείων που αποδεικνύουν ότι ο ανεπαρκής ύπνος όχι μόνο βλάπτει την ψυχική και σωματική ευεξία ενός ατόμου, αλλά θέτει σε κίνδυνο τους δεσμούς μεταξύ των ατόμων, ακόμη και το αλτρουιστικό συναίσθημα ενός ολόκληρου έθνους», δήλωσε ο Walker.
Ευτυχώς, μπορούμε να προλάβουμε να κοιμηθούμε. Ο Walker δήλωσε: «Η θετική νότα που προκύπτει από όλες τις μελέτες μας είναι ότι, μόλις ο ύπνος είναι επαρκής και ικανοποιητικός, η επιθυμία να βοηθήσουμε τους άλλους αποκαθίσταται. Αλλά είναι σημαντικό να σημειωθεί πως δεν είναι μόνο η διάρκεια του ύπνου που έχει σχέση με τη βοήθεια. Διαπιστώσαμε ότι ο παράγοντας που ήταν πιο σχετικός ήταν στην πραγματικότητα η ποιότητα του ύπνου, πέρα και πάνω από την ποσότητα του ύπνου», πρόσθεσε.
Ο καθηγητής Russell Foster, διευθυντής του Ινστιτούτου Ύπνου και Κιρκαδιανής Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε: «Αυτή είναι η πρώτη μελέτη που δείχνει ξεκάθαρα ότι η απώλεια ύπνου μπορεί να μειώσει την τάση των ατόμων να βοηθούν το ένα το άλλο».
«Τα ευρήματα αυτά έχουν σημαντικές επιπτώσεις σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας, αλλά ιδιαίτερα για το προσωπικό μας με νυχτερινή βάρδια, στην πρώτη γραμμή», δήλωσε. «Οι γιατροί, οι νοσηλευτές και η αστυνομία είναι συχνά χρόνια κουρασμένοι, και τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η ικανότητά τους να βοηθούν υπό δύσκολες και απαιτητικές συνθήκες μπορεί να διακυβεύεται», πρόσθεσε.