Η ρομποτική χειρουργική είναι μια σημαντική τεχνολογική καινοτομία στον χώρο της ιατρικής, που έρχεται να εξελίξει και να υπερβεί τη λαπαροσκόπηση.
Πρόκειται για μια ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τεχνική η οποία επιτρέπει την πραγματοποίηση πολύπλοκων επεμβάσεων, μέσα από τομές στο δέρμα που είναι μικρότερες από 1 εκατοστό. Τα ρομποτικά συστήματα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά από χειρουργούς με υψηλή εξειδίκευση και δίνουν τη δυνατότητα να πραγματοποιηθούν σύνθετα χειρουργεία στην κοιλιά με μεγάλη ασφάλεια.
Η ρομποτική χειρουργική βρίσκει πεδίο εφαρμογής σε πολλές ιατρικές ειδικότητες όπως η γυναικολογία, η γενική χειρουργική και η ουρολογία. Ειδικότερα, υπάρχουν παθήσεις στις οποίες η ρομποτική χειρουργική αποτελεί τη μοναδική ελάχιστα επεμβατική τεχνική που μπορεί να εφαρμοστεί και το γεγονός αυτό αποδεικνύει την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των επεμβάσεων αυτών. Στη περίπτωση των γυναικολογικών επεμβάσεων, ρομποτικές τεχνικές χρησιμοποιούνται για τη διατήρηση και αποκατάσταση της γονιμότητας αλλά και για τον γυναικολογικό καρκίνο.
Ρομποτική χειρουργική: η σύγχρονη λαπαροσκόπηση
Η ρομποτική χειρουργική διατηρεί όλα τα πλεονεκτήματα της παραδοσιακής λαπαροσκόπησης και επιπλέον εξασφαλίζει ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο, πολύ μικρή απώλεια αίματος και μικρότερο ποσοστό χειρουργικών επιπλοκών. Για τη συντριπτική πλειοψηφία των επεμβάσεων απαιτούνται 3 ή 4 τομές των 8 χιλιοστών και μία διανυκτέρευση στο νοσοκομείο. Η ασθενής επιστρέφει σπίτι την επόμενη ημέρα από το χειρουργείο με την κατάλληλη αγωγή.
Το ρομποτικό σύστημα DaVinci εγκρίθηκε για πρώτη φορά από το FDAτο 2005 και έκτοτε βοηθάει τους χειρουργούς να επιτυγχάνουν καλύτερα και ασφαλέστερα χειρουργικά αποτελέσματα. Οι ρομποτικές επεμβάσεις επιτρέπουν τρισδιάστατη όραση (3Dvision), πλήρη ελευθερία κινήσεων των χειρουργικών εργαλείων, ενώ περιορίζουν τη σωματική κόπωση του χειρουργού και επιτρέπουν την διενέργεια επεμβάσεων με πολύ χαμηλές ενδοκοιλιακές πιέσεις, περιορίζοντας έτσι αναισθησιολογικές επιπλοκές.Τα πλεονεκτήματα αυτά οδηγούν στη λεπτομερέστατη μετάφραση των κινήσεων του χειρουργού στα χειρουργικά εργαλεία, με λεπτομερή παρασκευή των ιστών, ακρίβεια στους χειρισμούς και συνολική ενίσχυση των χειρουργικών δυνατοτήτων. Επίσης, οι ρομποτικές επεμβάσεις αποτελούν την ιδανική μέθοδο για ασθενείς με αυξημένο σωματικό βάρος, οι οποίοι μέχρι σήμερα δεν μπορούσαν να χειρουργηθούν με την παραδοσιακή λαπαροσκόπηση. Για περισσότερες τεχνικές πληροφορίες μπορείτε να παρακολουθήσετε το παρακάτω βίντεο:
Ποια γυναίκα επωφελείται από τη ρομποτική χειρουργική;
Μεγάλο ποσοστό γυναικών εμφανίζει κάποια παθολογία με καλοήθη χαρακτηριστικά,που μπορεί να επηρεάζει την προσπάθειά της για εγκυμοσύνη ή την ποιότητα ζωής της. Μια σειρά από γυναικολογικές παθήσεις που μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά και ανώδυνα με τη βοήθεια της ρομποτικής χειρουργικής είναι οι ακόλουθες:
Ινομυώματα
Μία στις τέσσερις (25%) γυναίκες διαγιγνώσκεται με ινομυώματα. Τα συγκεκριμένα καλοήθη –στη συντριπτική πλειοψηφία τους- μορφώματα της μήτρας επηρεάζουν εκτός από τη γονιμότητα, και την περίοδο της γυναίκας προκαλώντας μεγάλες και παρατεταμένες αιμορραγίες. Επίσης, ενδέχεται να προκαλούν πόνο και διαταραχές στο γαστρεντερικό και το ουροποιητικό σύστημα.
Ενδομητρίωση
Η ενδομητρίωση επηρεάζει περίπου 5 εκατομμύρια γυναίκες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σχετίζεται με παρουσία ιστού από το ενδομήτριο σε άλλες περιοχές της κοιλιάς. Κύρια συμπτώματά της είναι ο πυελικός πόνος κυρίως πριν και κατά τη διάρκεια της περιόδου, διαταραχές της περιόδου και υπογονιμότητα.
Πρόπτωση πυελικών οργάνων
Γυναίκες μετά την αναπαραγωγική ηλικία -και συνηθέστερα μητέρες τριών ή παραπάνω παιδιών- εμφανίζουν πρόπτωση οργάνων της πυέλου. Συνήθως παρατηρείται με τη μορφή πρόπτωσης της μήτρας αλλά εμφανίζονται και προπτώσεις της ουροδόχου κύστης (κυστεοκήλη) ή του ορθού (ορθοκήλη – τμήμα του παχέος εντέρου). Ο αποτελεσματικότερος τρόπος διόρθωσής τους είναι μια επέμβαση που ονομάζεται ρομποτική ιεροκολποπηξία και αποκαθιστά την ανατομία αλλά και τη σχέση των οργάνων μέσα στην κοιλιά.
Κύστεις ωοθηκών
Πολλές γυναίκες εμφανίζουν κύστεις στις ωοθήκες οι οποίες επιμένουν και έχουν την τάση να μεγαλώνουν. Εκτός από πιεστικά προβλήματα που μπορεί να προκαλούν οι κύστεις αυτές, μεγαλώνουν εις βάρος της ωοθήκης, παραμορφώνουν το φλοιό της και επηρεάζουν το ωοθηκικό απόθεμα σε ωάρια, δηλαδή τη γονιμότητα της γυναίκας. Κάθε κύστη θα πρέπει να αξιολογείται ξεχωριστά από τον θεράποντα ιατρό με απεικονιστικούς και βιοχημικούς ελέγχους ενώ πρέπει να συνυπολογίζεται και το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό της ασθενούς.
Γυναικολογικός καρκίνος
Η αντιμετώπιση του καρκίνου ενδομητρίου είναι χειρουργική στην πλειοψηφία των περιπτώσεων. Κάθε χειρουργική αντιμετώπιση εξατομικεύεται ανάλογα με το ιστορικό, τα απεικονιστικά ευρήματα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της νόσου κάθε ασθενή. Η τελική επέμβαση περιλαμβάνει ολική υστερεκτομή με λεμφαδενικό καθαρισμό. Οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές όπως η ρομποτική χειρουργική αποτελούν την μέθοδο εκλογής για τον καρκίνο του ενδομητρίου, όπως υποδεικνύουν διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες. Ασθενείς με καρκίνο του ενδομητρίου αντιμετωπίζονται αρτιότερα από γυναικολόγους εξειδικευμένους στον τομέα της γυναικολογικής ογκολογίας.
Ποιες είναι οι πιο συχνές επεμβάσεις που πραγματοποιούνται μέσω της ρομποτικής χειρουργικής;
- Υστερεκτομή
Περιλαμβάνει αφαίρεση της μήτρας με ή χωρίς τις ωοθήκες. Πραγματοποιείται με απόλυτη ασφάλεια μέσω της ρομποτικής τεχνικής για καλοήθεις παθήσεις και ογκολογικά περιστατικά. Στην περίπτωση του γυναικολογικού καρκίνου μπορεί να συνδυάζεται και με αφαίρεση λεμφαδένων. Με βάση επιστημονικά δεδομένα το ογκολογικό αποτέλεσμα μπορεί να είναι καλύτερο από ανοικτές επεμβάσεις ενώ συνδυάζεται και με λιγότερο πόνο και μικρότερη απώλεια αίματος.
- Αφαίρεση ινομυωμάτων
Η θέση, το μέγεθος και ο αριθμός των ινομυωμάτων παίζουν καθοριστικό ρόλο στα συμπτώματα που εμφανίζονται στην ασθενή. Μπορεί να προκύψουν μετά από ολοκληρωμένες εγκυμοσύνες και τοκετούς και να επηρεάσουν τη γονιμότητα. Σχετίζονται με βαριές περιόδους, αναιμία και πυελικό πόνο. Η αφαίρεσή τους προϋποθέτει τομές στο σώμα της μήτρας. Μέσω της ρομποτικής τεχνικής ο ιστός της μήτρας αποκαθίσταται με μεγαλύτερη ταχύτητα και ακρίβεια στην αρχική του ανατομία. Επίσης, η προσήλωση στην καλύτερη ανατομική αποκατάσταση μέσω χειρουργικών ραφών επιτρέπει καλύτερα αποτελέσματα ολοκληρωμένων κυήσεων και μικρότερο αριθμό συμφύσεων. Μέσω της ρομποτικής τεχνικής ακόμα και μεγάλα ινομυώματα μπορούν να αφαιρεθούν μέσω μικρών τομών στο δέρμα.
- Κύστεις ωοθηκών
Οι κύστεις στις ωοθήκες ενδέχεται να επηρεάσουν το ωοθηκικό απόθεμα σε ωάρια άρα και τη γονιμότητα της ασθενούς. Η τεχνική με την οποία αυτές θα αφαιρεθούν μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά την ορμονική λειτουργία των ωοθηκών και συνεπώς τη γονιμότητα της γυναίκας.Η ρομποτική χειρουργική επιτρέπει την αφαίρεση των κύστεων με λεπτομέρεια, ακρίβεια και περιορισμένη χρήση ενέργειας. Η ελάχιστα επεμβατική ρομποτική τεχνική προκαλεί λιγότερες μετεγχειρητικές συμφύσεις στην κοιλιά και αυτό είναι επίσης σημαντικό για τη γονιμότητα της γυναίκας καθώς οι συμφύσεις συνδέονται με υπογονιμότητα.
Το ρομπότ χειρουργεί μόνο του;
Ο ρομποτικός πύργος τοποθετείται στο πλάι της ασθενούς και πάνω του προσαρμόζονται τα εργαλεία, τα οποία μέσα από μικρές τομές στο δέρμα εισέρχονται στην κοιλιά της ασθενούς. Η χειρουργική κονσόλα περιλαμβάνει μια οθόνη που αποτυπώνει τρισδιάστατα (3D view)την κοιλιά και μεταφέρει με πολύ μεγάλη ακρίβεια μέσα από ειδικά χειριστήρια τις κινήσεις των χεριών του χειρουργού στις άκρες των εργαλείων. Φυσικά υπάρχει μηχανισμός ασφαλείας έτσι ώστε όταν ο χειρουργός απομακρυνθεί από την οθόνη τα εργαλεία να μένουν απολύτως σταθερά και αποφεύγονται ακούσιες κινήσεις των εργαλείων.
Το ρομποτικό χειρουργείο είναι όντως πολύ πιο ακριβό;
Πολλοί ασθενείς πιστεύουν πωςτο κόστος των ρομποτικών χειρουργείων θα είναι πολύ αυξημένο λόγω της προηγμένης τεχνολογίας που χρησιμοποιείται. Αυτό δεν ισχύει καθώς η διαφορά ανάμεσα στον αριθμό διανυκτερεύσεων στο νοσοκομείο (μια ημέρα αντί για τέσσερις) μειώνει τη διαφορά κόστους σε σχέση με τις ανοικτές επεμβάσεις. Επίσης με την χρήση ασφαλιστικών προγραμμάτων μειώνεται ή μηδενίζεται η συμμετοχή της ασθενούς στα έξοδα του χειρουργείου.
Χειρουργείο την περίοδο της COVID-19 πανδημίας
Πρώτο μέλημά μας στην περίοδο της πανδημίας είναι η υγεία των ασθενών μας και του προσωπικού των νοσοκομείων. Συνεχίζουμε να πραγματοποιούμε ρομποτικές γυναικολογικές επεμβάσεις ακολουθώντας πιστά τα διεθνή πρωτόκολλα ασφαλείας.
Εναρμονιζόμενη με αυτές τις αλλαγές η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ρομποτικής χειρουργικής στη Γυναικολογία - Society of European Robotic Gynecological Surgery (SERGS) εξέδωσε την εξής ανακοίνωση:
“… μεγάλο πλεονέκτημα της ρομποτικής πλατφόρμας είναι ότι σε περιόδους έλλειψης νοσοκομειακών κρεβατιών η διάρκεια παραμονής χειρουργημένων ασθενών στο νοσοκομείο μέσω της ρομποτικής χειρουργικής περιορίζεται στο ελάχιστο ακόμα και σε επείγοντα περιστατικά. Τα περιστατικά αυτά που απαιτούν σύνθετες επεμβάσεις μπορεί να μην ήταν πραγματοποιήσιμα μέσω της παραδοσιακής λαπαροσκοπικής τεχνικής. Εν κατακλείδι, η ρομποτική χειρουργική πιθανώς βοηθάει στον περιορισμό της διασποράς των λοιμώξεων στους εργαζόμενους στα νοσοκομεία και προσφέρει ιδανική διαχείριση των νοσοκομειακών πόρων.”
Οι οδηγίες αυτές εφαρμόζονται σε περιπτώσεις που λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα προστατευτικά μέτρα. Προστατεύοντας το προσωπικό των νοσοκομείων μειώνουμε το κίνδυνο για όλους τους ασθενείς.
Η χρήση ρομποτικών μηχανημάτων απαιτεί μεγάλη εξειδίκευση και ειδική εκπαίδευση. Κάθε θεραπεία πρέπει να σχεδιάζεται με βάση τις ανάγκες της ασθενούς. Μην αμελείτε τον ετήσιο γυναικολογικό σας έλεγχο. Χειρουργοί προσηλωμένοι στην εξατομικευμένη θεραπεία μέσω ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών μπορούν να σας βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων σας.
Αν γνωρίζετε ότι χρειάζεται να υποβληθείτε σε χειρουργική επέμβαση, ρωτήστε να μάθετε τις επιλογές σας. Σε συνεργασία πάντοτε με τον ιατρό σας μπορούμε να απαντήσουμε σε όλες σας τις ερωτήσεις σχετικά με το πρόβλημα που σας απασχολεί.
Πλεύρης Νικόλαος, Γυναικολόγος – Ρομποτική Χειρουργική
Βασιλίσσης Σοφίας 124Β Αμπελόκηποι, Αθήνα
www.mygynaikologos.gr τηλ. 210 77 51 424