Τα νύχια βοηθούν στην προστασία του υποκείμενου δέρματος από τραυματισμούς -και είναι επίσης χρήσιμα όταν θέλετε να ξυστείτε. Τι αποκαλύπτουν όμως για την υγεία σας;
Η λαϊκή σοφία έχει πολλάκις αποφανθεί σχετικά με το πώς μπορείτε να διακρίνετε την κατάσταση της συνολικής σας υγείας από τα νύχια σας, όπως η ευρέως διαδεδομένη ιδέα ότι οι λευκές κηλίδες που εμφανίζονται μερικές φορές πάνω τους - γνωστές ως λευκονυχία - είναι σημάδι έλλειψης ασβεστίου. Υπάρχει όμως κάποια επιστημονική αλήθεια σε όλα αυτά;
Μερικές αρχές φυσιολογίας
Αρχικά, μερικές βασικές αρχές ανατομίας και φυσιολογίας. Τα νύχια αποτελούν προέκταση του δέρματος. Είναι φτιαγμένα από κερατίνη, μια εξαιρετικά σκληρή πρωτεΐνη που προστατεύει τα δάχτυλα των ποδιών και τις κορυφές των δαχτύλων σας από τραύματα. Το σχήμα μισοφέγγαρου που βλέπουμε στη βάση του νυχιού είναι η λεγόμενη lunula, το οποίο χρησιμεύει ως «κέντρο ανάπτυξης» του νυχιού, παράγοντας τα κύτταρα που τελικά θα σκληρύνουν πάνω στην πλάκα του νυχιού.
Η επιδερμίδα προσφέρει επιπλέον προστασία, καθώς λειτουργεί ως φρουρός ασφαλείας του νυχιού, σταματώντας τα βακτήρια, τους μύκητες και άλλα παθογόνα εν τη γενέσει τους.
Ενώ τα μάτια μπορεί να είναι τα παράθυρα της ψυχής, για έναν γιατρό τα νύχια μπορεί να είναι τα παράθυρα της υγείας σας. Οι γιατροί μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για τη διάγνωση όλων των ειδών των παθήσεων, από δερματολογικά προβλήματα έως νεφροπάθειες ή ακόμη και αυτοάνοσες διαταραχές.
Kάνουν και τα νύχια μας... clubbing;
«Ένα από τα πρώτα πράγματα που έμαθα στην ιατρική σχολή ήταν να ψάχνω για κάτι που ονομάζεται clubbing», λέει ο Dan Baumgardt, γενικός ιατρός και λέκτορας νευροεπιστήμης και φυσιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ.
Με το clubbing, τα νύχια μοιάζουν σχεδόν να «αιωρούνται» αντί να είναι σταθερά συνδεδεμένα με το δάχτυλο. Οι άκρες των δακτύλων εμφανίζονται επίσης μεγάλες ή διογκωμένες. «Προκαλεί ένα ασυνήθιστο είδος διογκωμένης εμφάνισης του δακτύλου, όπου το δάχτυλο μοιάζει λίγο με... μπαγκέτα για ντραμς», λέει ο Baumgardt.
Το clubbing είναι ένα σημάδι εξαιρετικά χαμηλών επιπέδων οξυγόνου στο αίμα. Συνδέεται συχνότερα με τον καρκίνο του πνεύμονα, αλλά μπορεί επίσης να υποδηλώνει μόλυνση του βλεννογόνου των καρδιακών θαλάμων και των καρδιακών βαλβίδων, μεταξύ άλλων.
Άλλες καταστάσεις στις οποίες παρατηρείται περιλαμβάνουν την κοιλιοκάκη, την κίρρωση του ήπατος και τις λοιμώξεις των πνευμόνων μεταξύ άλλων.
«Αν δείτε έναν ασθενή με clubbing ο κανόνας είναι να του κάνετε επειγόντως μια ακτινογραφία, επειδή θα μπορούσε να είναι ένας υποκείμενος καρκίνος του πνεύμονα που θα μπορούσε να το εξηγήσει», λέει ο Baumgardt.
Λευκονυχία
Οι λευκές κηλίδες στο νύχι - γνωστές ως λευκονυχία - συχνά υποστηρίζεται ότι είναι σημάδι έλλειψης βιταμινών. Ωστόσο, τα στοιχεία που υποστηρίζουν κάτι τέτοιο είναι μικτά. Σε μια μικρή μελέτη προπτυχιακών φοιτητών, δεν υπήρξε συσχέτιση μεταξύ αυτού του συμπτώματος και της πρόσληψης ψευδαργύρου ή ασβεστίου από ένα άτομο.
Γενικά, οι λευκονυχίες είναι πιο πιθανό να είναι αποτέλεσμα τραυματισμού των νυχιών. Η ξαφνική παγίδευση του νυχιού σας σε μια πόρτα, τα πολλά μανικιούρ ή η πτώση ενός βαρέως αντικειμένου στο πόδι σας μπορεί να προκαλέσουν ένα τέτοιο σημάδι.
Παρ' όλα αυτά, ο λευκός αποχρωματισμός στο νύχι θα μπορούσε να υποδηλώνει κάποιο υποκείμενο πρόβλημα υγείας. Για παράδειγμα, τα λευκά σημάδια μπορεί να είναι σημάδι δηλητηρίασης από βαρέα μέταλλα με μόλυβδο ή αρσενικό.
Ο λευκός αποχρωματισμός του νυχιού θα μπορούσε να είναι σημάδι ψωρίασης, μιας χρόνιας δερματικής πάθησης. Εάν ολόκληρο το νύχι γίνει λευκό, αυτό θα μπορούσε να υποδηλώνει έλλειψη πρωτεϊνών στην κυκλοφορία του αίματος, η οποία μπορεί να υποδηλώνει νεφρική νόσο, ηπατική νόσο ή διαβήτη.
«Εάν οι άνθρωποι έχουν χαμηλά επίπεδα πρωτεϊνών στην κυκλοφορία του αίματός τους, αυτό συχνά προκαλεί το άσπρο χρώμα ολόκληρου του νυχιού», λέει ο Baumgardt. «Τείνουμε να το συσχετίζουμε με ανθρώπους που έχουν ηπατική νόσο, δηλαδή πράγματα όπως η κίρρωση του ήπατος, ίσως ως αποτέλεσμα αλκοολισμού».
Μπλε νύχια και αιμορραγία
Τα μπλε νύχια, από την άλλη πλευρά, είναι ένα σημάδι ότι το σώμα μπορεί να έχει έλλειψη οξυγόνου. Θα μπορούσε να είναι σημάδι σοβαρής καρδιακής νόσου ή εμφυσήματος και είναι κάτι που θα πρέπει να ελέγξει ένας γιατρός το συντομότερο δυνατό.
Αυτό ισχύει επίσης αν βλέπετε σκούρες γραμμές κάτω από το νύχι, καθώς αν και αυτό μπορεί να οφείλεται σε τραύμα, θα μπορούσε επίσης να είναι σημάδι υποβλεννογόνιου μελανώματος, ενός σπάνιου αλλά σοβαρού τύπου καρκίνου του δέρματος.
Η αιμορραγία κάτω από το νύχι - εάν δεν επουλώνεται - θα μπορούσε επίσης να υποδηλώνει κάτι πιο σοβαρό. «Μπορεί να εμφανιστεί αυτό που ονομάζουμε αιμορραγία από σκλήθρα, η οποία μοιάζει με μικρές κόκκινες ραβδώσεις αίματος, παρόμοιες με αυτές που φαντάζεστε ότι μια σκλήθρα έχει κολλήσει κάτω από το νύχι σας», λέει ο Baumgardt.
«Αυτή η αιμορραγία μπορεί μερικές φορές να υποδηλώνει αγγειίτιδα, η οποία είναι μια φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων. Μία από τις κύριες υποκείμενες αιτίες μπορεί να είναι μια λοίμωξη της καρδιακής βαλβίδας, η οποία προκαλεί αυτά τα περίεργα μικρά κόκκινα οιδήματα», λέει.
Ο ενοχλητικός μύκητας
Άλλες, πιο συνηθισμένες καταστάσεις μπορούν επίσης να διαγνωστούν με την εξέταση των νυχιών. Κατά την εξέταση ενός ασθενούς, οι γιατροί συνήθως αναζητούν μεταβολές στο χρώμα, το πάχος και το σχήμα.
Για παράδειγμα, σε ένα υγιές νύχι το υποκείμενο στρώμα των νυχιών θα πρέπει να είναι ροζ, εκτός από τις λευκές άκρες. Άλλα χρώματα θα μπορούσαν να υποδηλώνουν μόλυνση του ίδιου του νυχιού ή κάποια υποκείμενη κατάσταση υγείας.
«Αν δείτε είτε λευκό είτε κίτρινο αποχρωματισμό στα δάχτυλα των ποδιών σας, ειδικά στα νύχια των ποδιών σας, αυτό είναι σημάδι μυκητιασικής λοίμωξης», λέει η Holly Wilkinson, λέκτορας στην επούλωση τραυμάτων στο Πανεπιστήμιο του Hull.
Αν και σε πολλές χώρες, όπως οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, μπορείτε να αγοράσετε απλά φάρμακα για ήπιες μυκητιασικές λοιμώξεις των νυχιών, αν το αφήσετε πολύ αργά τότε μπορεί να γίνει πιο δύσκολη η θεραπεία. Και είναι σημαντικό να συμβουλεύεστε πάντα έναν γιατρό εάν υποψιάζεστε ότι έχετε μύκητα στα νύχια σας.
«Νομίζω ότι πολλές φορές, όταν οι άνθρωποι έχουν αποχρωματισμό στα νύχια, δεν συνειδητοποιούν ότι πρόκειται για μόλυνση, οπότε μπορεί να φτάσει σε ένα σημείο όπου γίνεται αρκετά άσχημο και τότε πρέπει να πάνε να δουν έναν ποδίατρο», λέει η Wilkinson.
Όχι μόνο το χρώμα, αλλά και το σχήμα
Εν τω μεταξύ, και το σχήμα του νυχιού μπορεί επίσης να αποκαλύψει υποκείμενα προβλήματα. Τα υγιή νύχια των ποδιών και των δακτύλων πρέπει να είναι κυρτά, πράγμα που σημαίνει ότι καμπυλώνουν ελαφρώς προς τα έξω. Δεν θα πρέπει να περιέχουν βυθίσεις ή κρατήρες.
Αν έχουν, μπορεί να είναι σημάδι ότι έχετε κοιλονυχία, μια κατάσταση όπου το νύχι καμπυλώνεται προς τα μέσα και φαίνεται λεπτό και εύθραυστο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα άτομα με κοιλονυχία έχουν μια κεντρική κοιλότητα στο νύχι τους αρκετά βαθιά ώστε να χωράει μια σταγόνα ενός οποιοδήποτε υγρού.
Εάν κάποιο από τα νύχια σας είναι κοίλο και μοιάζει με κουτάλι, αυτό μπορεί να είναι σημάδι αναιμίας, όταν το σώμα δεν έχει αρκετά υγιή κύτταρα αίματος για να μεταφέρουν οξυγόνο στους ιστούς. Η αναιμία μπορεί να προκληθεί από έλλειψη σιδήρου. Ωστόσο, μπορεί επίσης να είναι σημάδι κοιλιοκάκης, μεταξύ άλλων καταστάσεων.
Από την άλλη πλευρά, ορισμένες αλλαγές στα νύχια μπορεί να υποδηλώνουν διατροφικές ελλείψεις. Μερικοί άνθρωποι έχουν οριζόντιες γραμμές, γνωστές ως «γραμμές του Beau», που διατρέχουν οριζόντια τα νύχια τους.
Αυτό θα μπορούσε να υποδεικνύει μια ανεπάρκεια, όπως ανεπαρκή πρωτεΐνη. Ωστόσο, αυτό το χαρακτηριστικό θα μπορούσε επίσης να είναι σημάδι διαβήτη και περιφερικής αγγειακής νόσου - μια διαταραχή που περιλαμβάνει μειωμένη κυκλοφορία του αίματος σε ορισμένα μέρη του σώματος, συνήθως λόγω συσσώρευσης λίπους και χοληστερόλης στις αρτηρίες - οπότε εξακολουθεί να είναι σημαντικό να το ελέγξετε.
«Οι γραμμές του Beau μπορεί να υποδηλώνουν έλλειψη ψευδαργύρου, ενώ τα εύθραυστα νύχια είναι σημάδι υποθυρεοειδισμού ή έλλειψης βιταμίνης Β7», λέει η Mary Pearson, παιδίατρος που εργάζεται στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Ουαλίας.
Ονηχοσχησία
Σε άλλες περιπτώσεις, οι αλλαγές στα νύχια μπορεί να οφείλονται σε παράγοντες του τρόπου ζωής και όχι σε προβλήματα υγείας.
Για παράδειγμα, το ξεφλούδισμα των νυχιών, γνωστό και ως ονυχοσχησία, συμβαίνει όταν τα λεπτά στρώματα των νυχιών κυριολεκτικά διαχωρίζονται από την ελεύθερη άκρη του νυχιού και ξεφλουδίζουν προς τα πίσω.
«Η ονυχοσχησία μπορεί να είναι αποτέλεσμα του υπερβολικού πλυσίματος των χεριών, της ξηρότητας των νυχιών και της χρήσης ακρυλικών και άλλων βερνικιών νυχιών», λέει ο Joshua Zeichner, καθηγητής δερματολογίας στο Νοσοκομείο The Mount Sinai της Νέας Υόρκης.
«Τα νύχια είναι προεκτάσεις του δέρματος, ουσιαστικά, και το δέρμα σας μπορεί να σας πει τόσα πολλά για το τι συμβαίνει στο σώμα σας», λέει ο Baumgardt.
«Η πρώτη σας εντύπωση για έναν ασθενή συχνά ξεκινά από το κρεβάτι, οπότε τον κοιτάζετε παντού και ξεκινάτε από τα νύχια του, κοιτάζετε στα μάτια και το στόμα του. Έτσι, τα νύχια είναι ένα από τα πρώτα πράγματα που βλέπουμε», λέει.
Ενώ τις περισσότερες φορές οι αλλαγές στα νύχια είναι ακίνδυνες και οφείλονται απλώς σε τραυματισμό των νυχιών, αν παρατηρήσετε ότι η αλλαγή στο σχήμα, το χρώμα ή την υφή είναι πιο μόνιμη, τότε θα πρέπει πάντα να συμβουλεύεστε έναν γιατρό.