Έξι «κρυφά» συμπτώματα-ενδείξεις ότι ένα παιδί μπορεί να είναι αυτιστικό αποκαλύπτει ειδικός από τη Βρετανία.
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Βρετανίας (NHS) είναι αντιμέτωπο με μεγάλες αναμονές όσον αφορά τις αξιολογήσεις αν ένα παιδί έχει αυτισμό, και ο Julian Harley, διευθύνων σύμβουλος του NHS Providers, προειδοποίησε ότι αυτές οι αναμονές «έχουν εκτεταμένες επιπτώσεις στην κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού, στη σχολική ετοιμότητα και στο εκπαιδευτικό επίπεδο».
Αυτό σημαίνει, επίσης, ότι οι οικογένειες αφήνονται να παλεύουν μόνες τους - αναρωτιούνται αν μια διαφορετική συμπεριφορά ενός παιδιού μπορεί στην πραγματικότητα να αποτελεί σημάδι για κάτι πιο σοβαρό.
Ο dr Punit Shah, καθηγητής Ψυχολογίας και ειδικός στη Νευροδιαφορετικότητα, από το Πανεπιστήμιο του Bath, αναλύει μερικά από τα έξι πιθανά σημάδια.
Αποφυγή οπτικής επαφής
Ορισμένα βρέφη εμφανίζουν ενδείξεις αυτισμού ακόμα και κατά τους πρώτους μήνες της ζωής τους. Σε άλλα, οι συμπεριφορές δεν είναι εμφανείς μέχρι να γίνουν νήπια. Ορισμένα δεν παρουσιάζουν καθόλου σημάδια. Η αποφυγή οπτικής επαφής είναι ένα αποκαλυπτικό σημάδι, κι αυτό μπορεί να συμβεί από πολύ μικρή ηλικία. Ο λόγος για τον οποίο πολλά παιδιά με αυτισμό αποφεύγουν την οπτική επαφή είναι επειδή βοηθά στη μείωση του άγχους, εξηγεί ο δρ Shah, ο οποίος εμφανίστηκε στο πρώτο επεισόδιο του 2023 του ντοκιμαντέρ του BBC «Inside Our Autistic Minds».
«Οι λόγοι για τους οποίους ορισμένα αυτιστικά άτομα αποφεύγουν την οπτική επαφή ποικίλλουν, και δεν την αποφεύγουν όλα τα αυτιστικά άτομα. Κάποια που το κάνουν είναι για να μειώσουν το άγχος και τους βοηθά να τα καταφέρνουν καλύτερα σε συγκεκριμένες κοινωνικές καταστάσεις» πρόσθεσε.
Αισθητηριακή ευαισθησία
Η ανάπτυξη συναισθημάτων όπως η ευαισθησία στους δυνατούς θορύβους θεωρείται μια αισθητηριακή διαφορά που συχνά παρατηρείται στα παιδιά με αυτισμό.
Αυτές οι αισθητηριακές ευαισθησίες μπορεί να δυσχεράνουν το φιλτράρισμα άσχετων θορύβων, καθιστώντας δύσκολο να μην αισθάνονται άβολα ή να μην αποσπάται η προσοχή τους. «Σε γενικές γραμμές, τα αυτιστικά παιδιά έχουν αισθητηριακές ευαισθησίες σε διάφορα πράγματα», δήλωσε ο δρ Shah.
«Αυτό μπορεί συχνά να συμβαίνει σε προβλέψιμα πράγματα, όπως τα έντονα φώτα και οι δυνατοί ήχοι, αλλά και σε ασυνήθιστα χρώματα και μοτίβα. Εξαρτάται από το άτομο», σημείωσε.
Δυσκολία στην ομιλία
Ο δρ Shah δήλωσε: «Η ομιλία είναι γενικά λίγο καθυστερημένη στα αυτιστικά παιδιά, αλλά όχι πάντα. Ένα άλλο σημάδι μπορεί να είναι οι επαναλαμβανόμενοι ήχοι ή η ηχολαλία, η οποία μπορεί να είναι χαρακτηριστικό του αυτισμού».
Το να παίρνουν τη «γλώσσα» πολύ κυριολεκτικά είναι επίσης μια επικοινωνιακή δυσκολία η οποία παρατηρείται συχνά στα αυτιστικά παιδιά, σύμφωνα με το NHS.
Για παράδειγμα, μπορεί να μην καταλαβαίνουν παρομοιώσεις ή μεταφορικές φράσεις και να τις λαμβάνουν κυριολεκτικά. Επίσης, το να επικοινωνήσουν τι θέλουν μπορεί να αποδειχθεί πρόκληση για ορισμένα παιδιά με αυτισμό.
Καθημερινή ρουτίνα
Η προτίμηση μιας πολύ αυστηρής καθημερινής ρουτίνας και η πρόκληση αναστάτωσης αν αυτή αλλάξει αποτελούν σημάδι αυτισμού στα παιδιά, σημειώνει το NHS.
Ο dr Shah εξηγεί πως αυτή η ανάγκη για ρουτίνα μπορεί να παρουσιαστεί με διαφορετικούς τρόπους και μπορεί να είναι ιδιόμορφη, κάτι που σημαίνει ότι τα παιδιά θα έχουν ασυνήθιστες συνήθειες ή τρόπους συμπεριφοράς. Ωστόσο, αυτό εξαρτάται από τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες των ατόμων.
«Τυπικά, αυτό μπορεί να πάρει τη μορφή της ανάγκης η καθημερινή ρουτίνα να είναι προβλέψιμη με βάση το χρονοδιάγραμμα των καθημερινών δραστηριοτήτων», είπε.
Τα παιδιά με αυτισμό που τους αρέσει η ρουτίνα και παρουσιάζουν σημάδια επαναλαμβανόμενης συμπεριφοράς μπορεί να παίζουν με ένα παιχνίδι με τον ίδιο τρόπο κάθε φορά ή να βάζουν τα αντικείμενα σε σειρά, σύμφωνα με το Child Autism UK.
Τα σημάδια μπορεί, επίσης, να περιλαμβάνουν «περιορισμούς σε ορισμένες δραστηριότητες, όπως το να τρώνε μόνο κίτρινο φαγητό, να βλέπουν το ίδιο πρόγραμμα ξανά και ξανά ή να φορούν μόνο μια αγαπημένη μπλούζα».
Επανάληψη συγκεκριμένων κινήσεων
Τα παιδιά με αυτισμό μπορούν, επίσης, να κάνουν τις ίδιες κινήσεις επαναλαμβανόμενα. Στα μικρά παιδιά αυτό θα μπορούσε να παρουσιαστεί ως χτύπημα των χεριών τους, τίναγμα των δακτύλων τους ή κούνημα του σώματός τους, αναφέρει το NHS, σύμφωνα με δημοσίευμα της Daily Mail.
Ωστόσο, τα παιδιά μπορεί επίσης να θέλουν να αναζητήσουν συγκεκριμένες οπτικές ή ακουστικές εμπειρίες, αναφέρει το Child Autism UK. Η φιλανθρωπική οργάνωση προτείνει ότι αυτές θα μπορούσαν να είναι σχετικές ενέργειες, όπως το να γυρίζουν οι ρόδες σε ένα παιχνίδι τρενάκι, να κοιτάζουν τα κάγκελα ενός φράχτη ή να ακούν συνεχώς τα μουσικά θέματα των αγαπημένων τους προγραμμάτων.
Η αδυναμία να κατανοήσουν συναισθήματα
Σύμφωνα με το Child Autism UK, τα παιδιά με αυτισμό δυσκολεύονται να κάνουν φίλους και συχνά επιλέγουν να παίζουν μόνα τους. Ορισμένα παιδιά μπορεί, επιπλέον, να δυσκολεύονται να εκφράσουν το πώς αισθάνονται και μερικές φορές δεν καταλαβαίνουν τι αισθάνονται οι άλλοι, υποστηρίζει το NHS.
Ωστόσο, η παρανόηση των συναισθημάτων και το να μη φαίνεται να αντιλαμβάνονται τι σκέφτονται ή αισθάνονται οι άλλοι μπορεί να είναι σημάδι διαφόρων παθήσεων.
Ο dr Shah υπογράμμισε ότι «αυτό εξαρτάται πραγματικά από το άτομο και μπορεί συχνά να σχετίζεται με καταστάσεις που επικαλύπτονται με τον αυτισμό, όπως η αλεξιθυμία (ή συναισθηματική "τύφλωση") και όχι με τον ίδιο τον αυτισμό».
Αυτό μπορεί, επίσης, να παρουσιαστεί διαφορετικά στα νεαρά κορίτσια με αυτισμό, καθώς μπορεί να κρύβουν κάποια σημάδια αυτισμού αντιγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται και παίζουν τα άλλα παιδιά, επισημαίνει το NHS.
Πολλά κορίτσια με αυτισμό φαίνεται, επίσης, να διαχειρίζονται καλύτερα τις κοινωνικές καταστάσεις, αλλά αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι αντιγράφουν άλλα παιδιά.
«Αν και γνωρίζουμε ότι υπάρχουν διαφορές στον αυτισμό ανάλογα με το φύλο, αυτές δεν είναι καλά κατανοητές», δήλωσε ο καθηγητής Shah.
«Επειδή τα ίδια τα διαγνωστικά κριτήρια του αυτισμού έχουν διαμορφωθεί κυρίως από την κλινική παρατήρηση των αγοριών, μαθαίνουμε ακόμη σε μεγάλο βαθμό πώς "μοιάζει" ο αυτισμός στα κορίτσια. Αυτό θα πάρει χρόνο», ξεκαθάρισε.