Πρόσφατη μελέτη, που διεξήχθη από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, διαπίστωσε ότι ο αριθμός των σπερματοζωαρίων φθίνει κατακόρυφα και μάλιστα πιο γρήγορα από ό, τι νομίζαμε.
Με όλο και περισσότερα αρνητικά τεστ εγκυμοσύνης παρά τις προσπάθειες των ζευγαριών για φυσική σύλληψη, τους αυξανόμενους κύκλους θεραπειών γονιμότητας που ακολουθούν τα υπογόνιμα ζευγάρια και την θλίψη των αποβολών, ο αγώνας για τη σύλληψη ενός παιδιού έχει γίνει πλέον μια εξαιρετικά αγχωτική διαδικασία για όλο και περισσότερους ανθρώπους και πιθανόν όλο αυτό να συνδέεται μεταξύ άλλων με την φθίνουσα ανδρική γονιμότητα, εκτιμούν οι ειδικοί.
Σε αυτές τις εμπειρικές διαπιστώσεις έρχεται η επιβεβαίωση από τη δημοσίευση της εν λόγω έρευνας που δείχνει ότι ο αριθμός των σπερματοζωαρίων είχε μειωθεί κατά το ήμισυ παγκοσμίως τα τελευταία 50 χρόνια και ότι η τάση επιταχύνεται.
Τι σημαίνει όμως πραγματικά ο αριθμός των σπερματοζωαρίων για την ανδρική γονιμότητα; Χρειάζεται να ανησυχούμε για την μείωση του αριθμού των σπερματοζωαρίων; Τι οδηγεί σε αυτή την μείωση; Και το σημαντικότερο, τι μπορούμε να κάνουμε γι' αυτό;
Ο Δρ. Θάνος Παράσχος, γυναικολόγος μαιευτήρας, ειδικός στην εξωσωματική γονιμοποίηση και Διευθυντής του Κέντρου Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής EmBIO, είναι οι ειδικός που ρωτήσαμε για να απαντήσει σε αυτά τα κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με την μείωση της ανδρικής γονιμότητας που φαίνεται να είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο.
Όπως εξηγεί ο Δρ. Θ. Παράσχος, η γονιμότητα (διαβάστε περισσότερα) είναι πολύπλοκη και πολύπλευρη και κανένα από αυτά τα ερωτήματα δεν έχει σαφείς απαντήσεις.
Γιατί έχει σημασία ο αριθμός των σπερματοζωαρίων;
Ο αριθμός των σπερματοζωαρίων είναι σημαντικός για το θέμα της γονιμότητας, αλλά δεν είναι το παν, εξηγεί ο Δρ. Παράσχος. Όταν ένας άνδρας πηγαίνει για έλεγχο γονιμότητας και κάνει ανάλυση σπέρματος, εξετάζονται τρεις βασικές παράμετροι: ο αριθμός των σπερματοζωαρίων, η κινητικότητα του σπέρματος και η μορφολογία του σπέρματος.
Οι τεχνικές ανάλυσης σπέρματος έχουν εξελιχθεί με την πάροδο των ετών, αλλά η μέτρηση του σπέρματος βασίζεται κυρίως σε μια αρκετά απλή συσκευή που ονομάζεται αιμοκυτταρόμετρο. Στη μετα-ανάλυση της έρευνας σχετικά με τον αριθμό των σπερματοζωαρίων από το 1973, οι επικεφαλής εξέτασαν μόνο 223 από αυτές – εκείνες δηλαδή που βασίζονταν σε αυτή τη μέθοδο. Ένας ασυνήθιστα χαμηλός αριθμός σπερματοζωαρίων, που ονομάζεται ολιγοσπερμία, αφορά στους άνδρες που έχουν λιγότερα από 15 εκατομμύρια σπερματοζωάρια ανά χιλιοστόλιτρο σπέρματος. Παρόλα αυτά η έρευνα δείχνει ότι κάτω από το όριο των 40-50 εκατομμυρίων σπερματοζωαρίων ανά χιλιοστόλιτρο - η πιθανότητα σύλληψης μειώνεται γρήγορα, πράγμα που σημαίνει ότι τα ζευγάρια είναι πιθανό να χρειαστούν να προσπαθήσουν για περισσότερο χρόνο για να αποκτήσουν μωρό. Κατά τη γνώμη μου όμως ο αριθμός των σπερματοζωαρίων είναι «ένας ατελής δείκτης γονιμότητας», αφού, όταν εξετάζουμε το πρόβλημα της υπογονιμότητας, διερευνούμε κι άλλους σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν, καθώς έρχονται στο φως επιπλέον αίτια που οδηγούν σε υπογονιμότητα που χρειάζονται να λύσουμε.
Τι φταίει για τη μείωση των σπερματοζωαρίων
Η ικανότητα παραγωγής τεστοστερόνης και σπέρματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη γενική υγεία του άνδρα, επισημαίνει ο Δρ. Παράσχος. «Γνωρίζουμε ότι οι άνδρες με χαμηλό αριθμό σπερματοζωαρίων τείνουν να ζουν λιγότερο και είναι πιο πιθανό να έχουν καρκίνο, διαβήτη και καρδιαγγειακές παθήσεις από τους πιο γόνιμους άνδρες. Για να σας θέσω επομένως αντίστροφα το θέμα, ο αριθμός των σπερματοζωαρίων είναι ένας χρήσιμος δείκτης της συνολικής υγείας του άνδρα, αφού πίσω από ένα άνδρα με κακή υγεία συχνά κρύβεται υπογονιμότητα. Επομένως, το πρώτο μέλημα κάθε άνδρα που θέλει να προστατέψει την γονιμότητά του είναι να περιφρουρεί καλύτερα την συνολική του υγεία και να φροντίζει να υιοθετεί τις συνήθειες που την διασφαλίζουν, όπως υγιεινή διατροφή, τακτική άσκηση, διακοπή καπνίσματος, περιορισμός του αλκοόλ και αποτελεσματική διαχείριση του στρες. Κάποιοι πάντως συνδέουν την πτώση της ανδρικής γονιμότητας και με την κλιματική αλλαγή και με την έκθεση στα χημικά που υπάρχουν γύρω μας και επηρεάζουν το ευαίσθητο ορμονικό μας σύστημα, πράγμα που έχει αντίκτυπο στην ικανότητα αναπαραγωγής. Εγώ όμως θα έλεγα ότι η πιο σίγουρη παράμετρος που πρέπει να εξετάσουμε είναι αυτή της συνολικής υγείας».
Απειλείται η επιβίωση του ανθρώπινου είδους;
«Κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει απολύτως καμία αμφιβολία ότι η ανθρώπινη ανδρική αναπαραγωγική υγεία έχει αλλάξει προς το χειρότερο τα τελευταία 70 χρόνια και αποτελεί μια πραγματική ανησυχία όσον αφορά τον αρνητικό αντίκτυπό της στη συνολική γονιμότητα των ζευγαριών», τονίζει ο Δρ. Παράσχος και συνεχίζει λέγοντας:
«Παρόλα αυτά, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι οι εξελίξεις στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή δίνουν λύση ακόμα και στα πιο σοβαρά προβλήματα ανδρικής υπογονιμότητας και τα ζευγάρια που πλήττονται ακόμα κι από σοβαρά προβλήματα γονιμότητας καταφέρνουν τελικά να τεκνοποιήσουν με τη βοήθεια των ειδικών της εξωσωματικής. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη τα αποτελέσματα της έρευνας και να περιφρουρούμε - άνδρες και γυναίκες- καλύτερα την υγεία μας όχι μόνο για να διαφυλάξουμε την γονιμότητα μας, αλλά κυρίως για να απολαύσουμε περισσότερα χρόνια καλής ζωής.
Γιατί η απειλή είναι μικρότερη για τις γυναίκες
Επειδή οι γυναίκες είναι καλύτερα ενημερωμένες για τους τρόπους που μπορεί να διαφυλάξουν και παρατείνουν την γονιμότητά τους, κυρίως μέσω της κατάψυξης των ωαρίων τους. Αυτό δεν ισχύει για τους άνδρες, δεδομένου ότι η κατάψυξη σπέρματος με στόχο τη διαφύλαξη της ανδρικής γονιμότητας δεν είναι κάτι που συστήνεται ευρέως, τουλάχιστον στην παρούσα φάση, παρά μόνο όταν προκύπτουν σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως για παράδειγμα σε περιπτώσεις καρκίνου. Αυτό σύμφωνα με τον Δρ. Παράσχο στο μέλλον είναι πολύ πιθανό να αλλάξει.
Διαβάστε όλα όσα θέλετε να μάθετε για την ανδρική γονιμότητα εδώ:
W: www.ivf-embryo.gr
E: paraschos@ivf-embryo.gr
F: Δρ. Θάνος
Παράσχος
T: (+30)
210 6774104