Η άνοια είναι ένας γενικός όρος για τη μείωση των γνωστικών ικανοτήτων που είναι αρκετά σοβαρή ώστε να επηρεάζει την καθημερινή ζωή.
Δεν είναι μια συγκεκριμένη ασθένεια, αλλά μάλλον ένα σύνδρομο που προκαλείται από διάφορες εγκεφαλικές διαταραχές.
Ο πιο κοινός τύπος άνοιας είναι η νόσος του Alzheimer.
Ενώ η άνοια συνδέεται συχνά με απώλεια μνήμης, σύγχυση και δυσκολία στις καθημερινές εργασίες, ένα συνήθως παραγνωρισμένο σύμπτωμα μπορεί να αποκαλυφθεί με εκπληκτικό τρόπο -όταν ανεβαίνετε ή κατεβαίνετε σκάλες.
Το λιγότερο γνωστό σημάδι της άνοιας
Οι ειδικοί εφιστούν την προσοχή σε αυτό το λιγότερο γνωστό πρώιμο σύμπτωμα της άνοιας που μπορεί να εμφανιστεί πριν γίνουν εμφανείς οι σημαντικές αλλαγές στη συμπεριφορά.
Το Alzheimer Scotland, μια κορυφαία φιλανθρωπική οργάνωση για την άνοια, έχει τονίσει τη σημασία της αναγνώρισης των συμπτωμάτων πέρα από την απώλεια μνήμης.
Η οργάνωση διευκρίνισε: «Οι άνθρωποι συχνά υποθέτουν ότι η απώλεια μνήμης και η άνοια είναι ένα και το αυτό, αλλά υπάρχουν και άλλα βασικά συμπτώματα και σημάδια που πρέπει να προσέξουμε. Κάθε άτομο με άνοια είναι διαφορετικό. Το πώς τους επηρεάζει η ασθένειά τους εξαρτάται από το ποιες περιοχές του εγκεφάλου τους έχουν υποστεί τη μεγαλύτερη βλάβη».
Εκτός από τη γνωστική έκπτωση, η άνοια μπορεί επίσης να επηρεάσει σημαντικά τη σωματική κίνηση λόγω της μειωμένης ικανότητας του πάσχοντος ατόμου να κρίνει αποστάσεις, η οποία πιθανώς προέρχεται από τη μειωμένη ικανότητα του εγκεφάλου να επεξεργάζεται χωρικές πληροφορίες.
Η πάθηση μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη οπτικοχωρική αντίληψη, καθιστώντας δραστηριότητες όπως το ανέβασμα ή το κατέβασμα σκαλοπατιών πιο δύσκολες. Τα άτομα μπορεί να δυσκολεύονται να σηκώσουν τα πόδια τους και γίνονται πιο επιρρεπή στο να γλιστρήσουν ή να πέσουν.
Η Alzheimer Scotland προειδοποιεί ότι η άνοια μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε με το περιβάλλον μας, οδηγώντας ενδεχομένως σε αυξημένο κίνδυνο να σκοντάψει κάποιος και να πέσει.
Η Alzheimer's Society έχει τονίσει ότι οι αλλαγές στο μοτίβο βάδισης ενός ατόμου, όπως το να μπερδεύει τα πόδια του αντί να τα σηκώνει, θα μπορούσε να είναι ένα πρώιμο σημάδι άνοιας.
«Πράγματα όπως γλιστρήματα, το να σκοντάφει κάποιος και πτώσεις μπορεί να γίνουν πιο συχνά. Μπορεί να αρχίσετε να παρατηρείτε ότι ένα άτομο μπερδεύει αντί να σηκώνει τα πόδια του όταν περπατάει», εξηγεί η φιλανθρωπική οργάνωση.
Συμπτώματα άνοιας που επηρεάζουν τη γνωστική ικανότητα
- Δυσκολία στην κατανόηση του χρόνου και του τόπου, π.χ. να σηκώνεται κάποιος στη μέση της νύχτας για να πάει στη δουλειά.
- Δυσκολία με την επιλογή του τι θα αγοράσει και την πληρωμή κατά τα ψώνια.
- Δυσκολία στη λήψη αποφάσεων και στη συλλογιστική.
- Απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που συνήθιζε να απολαμβάνει.
- Ανησυχία, νευρικότητα και προσπάθεια να φύγει από το σπίτι.
Πρώιμα συμπτώματα της άνοιας
Σύμφωνα με το βρετανικό ΕΣΥ, αυτά είναι συνήθως τα πρώιμα συμπτώματα της άνοιας, ωστόσο μπορεί να επηρεάσουν τους ανθρώπους με διαφορετικό τρόπο:
- Απώλεια μνήμης
- Δυσκολία συγκέντρωσης
- Δυσκολία ή σύγχυση στις οικείες καθημερινές εργασίες
- Δυσκολεύεται να παρακολουθήσει μια συζήτηση ή να βρει τη σωστή λέξη
- Σύγχυση σχετικά με τον χρόνο και τον τόπο
- Αλλαγές στη διάθεση