Η είδηση ότι η επιτροπή IARC (Διεθνής Οργανισμός Ερευνών για τον Καρκίνο) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας αναμένεται να κατατάξει την ασπαρτάμη ως «ενδεχόμενο καρκινογόνο τύπου 2Β», μέσα στον Ιούλιο, έχει προκαλέσει ανησυχία, αλλά και πλήθος ερωτημάτων.
Ο Γιάννης Πρασσάς, διδάκτωρ Μοριακής Βιολογίας του Πανεπιστημίου του Τορόντο, μόνιμος ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Mount Sinai Hospital, δίνει μέσω του iefimerida.gr τις απαραίτητες εξηγήσεις, συνιστώντας ψυχραιμία.
Τι είναι η κατάταξη αυτή;
Όπως εξηγεί, η IARC κατηγοριοποιεί διάφορα στοιχεία βάσει της πιθανής συσχέτισης με καρκίνο. Η σχετική κατάταξη δεν αναφέρεται σε κάποια ποσοτικοποιημένη σχέση έκθεσης-ρίσκου, π.χ. ποια είναι η μέγιστη προτεινόμενη ποσότητα ή πόσο είναι ακριβώς το ρίσκο κάθε δόσης, αλλά γενικά αν υπάρχει κάποια οποιαδήποτε πειραματική συσχέτιση.
Ανάλογα με την ισχύ των πειραματικών δεδομένων υπάρχουν τρεις βασικές κατηγορίες στη σχετική λίστα και μια τέταρτη κατηγορία με τα «unclassified».
Οι κατηγορίες αυτές είναι οι εξής, με φθίνουσα ισχύ συσχέτισης:
- Κατηγορία 1 (Ν=126): στοιχεία με δεδομένη συσχέτιση (π.χ. καπνός, αλκοόλ, ακτινοβολία, ιοί, χημειοθεραπείες, επεξεργασμένο κρέας)
- Κατηγορία 2A (Ν=96): στοιχεία με «πιθανή (probable)» συσχέτιση (π.χ. κατανάλωση κόκκινου κρέατος, καυσαέρια, αναβολικά, προϊόντα πετρελαίου, ιοί)
- Κατηγορία 2B (Ν=322): στοιχεία με «ενδεχόμενη (possible)» συσχέτιση (π.χ. η βενζίνη diesel, κάποια πλαστικά, κάποια αντισυλληπτικά, αλλά και... το τουρσί, η κατανάλωση αλόης, η φτέρη κ.ά.).
- Ολόκληρη η λίστα δημοσιεύεται εδώ: https://monographs.iarc.who.int/agents-classified-by-the…/
Οι περισσότερες επιδημιολογικές μελέτες δεν έχουν δείξει συσχέτιση ασπαρτάμης με την εμφάνιση καρκίνου στους ανθρώπους, μόνο στα ποντίκια.
«Από τη στιγμή της τυχαίας ανακάλυψης της ασπαρτάμης, το 1981, έχουν γίνει διάφορες μελέτες σχετικά με τη διερεύνηση πιθανής συσχέτισής της με την πρόκληση καρκίνου. Οι περισσότερες επιδημιολογικές μελέτες δεν έχουν δείξει καμία τέτοια συσχέτιση σε ανθρώπους, αντίθετα υπάρχουν κάποιες μελέτες που έχουν δείξει πιθανή συσχέτιση μεταξύ συστηματικής δόσης ασπαρτάμης σε ποντίκια και αρουραίους και αύξηση ογκογένεσης», αναφέρει ο Έλληνας ερευνητής.
Η μόνη μελέτη, όπως λέει, που έδειξε κάποια πιθανή συσχέτιση σε ανθρώπους ήταν η περιβόητη γαλλική μελέτη που παρακολούθησε 100.000 άτομα (μεταξύ 2009-2021) και έδειξε ότι η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου στο γκρουπ «υψηλότερης χρήσης ασπαρτάμης» ήταν περίπου 33 στους 1.000 σε σχέση με ποσοστό περίπου 31 στους 1.000 για το γκρουπ χωρίς ασπαρτάμη. Δηλαδή, αύξηση κινδύνου εμφάνισης καρκίνου κατά 0,2%.
«Πιθανότατα να μειωθεί το συνιστώμενο ανώτατο όριο χρήσης της ασπαρτάμης»
Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; «Χρειαζόμαστε και άλλες μελέτες και είναι καλό που οι Αρχές εξετάζουν προσεκτικά το ζήτημα. Σε πρώτη φάση, θα πρέπει να περιμένουμε την επίσημη ανακοίνωση στα μέσα Ιουλίου για να βγει κάποιο συμπέρασμα με ασφάλεια για την ασπαρτάμη. Πιθανότατα να μειωθεί το συνιστώμενο ανώτατο όριο χρήσης της, το οποίο είναι τώρα ήδη πολύ ψηλά, 40-50 mg ανά μέρα», λέει ο δρ Πρασσάς.
Και καταλήγει με μια δόση χιούμορ και εν μέρει καθησυχασμού: «Φαντάζομαι, διαβάζοντας το παραπάνω, κανείς δεν θα τρέξει να πετάξει ούτε το τουρσί του μπαμπά από το ντουλάπι ούτε να χύσει πανικόβλητος το αναψυκτικό στον νεροχύτη. Αν είναι να πετάξει κάτι, αυτό ας είναι το πακέτο με τα τσιγάρα και ας προσπαθήσει να περιορίσει το αλκοόλ. Κατά τα άλλα "παν μέτρον άριστον". Άλλωστε, η άμετρη κατανάλωση ζάχαρης είναι τεράστιο πρόβλημα για την υγεία μας».