Ο καθένας βιώνει στρες σε διαφορετικές φάσεις της ζωής του αλλά χρειάζεται μεγάλη προσοχή όταν μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα με απρόβλεπτες προεκτάσεις.
Ποια συμπτώματα πρέπει να προσέχουν οι άνθρωποι; Ποιες είναι οι επιπτώσεις του μακροχρόνιου στρες στην υγεία; Ποιοι είναι οι υγιείς και οι ανθυγιεινοί μηχανισμοί αντιμετώπισης; Και ποιες τεχνικές μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση -και την πρόληψη- του στρες, επιχειρεί να απαντήσει η αναλύτρια του CNN, Leana Wen, ειδική σε ιατρικά θέματα.
Η Wen είναι γιατρός επειγόντων περιστατικών και καθηγήτρια πολιτικής και διαχείρισης της υγείας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Milken Institute του Πανεπιστημίου George Washington. Στο παρελθόν διετέλεσε Επίτροπος Υγείας της Βαλτιμόρης και πρόεδρος του Behavioral Health Systems Baltimore. Το «βαρύ» βιογραφικό της συνεπικουρεί στη σημασία των συμβουλών της γύρω από την αντιμετώπιση του στρες.
Ακουλουθεί η συνέντευξη στο CNN.
Tι ακριβώς είναι το στρες;
Δεν υπάρχει ένας και μοναδικός ορισμός του στρες. Ο ορισμός του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας αναφέρεται σε μια κατάσταση ανησυχίας ή έντασης που προκαλείται από μια δύσκολη κατάσταση. Πολλοί άνθρωποι βιώνουν το στρες ως ψυχική ή συναισθηματική ένταση. Άλλοι έχουν επίσης σωματικές εκδηλώσεις του στρες.
Το στρες είναι μια φυσική αντίδραση. Είναι μια ανθρώπινη αντίδραση που μας ωθεί να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις και τις αντιληπτές απειλές. Κάποιο άγχος μπορεί να είναι υγιές και να μας ωθεί να εκπληρώσουμε τις υποχρεώσεις μας. Το αντιληπτό στρες μπορεί να μας ωθήσει να μελετήσουμε για ένα τεστ ή να ολοκληρώσουμε μια εργασία μέχρι μια συγκεκριμένη προθεσμία. Σχεδόν όλοι βιώνουν σε κάποιο βαθμό αυτού του είδους το στρες.
Πότε το στρες είναι πρόβλημα;
Η ίδια ανθρώπινη αντίδραση που μας παρακινεί να εργαστούμε σκληρά και να ολοκληρώσουμε ένα έργο μπορεί επίσης να οδηγήσει σε άλλα συναισθήματα, όπως το να μην μπορούμε να χαλαρώσουμε και να γίνουμε ευερέθιστοι και ανήσυχοι. Ορισμένοι άνθρωποι αναπτύσσουν σωματικές αντιδράσεις, όπως πονοκεφάλους, στομαχικές διαταραχές και προβλήματα ύπνου. Το μακροχρόνιο στρες μπορεί να οδηγήσει σε άγχος (κατάσταση που συνπυπάρχει με τον φόβο και την αίσθηση αδυναμίας) και κατάθλιψη και μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα για άτομα με προϋπάρχουσες καταστάσεις συμπεριφορικής υγείας, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ουσιών.
Τα συμπτώματα που πρέπει να προσέχουμε
Οι άνθρωποι που βιώνουν στρες μπορεί επίσης να αισθάνονται νευρικοί, αβέβαιοι και θυμωμένοι. Συχνά εκφράζουν και άλλα συμπτώματα, όπως το αίσθημα έλλειψης κινήτρων, το πρόβλημα συγκέντρωσης καθώς και κόπωση, η εξουθένωση. Πολλές φορές, οι άνθρωποι που βρίσκονται σε στρεσογόνες καταστάσεις αναφέρουν ότι είναι λυπημένοι ή καταθλιπτικοί.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η κατάθλιψη και το άγχος είναι ξεχωριστές ιατρικές διαγνώσεις. Τα συμπτώματα κάποιου ατόμου με κατάθλιψη ή/και άγχος μπορεί να επιδεινωθούν όταν περνάει στη ζωή του περιόδους με πρόσθετο στρες. Το μακροχρόνιο στρες μπορεί επίσης να οδηγήσει σε κατάθλιψη και άγχος.
Ένας τρόπος για να σκεφτείτε τη διαφορά μεταξύ του στρες και του άγχους και της κατάθλιψης είναι ότι το στρες είναι γενικά μια αντίδραση σε ένα εξωτερικό ζήτημα. Η εξωτερική αιτία μπορεί να είναι καλή και παρακινητική, όπως η ανάγκη να ολοκληρωθεί ένα έργο. Θα μπορούσε επίσης να είναι ένα αρνητικό συναισθηματικό στρες, όπως μια διαφωνία με έναν ερωτικό σύντροφο, ανησυχίες για την οικονομική σταθερότητα ή μια δύσκολη κατάσταση στη δουλειά. Το στρε θα πρέπει να εξαφανιστεί όταν η κατάσταση επιλυθεί.
Το άγχος και η κατάθλιψη, από την άλλη πλευρά, είναι γενικά επίμονα. Ακόμα και αφού περάσει ένα στρεσογόνο εξωτερικό γεγονός, αυτά τα εσωτερικά συναισθήματα ανησυχίας, αβεβαιότητας, αναξιότητας και θλίψης εξακολουθούν να υπάρχουν και να παρεμβαίνουν στην ικανότητά σας να ζήσετε και να απολαύσετε τη ζωή σας.
Οι επιπτώσεις του χρόνιου στρες στην υγεία
Το χρόνιο στρες μπορεί να έχει μακροχρόνιες συνέπειες. Μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου. Συνδέεται με χειρότερη ανοσολογική απόκριση και μειωμένη γνωστική λειτουργία.
Τα άτομα που βιώνουν στρες είναι επίσης πιο πιθανό να υιοθετήσουν ανθυγιεινές συμπεριφορές, όπως το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η χρήση ουσιών, η έλλειψη ύπνου και η σωματική αδράνεια. Αυτοί οι παράγοντες του τρόπου ζωής μπορούν με τη σειρά τους να οδηγήσουν σε χειρότερα αποτελέσματα για την υγεία.
Τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του στρες
Πρώτον, η ευαισθητοποίηση είναι σημαντική. Γνωρίστε το σώμα σας και την αντίδρασή σας στο στρες. Μερικές φορές, η πρόβλεψη ότι μια κατάσταση μπορεί να είναι στρεσογόνα και η προετοιμασία για την αντιμετώπισή της μπορεί να μειώσει το στρες και το άγχος.
Δεύτερον, ο εντοπισμός των συμπτωμάτων μπορεί να βοηθήσει. Για παράδειγμα, αν γνωρίζετε ότι η αντίδρασή σας στο στρες περιλαμβάνει την αίσθηση ότι αυξάνεται ο καρδιακός σας ρυθμός και ότι ταράζεστε, τότε μπορείτε να εντοπίσετε τα συμπτώματα καθώς συμβαίνουν και να αποκτήσετε επίγνωση της αγχωτικής κατάστασης καθώς συμβαίνει.
Τρίτον, να γνωρίζετε ποιες τεχνικές ανακούφισης από το στρες λειτουργούν για εσάς. Μερικοί άνθρωποι είναι μεγάλοι οπαδοί του διαλογισμού της ενσυνειδητότητας. Αυτές, καθώς και οι ασκήσεις βαθιάς αναπνοής, είναι καλό να τις δοκιμάσουν όλοι.
Για μένα, τίποτα δεν είναι καλύτερο από την ανακούφιση από το άγχος από την άσκηση. Για μένα, αυτό που με βοηθάει είναι η άσκηση, ιδίως το κολύμπι. Η αερόβια άσκηση συνδέεται με την ανακούφιση από το στρες και η ανάμειξή της με προγράμματα γυμναστικής υψηλής έντασης μπορεί επίσης να βοηθήσει.
Πολλοί άνθρωποι έχουν άλλες συγκεκριμένες τεχνικές που τους βοηθούν. Κάποιοι καθαρίζουν το σπίτι τους, οργανώνουν τις ντουλάπες τους ή εργάζονται στον κήπο τους. Άλλοι περνούν χρόνο περπατώντας στη φύση, γράφοντας σε ένα ημερολόγιο, πλέκοντας, παίζοντας με τα κατοικίδιά τους ή κάνοντας ποδήλατο.
Θα σας συμβούλευα να πειραματιστείτε με ό,τι λειτουργεί, να κάνετε έναν απολογισμό των υφιστάμενων τεχνικών που σας βοηθούν και να ενσωματώσετε κάποιες από αυτές τις πρακτικές στην τακτική σας ρουτίνα. Στη συνέχεια, σε περιόδους στρες, είναι καλά εργαλεία για να στραφείτε σε αυτά που ξέρετε ότι θα σας βοηθήσουν.
Ανθυγιεινές στρατηγικές αντιμετώπισης πρέπει να αποφεύγουν οι άνθρωποι
Υπάρχουν πράγματα στα οποία στρέφονται οι άνθρωποι σε μια προσπάθεια να νιώσουν καλύτερα βραχυπρόθεσμα, τα οποία όμως στην πραγματικότητα μπορούν να κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η χρήση ναρκωτικών και το κάπνισμα δεν αποτελούν υγιείς στρατηγικές αντιμετώπισης. Το ίδιο συμβαίνει και με το να ξενυχτάτε, να τρώτε ακατάπαυστα και να ξεσπάτε την απογοήτευσή σας σε αγαπημένα σας πρόσωπα. Αυτά έχουν εκτεταμένες συνέπειες και θα πρέπει να τα επανεξετάσετε, αν στο παρελθόν αποτελούσαν τους καλύτερους μηχανισμούς αντιμετώπισης.
Πότε πρέπει να ζητήσουμε βοήθεια
Εάν το στρες που αισθάνεστε παρεμβαίνει σταθερά στην επαγγελματική, κοινωνική ή προσωπική σας ζωή ή εάν εμφανίζετε σημάδια και συμπτώματα κατάθλιψης, άγχους και άλλων διαταραχών ψυχικής υγείας, είναι καιρός να αναζητήσετε βοήθεια.
Εξετάστε το ενδεχόμενο να μιλήσετε με τον γιατρό πρωτοβάθμιας φροντίδας για να σας παραπέμψει σε ψυχολόγο.
Όλοι μας μπορούμε να αξιολογήσουμε τα δικά μας επίπεδα άγχους καθώς και την αντίδρασή μας στο άγχος. Θα πρέπει να αναγνωρίσουμε τι μας βοηθά να μειώσουμε και να ανακουφίστουμε από το στρες, καθώς στοχεύουμε στη βελτίωση της σωματικής και συναισθηματικής μας ευεξίας, καταλήγει η Δρ. Wen.