Ο καθηγητής Ηλίας Μόσιαλος γράφει για το τι πρέπει να γίνει σχετικά με τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού μετά την εμφάνιση των υποπαραλλαγών της Όμικρον.
Σε ανάρτησή του, ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας του LSE κάνει μια αναδρομή στην εξέλιξη του κορωνοϊού.
Όπως αναφέρει, μέχρι τη μετάλλαξη Δέλτα, τα εμβόλια ήταν πολύ αποτελεσματικά, πλέον όμως, μετά τις υποπαραλλαγές 4 και 5 της Όμικρον, τα εμβόλια δεν είναι αποτελεσματικά όσον αφορά στην αποτροπή της ήπιας λοίμωξης ούτε στη μείωση της πιθανότητας διασποράς.
Ωστόσο, επισημαίνει ο κ. Μόσιαλος, τα εμβόλια εξακολουθούν να είναι πολύ αποτελεσματικά όσον αφορά στη μείωση της πιθανότητας σοβαρής νόσησης.
Ο Ηλίας Μόσιαλος προειδοποιεί ότι ακόμη και αν ανανεώνουμε τα εμβόλια σε τακτά χρονικά διαστήματα, «κατά πάσα πιθανότητα θα είμαστε ένα βήμα πίσω από την εξέλιξη του ιού, όπως είμαστε και τώρα: Θα έχουμε εμβόλια για παλαιότερα στελέχη της Όμικρον αλλά όχι για τα πιο πρόσφατα».
Σημειώνει δε ότι για να σταματήσει η πανδημία θα χρειαστούμε εμβόλια και φάρμακα που θα εμποδίζουν τη διασπορά του ιού, κάτι που δεν θα κάνουν τα επικαιροποιημένα εμβόλια που θα έχουμε τη φθινοπωρινή περίοδο.
Εν κατακλείδι, ο καθηγητής του LSE υπογραμμίζει ότι η προσπάθεια των φαρμακευτικών εταιρειών αλλά και των παγκόσμιων ρυθμιστικών αρχών θα έπρεπε εδώ και καιρό να επικεντρωθεί στην κατεύθυνση της παραγωγής πιο ολοκληρωμένων εμβολίων.
«Με δεδομένη την κόπωση των πολιτών σε πολλές χώρες, με τους συνεχείς εμβολιασμούς, χρειαζόμαστε πλέον καλύτερα εμβόλια, εκτός αν είμαστε τυχεροί και ο ιός τύχει να εξασθενήσει πολύ, ώστε να μην αποτελεί σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας» σημειώνει, και προσθέτει με νόημα: «Όσοι ασχολούνται σοβαρά και όχι ερασιτεχνικά με την πολιτική της υγείας και παίρνουν σοβαρές αποφάσεις για την υγεία μας δεν μπορούν να βασίζονται στην τύχη. Ούτε επίσης να μεταθέτουν την ευθύνη για την επίλυση των προβλημάτων στους πολίτες».
Η ανάρτηση του Ηλία Μόσιαλου:
«Ας κάνουμε μια αναδρομή για τα εμβόλια που χρησιμοποιούμε, για τον κορωνοϊό. Κατ' αρχάς, να θυμηθούμε πως ο σχεδιασμός των εμβολίων που έχουμε βασίστηκε στο αρχικό στέλεχος της Wuhan, και πως έκτοτε ο κορωνοϊός έχει αλλάξει αρκετές φορές, όπως συνηθίζουν να κάνουν οι ιοί.
Τα εμβόλια γενικά έχουν να επιτύχουν τρεις στόχους:
• πλήρη αποτροπή της λοίμωξης
• μείωση της πιθανότητας για σοβαρή νόσηση, και
• μείωση της διασποράς της νόσου από όσους έχουν εμβολιαστεί και είναι μεν προστατευμένοι αλλά έχουν τον ιό στο ανώτερο αναπνευστικό τους σύστημα.
«Βασικός στόχος η μείωση σοβαρής νόσησης»
»Αλλά, ο σημαντικότερος στόχος είναι ο δεύτερος, δηλαδή το να μειωθεί η πιθανότητα της σοβαρής νόσησης, αν κάποιος κολλήσει.
Μέχρι και την εμφάνιση της Δέλτα τα εμβόλια ήταν σχετικά αποτελεσματικά τόσο στο να αποτρέπουν τη λοίμωξη για ένα σημαντικό ποσοστό των εμβολιασμένων (όχι σε όλους) όσο και να μειώνουν την πιθανότητα διασποράς. Ήταν πολύ αποτελεσματικά στη μείωση της πιθανότητας της σοβαρής νόσησης.
Όμως τα δεδομένα με την Όμικρον και ειδικά τις υποπαραλλαγές 4 και 5 άλλαξαν.
«Τα εμβόλια δεν αποτρέπουν την ήπια λοίμωξη»
»Τα εμβόλια πλέον δεν είναι αποτελεσματικά όσον αφορά στην αποτροπή της ήπιας λοίμωξης και φαίνεται ότι δεν είναι επίσης αποτελεσματικά όσον αφορά στη μείωση της πιθανότητας διασποράς.
Αλλά τα εμβόλια εξακολουθούν να είναι πολύ αποτελεσματικά όσον αφορά στη μείωση της πιθανότητας σοβαρής νόσησης.
Γνωρίζουμε ότι η δεύτερη αναμνηστική δόση για τους άνω των 60 ετών και τους ευάλωτους προτείνεται από επιτροπές εμβολιασμών σε πολλές χώρες, αν και υπάρχουν διαφοροποιήσεις. Στις ΗΠΑ η σύσταση αφορά στους άνω των 50, ενώ στη Μεγάλη Βρετανία στους άνω των 75 που ζουν στους οίκους ευγηρίας. Ο ευρωπαϊκός οργανισμός φαρμάκων και το ECDC επίσης επισημαίνουν ότι δεν έχουμε ακόμη ξεκάθαρα στοιχεία για την αποτελεσματικότητα ώστε να προταθεί η δεύτερη αναμνηστική δόση στους κάτω των 79.
Η χώρα μας μέχρι πρόσφατα είχε τις ίδιες οδηγίες με χώρες της ΕΕ (Γερμανία και Γαλλία). Πάρα ταύτα, μόνο το 17% των άνω των 60 στη χώρα μας έχουν κάνει τη δεύτερη αναμνηστική δόση, παρότι η πλατφόρμα είναι ανοιχτή εδώ και 2.5 μήνες. Αυτό που επομένως θα προείχε, από τη σκοπιά της πολιτικής υγείας, θα ήταν να ενταθούν οι προσπάθειες να αυξηθεί το ποσοστό των εμβολιασθέντων στις κατηγορίες που υπάρχουν πιο ασφαλή δεδομένα για τα οφέλη που προσφέρει η 2η αναμνηστική δόση. Δηλαδή, το να αυξηθεί το ποσοστό των εμβολιασθέντων άνω των 60 ετών από 17% σε πολύ υψηλότερα ποσοστά.
Αυτό συνιστά η πολιτική δημόσιας υγείας που επισημαίνει το βασικό πρόβλημα και στοχεύει στο να το αντιμετωπίσει. Και δεν αναλώνεται με επιμέρους θέματα, ειδικά όταν δεν υπάρχει τεκμηρίωση για την επέκταση πολιτικών σε νέες κατηγορίες πολιτών.
«Η ευθύνη δεν είναι στους πολίτες»
»Παράλληλα στην εφαρμοσμένη πολιτική υγείας δεν μετατίθεται η ευθύνη στους πολίτες, στο πλαίσιο του ''δεν ξέρουμε αν θα υπάρχουν οφέλη, αλλά οι πολίτες μπορούν να αποφασίσουν ατομικά τι θα κάνουν με αυτή τη δόση του εμβολίου''. Η πολιτική Πόντιος Πιλάτος είναι αμφίβολο αν θα έχει αποτελέσματα, ενώ, επαναλαμβάνω, δεν έχει αντιμετωπιστεί το βασικό πρόβλημα. Έχουμε ακόμη μεγαλύτερο αριθμό ανεμβολίαστων στους άνω των 60 σε σύγκριση με άλλες χώρες της δυτικής Ευρώπης και επισημαίνω και πάλι μόνο το 17% εμβολιασμένους με 2η αναμνηστική δόση.
Όσον αφορά τώρα τα νέα εμβόλια, αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι τα επικαιροποιημένα εμβόλια έχουν σχεδιαστεί για να αντιμετωπίσουν στελέχη της Όμικρον που πλέον δεν επικρατούν.
«Νέο εμβόλιο ή να μείνουμε στα υπάρχοντα»;
»Το δίλημμα επομένως είναι αν θα πρέπει να τα χρησιμοποιήσουμε τους φθινοπωρινούς μήνες, ή να συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε τα υπάρχοντα εμβόλια. Αν θα έχει δηλαδή σημαντική διαφορά και αποτέλεσμα η ''διεύρυνση'' της ανοσοπροστασίας με την έκθεσή μας σε ένα νέο εμβόλιο που αντιμετωπίζει ένα παλαιότερο στέλεχος της Όμικρον και όχι το αρχικό στέλεχος της Wuhan. Πάρα ταύτα, οι προκλήσεις θα παραμείνουν.
Επίσης, αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζουμε ακόμη τι γίνεται με την κυτταρική ανοσία, δηλαδή πόσοι έχουν αναπτύξει κυτταρική ανοσία και για ποιο χρονικό διάστημα. Είναι πραγματικά ενδιαφέρον ότι οι ρυθμιστικές αρχές σε παγκόσμιο και περιφερειακό επίπεδο δεν έχουν ζητήσει την κατάθεση και ανάλυση σχετικών δεδομένων.
Επίσης, ακόμη και αν ανανεώνουμε τα εμβόλια σε τακτά χρονικά διαστήματα, κατά πάσαν πιθανότητα θα είμαστε ένα βήμα πίσω από την εξέλιξη του ιού, όπως είμαστε και τώρα. Θα έχουμε εμβόλια για παλαιότερα στελέχη της Όμικρον αλλά όχι για τα πιο πρόσφατα.
«Φάρμακα που θα εμποδίσουν τη διασπορά του ιού»
»Επιπλέον, για να σταματήσει η πανδημία θα χρειαστούμε εμβόλια και φάρμακα που θα εμποδίζουν τη διασπορά του ιού. Τα επικαιροποιημένα εμβόλια που θα έχουμε τη φθινοπωρινή περίοδο δεν θα το κάνουν αυτό.
Επομένως, η προσπάθεια των φαρμακευτικών εταιριών αλλά και των παγκόσμιων ρυθμιστικών αρχών θα έπρεπε εδώ και καιρό να επικεντρωθεί στην κατεύθυνση της παραγωγής πιο ολοκληρωμένων εμβολίων.
Με δεδομένη την κόπωση των πολιτών σε πολλές χώρες με τους συνεχείς εμβολιασμούς χρειαζόμαστε πλέον καλύτερα εμβόλια.
Εκτός αν είμαστε τυχεροί και ο ιός τύχει να εξασθενήσει πολύ, ώστε να μην αποτελεί σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας.
Ανεξάρτητα όμως με αυτή τη μεταβλητή παράμετρο, δηλαδή το πώς θα εξελιχθεί ο ιός, θα πρέπει να υπάρχουν και κάποιες σταθερές.
Όσοι ασχολούνται σοβαρά και όχι ερασιτεχνικά με την πολιτική της υγείας και παίρνουν σοβαρές αποφάσεις για την υγεία μας δεν μπορούν να βασίζονται στην τύχη. Ούτε επίσης να μεταθέτουν την ευθύνη για την επίλυση των προβλημάτων στους πολίτες».