Μια νέα μελέτη αποκάλυψε ότι η καθυστέρηση στην είσοδο της φάσης των ονείρων στον ύπνο μπορεί να αποτελεί πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι Αλτσχάιμερ.
Η έρευνα από Κινέζους και Αμερικανούς ερευνητές που δημοσιεύθηκε στις 27 Ιανουαρίου στο περιοδικό Alzheimer’s and Dementia: The Journal of the Alzheimer’s Association, διαπίστωσε ότι άτομα που χρειάζονταν περισσότερες από τρεις ώρες για να μπουν στη φάση REM του ύπνου εμφάνιζαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα πρωτεϊνών που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.
«Η καθυστέρηση στη φάση REM του ύπνου διαταράσσει την ικανότητα του εγκεφάλου να ενοποιεί μνήμες, παρεμβαίνοντας στη διαδικασία που συμβάλλει στη μάθηση και τη μνήμη», εξηγεί η Dr. Yue Leng, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Ψυχιατρικής και Επιστημών Συμπεριφοράς του UCSF και συγγραφέας της μελέτης. «Εάν είναι ανεπαρκής ή καθυστερημένη, μπορεί να αυξήσει την ορμόνη του στρες, κορτιζόλη».
Στη μελέτη συμμετείχαν 128 ενήλικες με μέσο όρο ηλικίας 70 ετών, και παρακολουθούσαν τις συνήθειες ύπνου τους στο Νοσοκομείο Φιλίας Κίνας-Ιαπωνίας στο Πεκίνο. Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής την Δρ. Leng και τον Δρ. Dantao Peng, ανακάλυψε ότι οι συμμετέχοντες που χρειάστηκαν περισσότερο χρόνο για να φτάσουν στον ύπνο REM είχαν 16% περισσότερο αμυλοειδές και 29% περισσότερο tau - δύο πρωτεΐνες που συνδέονται στενά με την ανάπτυξη του Αλτσχάιμερ.
Ίσως το πιο εντυπωσιακό ήταν το εύρημα ότι ο καθυστερημένος ύπνος REM συσχετίστηκε με 39% μείωση του νευροτροφικού παράγοντα που προέρχεται από τον εγκέφαλο (BDNF), μιας πρωτεΐνης που συνήθως εμφανίζει μειωμένα επίπεδα σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ. Αυτή η ουσιαστική διαφορά υποδηλώνει ότι οι αλλαγές στα πρότυπα ύπνου μπορεί να είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό σύμπτωμα – θα μπορούσαν να είναι πρώιμος δείκτης της διαδικασίας της νόσου.
Πότε ξεκινά ο ύπνος REM
Ο ύπνος REM, η φάση κατά την οποία εμφανίζονται τα περισσότερα όνειρα, ξεκινά συνήθως περίπου 90 λεπτά μετά τον ύπνο. Κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης περιόδου, ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις συναισθηματικές αναμνήσεις και τις μεταφέρει σε μακροπρόθεσμη αποθήκευση. Η μελέτη ταξινόμησε τους συμμετέχοντες σε δύο ομάδες: αυτούς που έφτασαν σε ύπνο REM σε λιγότερο από 98 λεπτά (πρώιμη ομάδα) και εκείνους που έπαιρναν περισσότερα από 193 λεπτά (ομάδα με καθυστέρηση).
Οι επιπτώσεις αυτών των ευρημάτων εκτείνονται πέρα από τον απλό εντοπισμό παραγόντων κινδύνου. Ο Δρ Peng τονίζει τη σημασία της αντιμετώπισης ζητημάτων που σχετίζονται με τον ύπνο που μπορεί να επηρεάσουν τον ύπνο REM. «Αυτό περιλαμβάνει τη θεραπεία καταστάσεων όπως η άπνοια ύπνου και η αποφυγή της μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ, καθώς και τα δύο μπορούν να επηρεάσουν έναν υγιή κύκλο ύπνου», σημειώνει.
Η ερευνητική ομάδα προτείνει ότι τα φάρμακα που επηρεάζουν τα πρότυπα ύπνου μπορεί να διαδραματίσουν ρόλο στην τροποποίηση της εξέλιξης της νόσου. Προηγούμενες μελέτες σε ποντίκια έδειξαν ότι η μελατονίνη, η οποία μπορεί να ενισχύσει τον ύπνο REM, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της συσσώρευσης επιβλαβών πρωτεϊνών που σχετίζονται με τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Ομοίως, ορισμένα φάρμακα για την αϋπνία που δρουν αναστέλλοντας τις χημικές ουσίες που καταστέλλουν το REM έχουν αποδείξει τη δυνατότητα μείωσης αυτών των επιβλαβών πρωτεϊνών.
Για όσους ανησυχούν για τον κίνδυνο Αλτσχάιμερ, οι ερευνητές συνιστούν να συζητήσουν τα φάρμακα που μπορεί να επηρεάσουν τον ύπνο REM με τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης, ιδιαίτερα τα αντικαταθλιπτικά και τα ηρεμιστικά που είναι γνωστό ότι επηρεάζουν αυτή τη φάση ύπνου.
Η μελέτη αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός στην κατανόηση της πολύπλοκης σχέσης μεταξύ των προτύπων ύπνου και της νόσου του Αλτσχάιμερ. Ενώ απαιτείται περισσότερη έρευνα για την πλήρη κατανόηση αυτών των συνδέσεων, τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η παρακολούθηση των προτύπων ύπνου REM θα μπορούσε ενδεχομένως να βοηθήσει στον εντοπισμό ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο για Αλτσχάιμερ πριν εμφανιστούν άλλα συμπτώματα.