Το «ντιμπέιτ» των ειδικών για την αποτελεσματικότητα και τη διάρκεια ζωή των διαφόρων τύπων μασκών συνεχίζεται.
Ένα σημείο στο οποίο όλοι συμφωνούν είναι η μεγαλύτερη προστασία που προσφέρουν οι μάσκες KN95 (Ν95), οι οποίες, ακολουθώντας συγκεκριμένες οδηγίες, μπορούν να επαναχρησιμοποιούνται. Το μοναδικό «αγκάθι» σε ό,τι αφορά τις μάσκες KN95 είναι η τιμή τους, αλλά και το γεγονός ότι τιτλοφορούνται ως «μιας χρήσης», σύμφωνα με το CNN.
Όμως για πόση ώρα είναι ασφαλές να φοράμε μια KN95; Για πόσο προστατευόμαστε οι ίδιοι που τις φοράμε αλλά και οι άλλοι από τον κορωνοϊό;
Το υλικό των μασκών τύπου Ν95/ΚΝ95 και η δυνατότητα φιλτραρίσματος «δεν θα υποβαθμιστούν, εκτός κι αν την κόψουμε ή ανοίξουμε τρύπες σε αυτήν» λέει στο CNN η Λίνσεϊ Μαρ, καθηγήτρια περιβαλλοντικής μηχανικής στο Virginia Tech. Όπως εξηγεί, για να πάψει να φιλτράρει σωματίδια θα πρέπει να παραμείνει κάποιος σε ένα πραγματικά ρυπασμένο περιβάλλον, για αρκετές ημέρες.
«Μπορείς να τις φοράς για μεγάλο διάστημα. Υπάρχουν άνθρωποι που λένε ότι τις φορούν για 40 ώρες. Εγώ νομίζω ότι αυτό είναι μια χαρά. Πραγματικά, θα πρέπει να γίνει αηδιαστική (σ.σ. η εικόνα της) ή τα λαστιχάκια της να γίνουν πολύ χαλαρά ή και να σπάσουν προτού αρχίσει να χάνει τη δυνατότητα φιλτραρίσματος» προσθέτει η Μαρ.
«Κάθε KN95, με σωστή χρήση, μπορεί να “βγάλει” 2-3 μέρες»
Ο Έριν Μπρόματζ, βιολόγος από το University of Massachusetts Dartmouth, επισημαίνει ότι οι N95 και ΚΝ95 μάσκες λέγονται «μιας χρήσης», διότι έχουν κατηγοριοποιηθεί ως «ιατρικές μάσκες». Όπως λέει, σε ένα ιατρικό περιβάλλον, οι υγειονομικοί αλλάζουν συχνά μάσκες, προκειμένου να μη μολύνουν το δωμάτιο ενός ασθενή με εξοπλισμό που έχει εκτεθεί σε άτομο που μεταδίδει.
«Όταν παίρνουμε μια μάσκα ιατρικής κλάσης που είναι μιας χρήσης και τη χρησιμοποιούμε στο γενικό πληθυσμό, τότε δεν ανησυχούμε για μολύνσεις από διαφορετικά περιβάλλοντα που βρίσκεστε. Όλο το θέμα είναι το να προστατεύεστε εσείς» προσθέτει.
Ο Μπρόματζ υποστηρίζει ότι οι N95 (KN95) κόστιζαν περί το 1 δολάριο μέχρι πρόσφατα, όμως η επικράτηση της μετάλλαξης Όμικρον ανέβασε σημαντικά τη ζήτηση. «Αν επαναχρησιμοποιήσεις με ασφάλεια τις KN95, τότε κάθε μάσκα μπορεί να σου “βγάλει” τουλάχιστον δυο με τρεις ημέρες χρήσεις» σημειώνει.
Πώς επαναχρησιμοποιούμε μια KN95
Στη συνέχεια του ρεπορτάζ του CNN, επισημαίνεται ότι για να επαναχρησιμοποιηθεί με όσο πιο ασφαλή τρόπο γίνεται μια KN95, θα πρέπει να αποφεύγουμε να αγγίζουμε το εξωτερικό τμήμα της μάσκας όταν τη φοράμε. Αντίθετα, προσθέτει η Μαρ, «πρέπει να τη χειριζόμαστε από τα άκρα ή τα λαστιχάκια. Αποφύγετε σίγουρα το τμήμα μπροστά από το σημείο απ’ όπου αναπνέουμε, δηλαδή μπροστά από τη μύτη και το στόμα».
Ακόμα και όταν χρησιμοποιούμε την ΚΝ95 σε κλειστό χώρο, όπως το μετρό, κατά τη Μαρ, «αυτές οι μάσκες είναι σχεδιασμένες ώστε να χειρίζονται μεγάλο φορτίο σωματιδίων και θα συνεχίσουν να δουλεύουν».
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με δημοσίευμα της USA Today, και το CDC, για να χρησιμοποιηθεί ξανά μια μάσκα τύπου KN95 πρέπει να ακολουθηθούν τα παρακάτω βήματα:
- Μετά τη χρήση της KN95, βγάλτε τη μάσκα και τοποθετήστε τη σε μια χάρτινη σακούλα , ώστε να «αναπνέει». Προσοχή: Μη χρησιμοποιήσετε πλαστική σακούλα.
- Κλείστε τη σακούλα και αφήστε τη σε θερμοκρασία δωματίου.
- Πλύνετε καλά τα χέρια σας.
- Αφήνουμε τη μάσκα στη σακούλα για διάστημα τριών – τεσσάρων ημερών, που θεωρείται αρκετό για να έχουν πεθάνει όλοι οι ιοί που βρίσκονταν σε αυτή.
- Την 4η-5η μέρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά.
Πότε απαγορεύεται η επαναχρησιμοποίηση
Παρά ταύτα, σε περίπτωση επαφής με κρούσμα αυτή η προσέγγιση πρέπει να αλλάξει.
«Αν εργαζόμουν σε ένα γραφείο φορώντας μια KN95 και ένας από το γραφείο έβγαινε θετικός στον ιό, τότε θα ήξερα ότι ήμουν καλά προστατευμένος. Αλλά αυτή τη μάσκα θα την πετούσα. Διότι αυτή η μάσκα έκανε τη δουλειά της παγιδεύοντας τον ιό και δεν θέλω να ρισκάρω να την έχω μαζί μου ή να την αγγίξω» λέει ο Έριν Μπρόματζ.
Και οι δυο ειδικοί υπογραμμίζουν ότι αν η μάσκα είναι εμφανώς υγρή, βρώμικη, τσαλακωμένη ή λυγίσει τότε θα πρέπει να αντικαθίσταται καθώς αυτές οι συνθήκες επηρεάζουν την αποτελεσματικότητά της.
«Όσο περισσότερο τη φοράτε, τόσο περισσότερο παγιδεύει υλικό. Αυτό σημαίνει ότι η ευκολία με την οποία αναπνέεις, η αντίσταση της μάσκας, σταδιακά μειώνεται. Ένας από τους πρώτους δείκτες που “μαρτυρούν” ότι πρέπει να αλλάξουμε μια μάσκα, ακόμα κι αν δείχνει σε καλή κατάσταση και καθαρή, είναι όταν γίνεται λίγο πιο δύσκολο το να αναπνεύσεις μέσα από αυτή. Φαίνεται να έχει πιο μεγάλη αντίσταση με κάθε αναπνοή» εξηγεί ο Μπρόματζ.
Δεν πρέπει να πλένονται οι KN95
Το CNN επισημαίνει ότι ότι περισσότερο φοράμε μια KN95 μάσκα τόσο περισσότερο μολύνεται. Όμως τα σωματίδια (του ιού) πεθαίνουν μέσα σε λίγες ή αρκετές ώρες και ακόμα πιο γρήγορα αν εκθέσουμε τη μάσκα στο φως του ήλιου, τονίζει η Μαρ.
Η ίδια, λέει, έβαζε τη μάσκα της μπροστά στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου το καλοκαίρι. Ταυτόχρονα, καλεί τους πολίτες να μη βάζουν τις μάσκες στο φούρνο μικροκυμάτων ή τον παραδοσιακό φούρνο. «Στην πραγματικότητα δεν είναι πολλά αυτά που μπορεί ένας μέσος άνθρωπος να κάνει ώστε να επεκτείνει τον κύκλο ζωής της μάσκας KN95 καθαρίζοντάς την» αναφέρει στη συνέχεια η Μαρ.
Καθώς οι KN95 μάσκες έχουν ένα ειδικό ηλεκτροστατικό φορτίο, για να φιλτράρουν ιούς, δεν πρέπει να πλένονται, προσθέτει. Γενικά, «το ρίσκο μόλυνσης από την επαναχρησιμοποίηση της KN95 είναι πολύ, μα πολύ πιο χαμηλό από τον κίνδυνο που υπάρχει όταν δεν φοράμε μια μάσκα KN95 και εισπνέουμε σωματίδια» τονίζει.
Γιατί όμως οι ΚΝ95 είναι καλύτερες
Συγκριτικά με τις υφασμάτινες μάσκες, μια KN95 που χρησιμοποιείται σωστά μπλοκάρει τα μικρά σωματίδια από το να μπουν στη μύτη ή στο στόμα. Αυτό γίνεται χάρη σε συγκεκριμένα υλικά, όπως οι ίνες πολυπροπυλενίου, οι οποίες λειτουργούν τόσο σα «φυσικά» όσο και σαν ηλεκτροστατικά εμπόδια, φιλτράροντας τον αέρα, το βασικό μέσο μετάδοσης του κορωνοϊού.
Η μόνη διαφορά των N95 και KN95 είναι ο τόπος στον οποίο έλαβαν πιστοποίηση και άδεια. Οι ΗΠΑ πιστοποιούν N95 και η Κίνα KN95.