Ο κορωνοϊός δεν πρόκειται να εξαφανιστεί, αλλά θα μπει κάποια στιγμή σε ενδημική φάση συνεχίζοντας πιθανώς να ασκεί τα επόμενα χρόνια μεγάλη πίεση στα εθνικά συστήματα υγείας, εκτιμούν ειδικοί.
Χώρες ανά την υφήλιο θα συνηθίσουν σταδιακά να ζουν με τον κορωνοϊό, αναφέρει ο Guardian, με τον SARS-CoV-2 να κυκλοφορεί προκαλώντας περιοδικά, αλλά -κατά το μάλλον ή ήττον - προβλέψιμα ξεσπάσματα της Covid-19, μόνον που μέχρι στιγμής καμία χώρα δεν έχει εισέλθει ακόμη σε ενδημική φάση. Στη φάση της πανδημίας που διανύουμε τα ξεσπάσματα είναι απρόβλεπτα και άσχημα, καθώς υπάρχουν πολλοί που παραμένουν ευάλωτοι στον κορωνοϊό, είτε επειδή είναι ανεμβολίαστοι, είτε επειδή δεν έχουν βρεθεί ακόμη στο δρόμο της κυρίαρχης πλέον παραλλαγής Δέλτα, που μεταδίδεται ακόμη και στους πλήρως εμβολιασμένους. Κάποια στιγμή οι περισσότεροι θα μολυνθούν απ’ τον ιό, έστω κι αν δεν νοσήσουν όλοι τους σοβαρά.
Πότε θα τελειώσει η πανδημία
Μόνον όταν περιοριστεί στο ελάχιστο δυνατό ο αριθμός των ευάλωτων στον κορωνοϊό θα μπορούμε να πούμε ότι τέλειωσε η πανδημία, λέει ο λοιμωξιολόγος του London School of Hygiene & Tropical Medicine, Άνταμ Κουτσάρσκι.
Από το σημείο εκείνο και μετά η εξάπλωση της νόσου θα διατηρείται μόνον από την βαθμηδόν φθίνουσα ανοσία στον πληθυσμό και την εμφάνιση σχετικά ήπιων νέων παραλλαγών του κορωνοϊού. Όμως ουδείς γνωρίζει ακόμη πότε θα φθάσουμε σε αυτό το σημείο καμπής, επειδή δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο πόσο διαρκεί η ανοσία μετά από μόλυνση ή εμβολιασμό και πόσο ικανός είναι ο SARS-CoV-2 να δημιουργεί επιθετικότερες παραλλαγές του.
Τα μάτια στραμμένα στη Βρετανία
Σαφές είναι πάντως ότι η μετάβαση στην ενδημική φάση θα συμβεί σε διαφορετικές περιόδους σε χώρες και περιοχές και τα βλέμματα στρέφονται στη Βρετανία, που θεωρείται ότι μπορεί να είναι μεταξύ των κρατών που βρίσκονται κοντά στο σημείο κορύφωσης της πανδημίας λόγω των υψηλών ποσοστών νέων κρουσμάτων και εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού της. Η παραλλαγή Δέλτα, που είναι περίπου τρεις φορές μεταδοτικότερη από το αρχικό στέλεχος του κορωνοϊού της Ουχάν, δεν έχει ακόμη σαρώσει αρκετές χώρες, αλλά από τον περασμένο Μάιο κυριαρχεί στη Βρετανία – λόγος για τον οποίο ορισμένοι επιστήμονες θεωρούν ότι η χώρα εισέρχεται στο τελευταίο κύμα της πανδημίας, από την οποία θα βγει και θα εισέλθει στην ενδημική φάση από την ερχόμενη άνοιξη.
Άλλοι επιστήμονες, πάλι, θεωρούν ότι θα ακολουθήσουν αρκετά ακόμη κύματα της πανδημίας, ακόμη και στη Βρετανία – μικρότερα πάντως, σε σύγκριση με το παρελθόν, καθώς τα εμβόλια έχουν σπάσει σε μεγάλο βαθμό το σύνδεσμο ανάμεσα στη μόλυνση και την εισαγωγή σε νοσοκομείο.
Ο κίνδυνος εμφάνισης επιθετικών παραλλαγών του κορωνοϊού
Κάθε χώρα θα μπει κάποια στιγμή στην ενδημική φάση, αλλά μέχρι τότε θα πληρώσει αναπόφευκτα μεγάλο ανθρώπινο κόστος. Η επιλογή να επιτραπεί στον ιό να εξαπλώνεται ανεξέλεγκτα ακόμη και σε πληθυσμούς με πολύ υψηλά ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης εγκυμονεί κινδύνους, όπως η εμφάνιση παραλλαγών ανησυχίας, σημειώνει στον Guardian ο δημιουργός υπολογιστικών μοντέλων, Ρόμπιν Τόμπσον του Πανεπιστημίου του Γουόργουϊκ. Μέχρι στιγμής δεν έχει εμφανιστεί κάποια παραλλαγή του κορωνοϊού που να προκαλεί σοβαρή λοίμωξη ακόμη και στους πλήρως εμβολιασμένους. Ο ιολόγος Ντιντιέ Τρονό της ελβετικής Ομοσπονδιακής Πολυτεχνικής Σχολής της Λωζάνης είναι συγκρατημένα αισιόδοξος ότι ο κορωνοϊός πλησιάζει τα όρια της ικανότητάς του να αναπροσαρμόζεται. Αν και συνεχίζουν να εμφανίζονται νέες παραλλαγές, όπως η AY.4.2, είναι ελαφρώς μόνον μεταδοτικότερες από την Δέλτα και η Covid-19 δεν είναι πολύ πιο βαριά απ’ ό,τι ήταν στις αρχές του 2020. Ωστόσο, καθώς χτίζεται το τείχος ανοσίας στον πληθυσμό, αυξάνεται και η πίεση από την φυσική επιλογή στον κορωνοϊό να μεταλλάσσεται για να διαπερνά τις άμυνες της ανοσίας – κίνδυνος για τον οποίο προετοιμάζονται οι επιστήμονες που αναπτύσσουν εμβόλια.
Ανάγκη συλλογικής δράσης απέναντι στον κορωνοϊό
Σ’ αυτή τη φάση ακόμη, τα εμβόλια παρέχουν ατομική, όχι συλλογική προστασία, αλλά η μορφή που θα πάρει η ενδημική νόσος του κορωνοϊού θα διαμορφωθεί συλλογικά. Η Covid-19 μπορεί στο μέλλον να είναι ήπια όσο το κοινό κρυολόγημα, αλλά μπορεί να είναι και χειρότερη και σε μια τέτοια περίπτωση θα χρειαστεί μια πιο δυναμική απάντηση απ’ ό,τι στη γρίπη. «Δεν νομίζω ότι μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα η Covid-19 -αν και σε ενδημική φάση – να συνεχίσει να ασκεί για κάποια χρόνια ασφυκτική πίεση στα εθνικά συστήματα υγείας», λέει στον Guardian o Κουτσάρσκι.
Κι αυτός είναι ο λόγος που η πανδημία -είτε πρόκειται για το τελευταίο κύμα της είτε όχι – πρέπει να αντιμετωπιστεί με συλλογική δράση, δηλαδή με τη χρήση μασκών και ελαφρά μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης όπου και όταν χρειαστεί, και τον εμβολιασμό με ενισχυτικές δόσεις. Η στρατηγική πρέπει να παραμείνει εξίσου ευέλικτη όσο ο κορωνοϊός χωρίς συμβιβασμούς ανάμεσα στις εκστρατείες εμβολιασμού με αναμνηστικές δόσεις στις πλουσιότερες χώρες και τη διάθεση αρχικών δόσεων σε φτωχότερες. Ο κορωνοϊός, καταλήγει ο Guardian, μπορεί να έχει στριμωχτεί στη γωνία, αλλά δεν έχει ακόμη τιθασευτεί.