Εκτός από τους λήπτες συμπαγών οργάνων, «θύμα» της πανδημίας του κορωνοϊού είναι και η μεταμοσχευτική δραστηριότητα, η οποία κατά τους προηγούμενους 2,5 μήνες έχει σημειώσει μεγάλη μείωση σε όλες τις χώρες, αλλά με διακυμάνσεις από 30% στην Ιταλία μέχρι 50% στο Ηνωμένο Βασίλειο και 80% στην Ισπανία.
Τα αίτια είναι πολλά και προφανή, σημειώνουν, ο καθηγητής Νεφρολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και πρόεδρος του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου Ιωάννης Μπολέτης και η επίκουρη καθηγήτρια Νεφρολογίας Σμαραγδή Μαρινάκη. Οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, αλλά και οι νοσοκομειακοί γιατροί εν γένει, έχουν δώσει προτεραιότητα στη διάσωση των νοσούντων από COVID-19 και ακόμα και οι ελάχιστοι δυνητικοί δότες «χάθηκαν» σε αυτή την προσπάθεια.
Παρά την αυξημένη επαγρύπνηση και την αυστηρή τήρηση των μέτρων από το προσωπικό, υπάρχει πάντα -αμελητέος αλλά υπαρκτός- κίνδυνος λοίμωξης για όλους τους νοσηλευόμενους ασθενείς και αυτό σε λήπτη οργάνου κατά την άμεση περι- και μετεγχειρητική περίοδο μπορεί να αποβεί μοιραίο, ενώ υπάρχει και δυνητικός κίνδυνος μετάδοσης του ιού από το δότη στο λήπτη.
Οπως γράφει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν η διακοπή όλων σχεδόν των προγραμμάτων μεταμόσχευσης από ζώντα δότη (νεφρού και ήπατος) σε όλες σχεδόν τις χώρες και δραστική μείωση των μεταμοσχεύσεων από αποβιώσαντες δότες, με διατήρηση κυρίως αυτών που αφορούσαν καρδιά και πνεύμονα.
Μειώθηκαν κατά 85% οι μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα λόγω κορωνοϊού
Στην Ελλάδα διακόπηκαν άμεσα όλες οι μεταμοσχεύσεις από ζώντα δότη, αυτό αφορά μόνο το νεφρό, ενώ συνέχισαν οι μεταμοσχεύσεις όλων των οργάνων από αποβιώσαντες δότες. Στην απόφαση αυτή συντέλεσε και το γεγονός, ότι η μεταμοσχευτική δραστηριότητα στην Ελλάδα διαχρονικά είναι σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα. Έτσι για τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο 2020 υπήρξε ένας μόνο δότης από τον οποίο έγινε μία μεταμόσχευση καρδιάς και δύο νεφρού. Συγκριτικά το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2019 υπήρχαν 15 δότες, το οποίο μεταφράζεται σε μείωση της μεταμοσχευτικής δραστηριότητας κατά 85%. Ένας δότης απορρίφθηκε, επειδή η 2ηPCR ήταν θετική για SARS-COV-2, ενώ σε αυτό το χρονικό διάστημα πραγματοποιήθηκαν και 3 μεταμοσχεύσεις νεφρού και μία ήπατος με 2 δότες από τη Βουλγαρία, όπου είχε διακοπεί πλήρως το πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων.
Ενθαρρυντικό μήνυμα
Το ενθαρρυντικό είναι, ότι από 1η Μαΐου έχουν αναφερθεί 3 δότες, ενώ από τους 2 που ήταν κατάλληλοι πραγματοποιήθηκαν μία μεταμόσχευση καρδιάς, 1 ήπατος και 4 νεφρού. Στο Λαϊκό Νοσοκομείο, όπου διενεργείται το 80% των μεταμοσχεύσεων νεφρού από ζώντα δότη στη χώρα μας, επανεκκίνησε από 1η Μαΐου και το πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων νεφρού από ζώντες δότες με μία μεταμόσχευση την εβδομάδα για τις πρώτες δύο εβδομάδες και δύο την εβδομάδα στη συνέχεια.
Σύμφωνα με τους δύο καθηγητές, είναι εντυπωσιακό, ότι στο χρονικό διάστημα από την έναρξη της πανδημίας του κορωνοϊού έως και σήμερα, υπήρξε ένα μόνο κρούσμα COVID-19 σε μεταμοσχευμένο νεφρού, ο οποίος επιζεί.
Αυτό αποδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο την αποτελεσματικότητα της τήρησης των μέτρων κοινωνικής απομόνωσης και των αυστηρών συστάσεων που είχαν δοθεί από τις μονάδες μεταμόσχευσης καθώς και την εξ αποστάσεως Ιατρική που εφαρμόσθηκε για την παρακολούθηση του πληθυσμού των μεταμοσχευμένων όλων των οργάνων. Από τα μέσα Μαΐου έχει εκπονηθεί πρόγραμμα επαναλειτουργίας των τακτικών μεταμοσχευτικών ιατρείων στο Λαϊκό Νοσοκομείο με λήψη των κατάλληλων μέτρων, για την τακτική παρακολούθηση των 1.500 περίπου μεταμοσχευμένων ασθενών μας.
Συνολικά 28 κρούσματα κορωνοϊού σε αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς
Τέλος, αναφέρουν ότι για τους ασθενείς με μεταμόσχευση νεφρού η σύγκρισή τους με τους αιμοκαθαιρόμενους είναι συντριπτικά υπέρ της μεταμόσχευσης. Μέχρι σήμερα στη χώρα μας έχουν καταγραφεί 28 κρούσματα κορωνοϊού σε αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς και ένα σε ασθενή υπό περιτοναϊκή κάθαρση, ενώ έχουν σημειωθεί 6 θάνατοι (21%) ποσοστό αντίστοιχο με αυτό άλλων χωρών όπου η θνητότητα στους αιμοκαθαιρόμενους ανέρχεται σε 25-30%.
«Αναπόφευκτα η πανδημία έχει επίπτωση και στους λήπτες συμπαγών οργάνων, οι οποίοι έχουν αυξημένο κίνδυνο τόσο λοίμωξης όσο και θνητότητας από τον ιό SARS-COV-2, ενώ σημαντικό «θύμα» είναι και η μεταμοσχευτική δραστηριότητα» τονίζουν οι δύο καθηγητές.
Σημειώνουν ότι, «οι επιπτώσεις της λοίμωξης στους μεταμοσχευμένους ασθενείς ήταν μηδαμινές, λόγω της εφαρμογής των γνωστών μέτρων, η ήδη πενιχρή όμως μεταμοσχευτική δραστηριότητα ελαχιστοποιήθηκε» και εκφράζουν την ελπίδα «ο διπλασιασμός των κλινών στις μονάδες εντατικής θεραπείας λόγω του COVID-19, να αλλάξει στο ορατό μέλλον και το μεταμοσχευτικό τοπίο».