Περισσότερα από 100 προγράμματα εμβολίων, περί τα δέκα σε φάση κλινικών δοκιμών και η ελπίδα για την ανάπτυξη τους προσεχείς μήνες ενός αποτελεσματικού εμβολίου: ποτέ η έρευνα δεν υπήρξε τόσο μαζική και ταχεία.
Παγκόσμια επιταγή
«Η ταχεία ανάπτυξη ενός εμβολίου κατά της Covid-19 αποτελεί παγκόσμια επιταγή: όπως και άλλοι επιστήμονες, ο αμερικανός Barney S. Graham του National Institutes of Health (NIH) θεωρεί κρίσιμη την μάχη των εμβολίων στον πόλεμο του πλανήτη κατά της νόσου που προκαλεί ο κορωνοϊός SARS-Cov-2.
Διεθνείς παράγοντες, όπως ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, είναι πεπεισμένοι ότι ένα ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο θα αποτελούσε «το μόνο εργαλείο που θα επέτρεπε την επιστροφή του κόσμου σε μία αίσθηση κανονικότητας». «Θα έσωζε εκατομμύρια ζωές και θα εξοικονομούσε αναρίθμητα δισεκατομμύρια δολάρια», είχε δηλώσει τον Απρίλιο.
Περισσότερα από 100 προγράμματα ανάπτυξης εμβολίων
Ο αριθμός των προγραμμάτων ανάπτυξης εμβολίων δεν σταματά να μεγαλώνει, σε ένδειξη του παγκόσμιου ενδιαφέροντος, τόσο από υγειονομικής, όσο και από οικονομικής πλευράς.
Στα τέλη του Απριλίου, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε καταγράψει 76 προγράμματα εμβολίων, εκ των οποίων 5 σε φάση κλινικών δοκιμών. Σήμερα, τα προγράμματα εμβολίων ανά τον κόσμο σε φάση δοκιμών έχουν αυξηθεί σε 110, εκ των οποίων 11 βρίσκονται σε φάση κλινικών δοκιμών.
Το London School of Hygiene & Tropical Medicine έχει περιλάβει στην δική του κατάταξη 157 προγράμματα εμβολίων κατά της Covid-19, με 11 σε φάση δοκιμών.
Διαφορετικές προσεγγίσεις σχετικά με το εμβόλιο
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατατάσσει τα προγράμματα εμβολίων σε οκτώ διαφορετικές κατηγορίες, που αντιστοιχούν σε τύπους εγκεκριμένων ή πειραματικών εμβολίων. Πρόκειται για τα κλασικά «εξασθενημένα» ή «αδρανοποιημένα» εμβόλια, εμβόλια υπομονάδων με βάση πρωτεΐνες, εμβόλια ιικών μεταφορέων (viral vectors), με την χρησιμοποίηση τεχνικών αιχμής για την παρασκευή ιών με μοναδικό στόχο την πρόκληση ανοσολογικής απόκρισης στον ανθρώπινο οργανισμό.
Μεταξύ των προγραμμάτων, υπάρχουν επίσης εμβόλια DNA και RNA που είναι πειραματικού τύπου και χρησιμοποιούν τμήματα τροποποιημένου γενετικού υλικού.
Η αποτυχία είναι πάντα στο πρόγραμμα
Η πληθώρα των πεδίων που χρησιμοποιούνται στην αναζήτηση εμβολίου για την Covid-19 είναι θετικό στοιχείο ως προς πιθανότητες επιτυχίας.
«Το γεγονός ότι υπάρχουν πολλοί τύποι εμβολίων δημιουργεί μεγάλες ελπίδες για την προοπτική να βρεθεί κάτι που θα λειτουργεί και θα δημιουργεί προστασία για τον άνθρωπο», σχολιάζει ο Γαλλίδα ιολόγος Marie-Paule Kieny.
Ομως, ο δρόμος προς ένα αποτελεσματικό εμβόλιο είναι γεμάτος εμπόδια και μόνο πολύ λίγα προγράμματα μπορούν να είναι επιτυχή», λέει από την πλευρά της η βρετανίδα ερευνήτρια Sarah Caddy του ιδρύματος Wellcome Trust και του Πανεπιστημίου του Cambridge.
Αποκλείεται να μην γίνει ποτέ δυνατή η ανάπτυξη εμβολίου;
«Στην έρευνα τίποτε δεν αποκλείεται», απαντά ο επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Παστέρ Christophe d'Enfer.
«Γνωρίζετε το παράδειγμα του ιού HIV. Περισσότερα από 30 χρόνια μετά την ανακάλυψή του, εξακολουθούμε να μην έχουμε εμβόλιο» κατά του AIDS, προειδοποιούσε ενώπιον της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης ο Christophe d'Enfer.
Επιτάχυνση
Στην συγκυρία αυτή, η ανακοίνωση από την Sinovac Biotech, ένα από τα τέσσερα κινεζικά εργαστήρια που έλαβαν άδεια να προχωρήσουν σε κλινικές δοκιμές, ότι είναι έτοιμη να προχωρήσει στην παραγωγή 100 εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου της ετησίως με την εμπορική ονομασία Coronavac μπορεί να φαίνεται πρόωρη, αφού το πειραματικό εμβόλιο δεν έχει ακόμη αποδειχθεί ούτε ασφαλές ούτε αποτελεσματικό.
Αλλά δεν είναι η μόνη που επιταχύνει. Το αμερικανικό φαρμακευτικό εργαστήριο της Pfizer ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει στην παραγωγή 10 έως 20 εκατομμυρίων δόσεων του δικού του πειραματικού εμβολίου μέχρι το τέλος του έτους.
Στην Γαλλία, το Ινστιτούτο Παστέρ θα αρχίσει τις κλινικές δοκιμές του πιο προχωρημένου εμβολίου του τον Ιούλιο και ελπίζει ότι τα πρώτα αποτελέσματα θα είναι γνωστά τον Οκτώβριο.
«Η ανάπτυξη εμβολίων κανονικά μετριέται χρονικά με δεκαετίες. Το να έχουμε εμβόλια εγκεκριμένα και διαθέσιμα σε μεγάλη κλίμακα μέχρι το τέλος του 2020 ή ακόμη και του 2021 θα είναι πρωτάκουστο», δηλώνει ο Barney S. Graham.
Ισότιμη διανομή;
Σε περίπτωση γρήγορων θετικών αποτελεσμάτων για τα πρώτα αυτά εμβόλια, αμέσως θα τεθεί το θέμα της χρήσης και της διαθεσιμότητας των νέων προϊόντων.
«Το ζήτημα είναι πώς θα χρησιμοποιηθούν αυτά τα εμβόλια. Ολοι φοβούνται για την οικειοποίησή τους από χώρες που θα εξασφαλίσουν ταχύτερα ικανότητες παραγωγής στο έδαφός τους», σχολιάζει στο ραδιοφωνικό δίκτυο France Info η ο Marie-Paule Kieny.
Να σημειωθεί ότι στο τέλος του Απριλίου ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας οργάνωσε διεθνή διάσκεψη για την διασφάλιση της ισότιμης κατανομής των εμβολίων. Στην τηλεδιάσκεψη αυτή συμμετείχαν ηγέτες ευρωπαϊκών χωρών. Ομως ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες, ούτε η Κίνα εκπροσωπήθηκαν.