Η διερεύνηση της αποτελεσματικότητας του εμβολιασμού έναντι του SARS-CoV-2 σε ασθενείς με κακοήθειες συμπαγών οργάνων και με αιματολογικές κακοήθειες είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς αποτελούν πληθυσμιακή ομάδα υψηλού κινδύνου για βαριά νόσο COVID-19.
Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Γιάννης Ντάνασης, Πάνος Μαλανδράκης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα αποτελέσματα μελέτης των M.J.Mair και συνεργατών που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό JAMA Oncology (doi:10.1001/jamaoncol.2021.5437).
Οι ερευνητές συνέλεξαν 901 δείγματα ορού από 595 ασθενείς και 58 υγειονομικούς από τη Βιέννη (Αυστρία) και τo Μεράνo (Ιταλία). Οι συμμετέχοντες εμβολιάστηκαν με ένα από τα ακόλουθα εμβόλια έναντι της COVID-19: BioNTech/Pfizer (BNT162b2), Moderna (mRNA-1273), ή AstraZeneca (AZD1222). Οι 595 ασθενείς είχαν διάμεση ηλικία τα 67 έτη, ενώ το 54% ήταν γυναίκες. Οι 58 υγειονομικοί είχαν διάμεση ηλικία τα 42 έτη, ενώ το 69% ήταν γυναίκες. 43 από τους 595 (7.2%) ασθενείς είχαν προηγούμενη λοίμωξη COVID-19.
Ωστόσο, αντισώματα έναντι του νουκλεοκαψιδίου, που υποδηλώνει παρελθούσα λοίμωξη καθώς οι εμβολιασμένοι έχουν μόνο αντισώματα έναντι της πρωτεΐνης S, ανιχνεύτηκαν σε 49 ασθενείς. Οι ασθενείς που είχαν προηγούμενη λοίμωξη COVID-19 είχαν υψηλότερους τίτλους αντισωμάτων έναντι της πρωτεΐνης S του SARS-CoV-2 συγκριτικά με ασθενείς που είχαν λάβει την πρώτη δόση του εμβολίου. Μετά την πρώτη δόση του εμβολίου, οι ασθενείς με αιματολογικές κακοήθειες που λάμβαναν αγωγή με παράγοντες που στοχεύουν τα Β-λεμφοκύτταρα είχαν χαμηλότερα επίπεδα αντισωμάτων έναντι της πρωτεΐνης S (διάμεση τιμή 1.6 μονάδες/mL) συγκριτικά με τους ασθενείς που δεν λάμβαναν τέτοιους παράγοντες (διάμεση τιμή 191.6 μονάδες/mL), καθώς και με τους ασθενείς με κακοήθειες συμπαγών οργάνων (διάμεση τιμή 246.4 μονάδες/mL). Επιπλέον, η λήψη και το είδος της αντινεοπλασματικής θεραπείας σχετίστηκε με την αντισωματική απάντηση μετά την πρώτη δόση.
Οι ασθενείς που λάμβαναν χημειοθεραπεία με (διάμεση τιμή 118.7 μονάδες/mL) ή χωρίς (διάμεση τιμή 157.7 μονάδες/mL) ανοσοθεραπεία είχαν τη χαμηλότερη αντισωματική απάντηση, ενώ οι ασθενείς που δε λάμβαναν θεραπεία τη στιγμή του εμβολιασμού είχαν την υψηλότερη αντισωματική απάντηση (διάμεση τιμή 634.3 μονάδες/mL).
Επιπρόσθετα, τα επίπεδα των αντισωμάτων μετά τον πλήρη εμβολιασμό ήταν υψηλότερα στους υγειονομικούς (διάμεση τιμή 2500 μονάδες/mL) συγκριτικά με τους ασθενείς με καρκίνο (διάμεση τιμή 117 μονάδες/mL). Συμπερασματικά, οι ασθενείς με κακοήθειες συμπαγών οργάνων και αιματολογικές κακοήθειες εμφανίζουν αντισωματική απάντηση μετά τον εμβολιασμό έναντι του SARS-CoV-2, ωστόσο σε χαμηλότερο βαθμό συγκριτικά με τους υγειονομικούς. Η προηγούμενη λοίμωξη COVID-19 και η μη λήψη θεραπείας κατά τη στιγμή του εμβολιασμού σχετίστηκαν με ανώτερη χυμική ανοσιακή απάντηση. Αυτά τα στοιχεία υποστηρίζουν την προτεραιοποίηση της αναμνηστικής δόσης για τη συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα.