Η ανακάλυψη της κρυσταλλικής δομής της κύριας πρωτεάσης του κορωνοϊού SARS-CoV-2 ανοίγει νέους δρόμους για την ανακάλυψη φαρμάκων ειδικών για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού.
Μία σημαντική επιστημονική ανακάλυψη που δημοσιεύτηκε σε ένα από τα πλέον έγκυρα επιστημονικά περιοδικά, το Science, ανοίγει νέους δρόμους για την ανακάλυψη φαρμάκου ειδικού για την καταπολέμηση του νέου κορωνοϊού SARS-CoV-2. Ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον Rolf Hilgenfeld, Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Λούμπεκ στη Γερμανία, ανακοίνωσε την κρυσταλλική δομή της κύριας πρωτεάσης του κορωνοϊού και μάλιστα συγκρυσταλλωμένης με έναν αναστολέα-υποψήφιο φάρμακο.
Τα επιστημονικά αυτά ευρήματα θέτουν τις βάσεις για τον ορθολογικό σχεδιασμό φαρμάκου ειδικού για τον κορωνοϊό SARS-CoV-2. Η κύρια πρωτεάση (Mpro, 3CLpro) του κορωνοϊού αποτελεί ελκυστικό στόχο για την ανακάλυψη νέου φαρμάκου (αναστολέα του ενζύμου), γιατί διαδραματίζει ουσιώδη ρόλο στην επεξεργασία πρωτεϊνών που μεταφράζονται από το ιικό RNA. Η εξειδίκευση της ιικής πρωτεάσης δεν ομοιάζει με καμία από τις πρωτεάσες του ανθρώπου και γι’ αυτό θεωρείται ότι αναστολείς της δεν θα παρουσιάζουν τοξικότητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ένα τέταρτο των χρησιμοποιούμενων γενικά φαρμάκων αποτελείται από αναστολείς ενζύμων.
Οι αναστολείς που αναπτύχθηκαν στη Γερμανία βασίζονταν σε παλαιότερα ευρήματα του Καθ. Hilgenfeld, στα πλαίσια ερευνών για τον SARS-CoV. Οι τωρινές μελέτες σε εργαστηριακό επίπεδο έδειξαν ότι ο προτεινόμενος αναστολέας (άλφα-κετοαμίδιο) είναι κατάληλος για χρήση υπό εισπνεόμενη μορφή.
Η ομάδα του Καθηγητή Γιώργου Κόκοτου στο Τμήμα Χημείας του ΕΚΠΑ ξεκίνησε συνεργασία με την ομάδα του Καθηγητή Hilgenfeld, στα πλαίσια της οποίας ενώσεις (κετοαμίδια) που είχαν συντεθεί στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και παρουσίαζαν δράση κατά κορωνοϊών να ελεγχθούν για τη δράση τους στη Γερμανία έναντι του νέου κορωνοϊού.
Γιώργος Κόκοτος
Καθηγητής Οργανικής Χημείας-Φαρμακοχημείας, ΕΚΠΑΚέντρο Αριστείας Σχεδιασμού και Ανακάλυψης Φαρμάκων ΕΚΠΑ