H ανάμιξη δόσεων από διαφορετικά εμβόλια Covid-19, δηλαδή από άλλο εμβόλιο η πρώτη δόση και από άλλο η δεύτερη, παρέχει καλή προστασία έναντι του κορωνοϊού, σύμφωνα με τα στοιχεία της πολύ ενθαρρυντικής βρετανικής μελέτης Com-Cov, της πρώτης στον κόσμο που διερευνά την αποτελεσματικότητα των συνδυασμών διαφορετικών εμβολίων.
Η μελέτη εξέτασε εναλλακτικά τη χορήγηση δύο δόσεων Pfizer/BioNTech, δύο AstraZeneca (ΑΖ) ή έναν συνδυασμό τους (πρώτα το ένα και μετά το άλλο ή αντίστροφα). Όλοι οι συνδυασμοί «δούλεψαν» καλά, σύμφωνα με το BBC και τη «Guardian», πράγμα που παρέχει ευελιξία στις αρμόδιες υγειονομικές Αρχές, όσον αφορά στα εμβολιαστικά προγράμματά τους.
Μεταξύ άλλων, η μελέτη δείχνει ότι όσοι έχουν κάνει δύο δόσεις ΑΖ, μπορεί να έχουν ακόμη πιο ισχυρή ανοσολογική απόκριση, αν κάνουν μια τρίτη ενισχυτική δόση από άλλο εμβόλιο το φθινόπωρο, εφόσον κάτι τέτοιο κριθεί αναγκαίο. Μερικές χώρες έχουν ήδη προχωρήσει σε ανάμιξη εμβολίων: Η Ισπανία και η Γερμανία χορηγούν εμβόλια mRNA (Pfizer ή Moderna) ως δεύτερη δόση σε νεότερους ανθρώπους που έχουν κάνει την πρώτη δόση με ΑΖ.
Συνδυασμός εμβολίων, πρώτα Pfizer-μετά ΑΖ
Η μελέτη Com-Cov του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, με επικεφαλής τον καθηγητή Μάθιου Σνέιπ, η οποία έγινε σε 850 εθελοντές άνω των 50 ετών (με χρονική απόσταση τεσσάρων εβδομάδων ανάμεσα στις δύο δόσεις), βρήκε ότι ο συνδυασμός πρώτη δόση ΑΖ-δεύτερη δόση Pfizer παράγει περισσότερα αντισώματα και Τ-λεμφοκύτταρα από ό,τι ο αντίστροφος συνδυασμός, δηλαδή πρώτη δόση Pfizer-δεύτερη ΑΖ. Και οι δύο αυτοί συνδυασμοί παράγουν περισσότερα αντισώματα από ό,τι οι δύο δόσεις ΑΖ.
Το σχήμα πρώτα Pfizer-μετά ΑΖ παράγει σχεδόν επτά φορές χαμηλότερα αντισώματα σε σχέση με δύο δόσεις Pfizer, αλλά πέντε φορές περισσότερα σε σχέση με τα αντισώματα μετά από δύο δόσεις ΑΖ. Συνοπτικά, οποιοσδήποτε συνδυασμός Pfizer/Pfizer ή AZ/Pfizer ή Pfizer/AZ παράγει ισχυρότερη απόκριση σε επίπεδο αντισωμάτων και ανοσοκυττάρων, σε σχέση με τον συνδυασμό AZ/AZ. Τα περισσότερα αντισώματα παράγονται μετά από δύο δόσεις Pfizer, ενώ η ισχυρότερη κυτταρική ανοσία από τον συνδυασμό πρώτη δόση ΑΖ-δεύτερη Pfizer. Το σχήμα πρώτα ΑΖ-μετά Pfizer είναι σχεδόν το ίδιο αποτελεσματικό όσο οι δύο δόσεις Pfizer.
Και τρίτη δόση εμβολίων
Μία άλλη μελέτη δείχνει ότι μία τρίτη δόση ΑΖ, εάν δοθεί έξι μήνες μετά τη δεύτερη, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Όμως, οι ειδικοί θεωρούν ακόμη πρόωρο να γνωρίζουν εάν οι άνθρωποι όντως θα χρειαστούν έξτρα δόση φέτος το φθινόπωρο, καθώς είναι ακόμη ασαφές πόσο εξασθενεί η εμβολιαστική ανοσία με το πέρασμα του χρόνου.
Ο καθηγητής Πολ Χάντερ του Πανεπιστημίου της Ανατολικής Αγγλίας δήλωσε ότι «το μεγάλο ερώτημα αυτήν τη στιγμή είναι εάν θα χορηγηθούν ενισχυτικές δόσεις το φθινόπωρο. Με βάση τα έως τώρα στοιχεία, υποπτεύομαι ότι αυτό είναι πιθανό για όσους κινδυνεύουν περισσότερο από τον κορονοϊό, είτε λόγω ηλικίας είτε επειδή είναι κλινικά ευπαθείς».
Ο ίδιος πρότεινε ότι όσοι έχουν κάνει δύο δόσεις του ΑΖ, θα μπορούσαν να κάνουν Pfizer ως ενισχυτική δόση το φθινόπωρο, αντί να συνεχίσουν με ΑΖ, ενώ όσοι έχουν κάνει δύο δόσεις Pfizer, πιθανώς δεν θα χρειαστούν ενισχυτική φθινοπωρινή δόση, με βάση τα ευρήματα της μελέτης Com-CoV.
Υπενθυμίζεται, πάντως, ότι δύο δόσεις ΑΖ έχει αποδειχθεί πως μειώνουν την πιθανότητα σοβαρής Covid-19 και νοσηλείας πάνω από 90%, συνεπώς και το εμβόλιο ΑΖ είναι πολύ αποτελεσματικό. Απλώς είναι πιο «αργό», καθώς «χτίζει» ανοσία στον οργανισμό με πιο αργό ρυθμό. Πάντως, εάν χρειαστεί τρίτη δόση, φαίνεται πως μία ενίσχυση με mRNA εμβόλιο θα παρέχει ακόμη καλύτερη προστασία. Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με τους ερευνητές, η ανάμιξη εμβολίων φαίνεται να παράγει περισσότερες βραχυπρόθεσμες και ήπιες παρενέργειες, όπως κρυάδες, πονοκέφαλο και μυϊκούς πόνους.