Η κολπική μαρμαρυγή είναι μια αρρυθμία που κάνει την καρδιά μας να χτυπάει γρήγορα και ακατάστατα ενώ το αίμα να λιμνάζει σχηματίζοντας θρόμβους που προκαλούν αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια.
Είναι ύπουλη γιατί συχνά δεν προκαλεί συμπτώματα κι έτσι οι ασθενείς την καταλαβαίνουν όταν προκαλεί εγκεφαλικό ή κουράζει την καρδιά (καρδιακή ανεπάρκεια). Είναι επικίνδυνη γιατί διπλασιάζει τους θανάτους από καρδιαγγειακά νοσήματα, πενταπλασιάζει τα εγκεφαλικά επεισόδια και καταστρέφει την ποιότητα ζωής των ασθενών μας.
Είναι δαπανηρή όχι εξαιτίας των φαρμάκων αλλά κυρίως εξαιτίας των πολλών ημερών νοσηλείας που προκαλεί στέλνοντας τους ασθενείς στο νοσοκομείο για ανάταξη ή νοσηλεία. Οι περισσότερες μελέτες στον Ευρωπαϊκό χώρο δείχνουν ότι η κολπική μαρμαρυγή κοστίζει 7.000 ως 15.000 ευρώ κατ’ έτος. Επιπλέον, μεγάλη μελέτη του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας δείχνει ότι η συχνότητα της είναι 2 ως 3% του πληθυσμού των ενηλίκων στη χώρα μας, δηλαδή έχουμε τουλάχιστον 200.000-300.000 ασθενείς.
Είναι απρόβλεπτη γιατί κανένας γιατρός δεν είναι σε θέσει να προβλέψει το χρόνο και τον αριθμό των κρίσεων αλλά ούτε και πότε θα γίνει μόνιμη κερδίζοντας τη μάχη με το φυσιολογικό ρυθμό της καρδιάς.
Είναι δύσκολη γιατί τόσο η αντιπηκτική αγωγή (που προφυλάσσει από τα εγκεφαλικά επεισόδια) όσο και η αντιαρρυθμική αγωγή (που προφυλάσσει από τις υποτροπές της αρρυθμίας) παρουσιάζουν μεγάλες δυσκολίες συμμόρφωσης, συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες και μικρή αποτελεσματικότητα.
Όμως κάτι έχει αλλάξει την τελευταία δεκαετία, όπου εμφανίστηκαν δύο σημαντικές καινοτομίες. Αφενός η εισαγωγή των νεότερων αντιπηκτικών βοήθησε πολλούς ασθενείς να αποφύγουν το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και αφετέρου η εισαγωγή της επεμβατικής θεραπείας (κατάλυση ή ablation) αύξησε την αποτελεσματικότητά μας στη θεραπεία της τουλάχιστον κατά 50% σε σχέση με τη φαρμακευτική αντιαρρυθμική αγωγή.
Η επέμβαση κατάλυσης για την κολπική μαρμαρυγή κερδίζει συνεχώς έδαφος τα τελευταία χρόνια. Η βασική ιδέα έγκειται στην ηλεκτρική απομόνωση των εστιών της αρρυθμίας εντός των καρδιακών κόλπων με στόχο την προστασία της καρδιάς από την χαοτική ηλεκτρική δραστηριότητα που παίρνει τη μορφή της κολπικής μαρμαρυγής. Η απομόνωση αυτή επιτυγχάνεται με ειδικούς καθετήρες που εισάγονται στον αριστερό κόλπο.
Σήμερα, το ablation της κολπικής μαρμαρυγής αποτελεί δόκιμη και καταξιωμένη θεραπεία που προσφέρει πολύ μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και ασφάλεια από οποιοδήποτε άλλο θεραπευτικό μέτρο έχουμε στη διάθεσή μας. Αν έπρεπε να περιγράψουμε τον ιδανικό υποψήφιο για ablation, στοχεύοντας στην καλύτερη δυνατή επιτυχία της επέμβασης, θα διαλέγαμε έναν ασθενή με φυσιολογική καρδιά, χωρίς μόνιμη μαρμαρυγή και άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας. Αλλά αν έπρεπε να περιγράψουμε τον υποψήφιο που θα ωφεληθεί περισσότερο από την επέμβαση, ακόμα κι αν η αποτελεσματικότητά της είναι μικρότερη, θα διαλέγαμε τους ασθενείς με σοβαρά καρδιακά προβλήματα και μάλιστα αυτούς με καρδιακή ανεπάρκεια. Πρόσφατες μεγάλες μελέτες έδειξαν ότι σε αυτούς τους ασθενείς, που τα φάρμακα είναι αναποτελεσματικά και δυνητικά επικίνδυνά, η επέμβαση κατάλυσης (ablation) μειώνει τη θνησιμότητα κατά 50%.
Βέβαια πρέπει να καταστεί σαφές ότι το ablation αποτελεί για πολλούς ασθενείς θεραπεία επιλογής αλλά δεν αποτελεί πανάκεια για κανέναν. Πρέπει οι ασθενείς να γνωρίζουν ότι ένα ποσοστό 10 ως 20% θα χρειαστεί και 2η επέμβαση προκειμένου να επιτύχει υψηλό ποσοστό θεραπείας. Και παρά τον υπαρκτό κίνδυνο επιπλοκών, η επέμβαση αυτή είναι η πιο ασφαλής επιλογή αφού και τα φάρμακα για την κολπική μαρμαρυγή δεν είναι άμοιρα σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών. Αρκεί βέβαια το ablation πραγματοποιείται σε ένα κέντρο υψηλής εμπειρία που διαθέτει την υποδομή που προβλέπουν οι διεθνώς εφαρμοζόμενες κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας.
Μέχρι πρόσφατα η κολπική μαρμαρυγή αποκαλείτο «ντροπή της καρδιολογίας» λόγω των περιορισμένων δυνατοτήτων αντιμετώπισής της. Τα νεότερα αντιπηκτικά και η επέμβαση για την κατάλυση της κολπικής μαρμαρυγής (ablation) θα μας αναγκάσουν σύντομα να βρούμε ένα καινούριο όνομα.
του Γεωργίου Ανδρικόπουλου, Διευθυντή A΄ Καρδιολογικού Τμήματος/Ηλεκτροφυσιολογίας και Βηματοδοτών Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center