Το γλοιοβλάστωμα, ένας επιθετικός τύπος καρκίνου του εγκεφάλου, είδε τη συχνότητά του να αυξάνεται περισσότερο στην ηλικιακή ομάδα 15-39 ετών τα τελευταία είκοσι χρόνια.
Ο γαλλικός ενημερωτικός ιστότοπος 20minutes.fr συνομίλησε με δύο επιστήμονες για τα αποτελέσματα μιας μελέτης και τις προφυλάξεις που πρέπει να λαμβάνονται.
Ο εγκέφαλός μας, ένα εξαιρετικό όργανο, σαν ο αγωγός του σώματός μας, συγκεντρώνει πληροφορίες και στέλνει μηνύματα στα άκρα μας, για παράδειγμα να πάρετε το χέρι σας από την κατσαρόλα που βράζει, να μιλήσετε με τον γείτονά σας ή να θυμηθείτε το πάρτι γενεθλίων σας… Με αφορμή την Εβδομάδα Εγκεφάλου, από τις 10 έως τις 16 Μαρτίου, το 20 Minutes εξετάζει ένα θέμα: ένας συγκεκριμένος τύπος όγκου του κεντρικού νευρικού συστήματος είδε τη συχνότητά του να αυξάνεται περισσότερο μεταξύ 2000 και 2020 στην ηπειρωτική Γαλλία μεταξύ των ηλικιών 15-39 ετών.
Τα γλοιοβλαστώματα είδαν τη συχνότητά τους να αυξάνεται κατά μέσο όρο 6,11% ετησίως μεταξύ των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη στην οποία συμμετείχαν η Santé publique France και το Institut national du cancer, με την υποστήριξη της Ligue contre le cancer.
Τι είναι το γλοιοβλάστωμα;
Τι είναι το γλοιοβλάστωμα; Γιατί μιλάμε για έναν επιθετικό όγκο; Γιατί να είμαστε προσεκτικοί με το ποσοστό της ετήσιας εξέλιξης 6,11%; Ποιες είναι οι υποθέσεις σχετικά με την προέλευση των γλοιοβλαστωμάτων στους νέους;
Το 20 Minutes ρίχνει μια ματιά στην κατάσταση με δύο επιστήμονες, τον δρ. Emmanuel Desandes, από το Εθνικό Μητρώο Στερεών Όγκων στα Παιδιά στο Νανσί και συγγραφέα της μελέτης Santé publique France, και τη δρ. Claire Morgand, διευθύντρια του Τμήματος Παρακολούθησης, Επιστήμης Δεδομένων και Αξιολόγησης στο Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου της Γαλλίας (INCa).
«Το γλοιοβλάστωμα είναι ένας μορφολογικός τύπος όγκου του κεντρικού νευρικού συστήματος, που εντοπίζεται κυρίως στον εγκέφαλο», εξηγεί ο Emmanuel Desandes. «Πρόκειται για καρκίνο που προσβάλλει έναν πολύ συγκεκριμένο τύπο κυττάρων, τα κύτταρα που υποστηρίζουν και προστατεύουν τους νευρώνες». «Ο όγκος αυτός περιγράφεται ως επιθετικός. Βρίσκεται σε μια κλειστή περιοχή, το κρανίο, και θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στον εγκέφαλο», εξηγεί η Claire Morgand. Αναπτύσσεται γρήγορα και εξαπλώνεται σε πολλές περιοχές του εγκεφάλου ταυτόχρονα.
Ωστόσο, η νόσος παραμένει «αρκετά σπάνια» στον γενικό πληθυσμό, αντιπροσωπεύοντας το 20% των σχεδόν 5.900 καρκίνων του κεντρικού νευρικού συστήματος που διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο σύμφωνα. Σύμφωνα με τον Desandes, «αντιπροσωπεύει μόνο το 10% των όγκων του κεντρικού νευρικού συστήματος. Ο καρκίνος αυτός είναι πιο συχνός στους ηλικιωμένους. Η μέση ηλικία διάγνωσης είναι περίπου τα 65 έτη».
Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή, τα γλοιοβλαστώματα έχουν αυξηθεί κατά 6,11% ετησίως, με τη μεγαλύτερη αύξηση μεταξύ 2005 και 2020. Ο Desandes, από το γαλλικό εθνικό μητρώο παιδικών συμπαγών όγκων, επισημαίνει ότι τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής πρέπει να ερμηνεύονται με προσοχή.
Καλύπτει το 24% της χώρας και αφορά μικρό αριθμό ασθενών, 233 περιπτώσεις γλοιοβλαστώματος μεταξύ 2005 και 2020. Οι διεθνείς ταξινομήσεις των όγκων του κεντρικού νευρικού συστήματος έχουν αλλάξει τρεις φορές, το 2007, το 2016 και το 2021. «Μήπως οι αλλαγές αυτές έχουν προκαλέσει τεχνητή αύξηση της συχνότητας εμφάνισης αυτού του καρκίνου;» αναρωτιέται.
Γιατί αυτός ο τύπος καρκίνου του εγκεφάλου αυξάνεται στους νέους;
Ενώ η παχυσαρκία είναι μια πιθανή εξήγηση για τους καρκίνους του πεπτικού συστήματος, οι επιστήμονες που ερωτήθηκαν επιμένουν ότι μπορούμε μόνο να κάνουμε εικασίες για τα γλοιοβλαστώματα.
«Λίγα είναι γνωστά για την προέλευσή τους», τονίζει ο δρ Desandes. Ορισμένες μελέτες έχουν διατυπώσει υποθέσεις σχετικά με ενδογενείς παράγοντες, όπως η εθνικότητα, το φύλο, οι γενετικοί παράγοντες και το οικογενειακό ιστορικό. Υπάρχουν επίσης υποθέσεις σχετικά με εξωγενείς παράγοντες, όπως η ιονίζουσα ακτινοβολία ή περιβαλλοντικοί παράγοντες, ιδίως τα φυτοφάρμακα ή τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία».
Όσον αφορά τους παράγοντες περιβαλλοντικής έκθεσης, «δεν διαθέτουμε επί του παρόντος επαρκή στοιχεία ώστε να μπορούμε να αποδείξουμε οποιαδήποτε πραγματική αιτιώδη σχέση μεταξύ περιβαλλοντικής έκθεσης και καρκίνου», εξηγεί η δρ. Morgand. «Αυτή είναι η δυσκολία, ακόμη και αν γνωρίζουμε καλά ότι η έκθεση αυτή είναι πιθανώς ένας από τους παράγοντες κινδύνου».
Η επιστήμονας επισημαίνει, ωστόσο, ότι «δεν πρέπει να ξεχνάμε τους συνήθεις παράγοντες κινδύνου: τον καπνό, το αλκοόλ, τη μη ισορροπημένη διατροφή και την καθιστική ζωή, τα οποία μπορούν να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας, που αποτελούν τους κύριους παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο. Πρόκειται για παράγοντες κινδύνου που μπορούν να αποφευχθούν, διότι μπορούμε να κάνουμε κάτι γι' αυτούς». Σχεδόν τα μισά από όλα τα νέα περιστατικά καρκίνου στη Γαλλία θα μπορούσαν να αποτραπούν κάθε χρόνο με την προσαρμογή του τρόπου ζωής μας.
Ενώ η αύξηση των γλοιοβλαστωμάτων έχει ήδη εντοπιστεί από προηγούμενη μελέτη μεταξύ 1990 και 2018, περαιτέρω αναλύσεις θα πρέπει να επιβεβαιώσουν ή να διαψεύσουν τα αποτελέσματα αυτά, ιδίως στους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες. Πρέπει να σημειωθεί ότι το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου της Γαλλίας συμμετέχει στο Cancer Grand Challenge, μια διεθνή κοινοπραξία που χρηματοδοτεί τους βραβευθέντες σε συγκεκριμένα έργα που αποσκοπούν στην κατανόηση του γιατί και πώς αυτοί οι καρκίνοι εμφανίζονται νωρίτερα στη ζωή, καθώς και στον εντοπισμό των παραγόντων κινδύνου και των μοριακών παραγόντων που εμπλέκονται στην ανάπτυξή τους.