Για τους περισσότερους ανθρώπους οι περίοδοι εορτών, όπως τα Χριστούγεννα, αποτελούν μια περίοδο ξεγνοιασιάς και ξεκούρασης.
Δεν είναι λίγες, ωστόσο, οι μελέτες που δείχνουν ότι την περίοδο των εορτών -και δη, των πιο «λαμπερών» Χριστουγέννων- αρκετοί δοκιμάζονται, εκδηλώνοντας άγχος ή και πιο σοβαρές καταστάσεις, όπως μια καταθλιπτική συνδρομή.
Ενα ξεχωριστό κεφάλαιο αποτελούν όσοι έρχονται συχνά αντιμέτωποι με πονοκεφάλους και, κυρίως, με τις ημικρανίες. Πρόκειται για παθήσεις που τροφοδοτούνται από εξωγενείς παράγοντες και τα Χριστούγεννα, για μια σειρά από λόγους, δίνουν το κατάλληλο «έδαφος» για υποτροπές.
Το iefimerida.gr ζήτησε τα «φώτα» του Δρ. Μιχάλη Βικελή, Ειδικού Νευρολόγου με εξειδίκευση στις κεφαλαλγίες και τις ημικρανίες, o οποίος έλυσε όλες τις απορίες.
Χριστούγεννα και πονοκέφαλοι
«Η ημικρανία δεν είναι μια σταθερή πάθηση. Οι περισσότεροι ημικρανικοί παρατηρούν διακυμάνσεις, δηλαδή κάποιες καλύτερες και άλλες χειρότερες περιόδους. Οταν υπερισχύουν προστατευτικοί παράγοντες, τότε οι κρίσεις είναι λιγότερες. Οταν όμως επικρατούν οι πυροδοτικοί παράγοντες, οι κρίσεις ημικρανίας είναι πιο συχνές» εξηγεί ο Μιχάλης Βικελής, που ταυτόχρονα είναι
Επιστημονικός Σύμβουλος του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος.
Ποιοι είναι όμως οι βασικοί παράγοντες που μπορούν να πυροδοτήσουν κεφαλαλγίες και ημικρανίες στην εορταστική περίοδο των Χριστουγέννων;
Ο Δρ. Βικελής παραθέτει τα βασικά σημεία που χρήζουν προσοχής:
1) Αλλαγή στα ωράρια
«Συχνά στις γιορτές παρατηρείται μετατόπιση του ωραρίου ύπνου. Μπορεί, για παράδειγμα, κάποιος να κοιμηθεί πιο αργά, βλέποντας τηλεόραση ή κάνοντας κάτι άλλο, αλλά να πρέπει να ξυπνήσει την ίδια ώρα. Δηλαδή να υπάρχει έλλειψη ύπνου. Η αλήθεια είναι ότι ένας ημικρανικός χρειάζεται τακτικό ωράριο ύπνου. Υπάρχουν περιπτώσεις ασθενών που έχουν ημικρανίες τα Σαββατοκύριακα με μοναδικό αίτιο ότι κοιμούνται περισσότερο. Γι’ αυτό, κρατώντας ένα ημερολόγιο, πρέπει ο ασθενής να δει αν η αλλαγή στο ωράριο του ύπνου επηρεάζει την ημικρανία και, αν ναι, να προσπαθήσει να κρατήσει ένα πιο τακτικό σχήμα» εξηγεί ο Μιχάλης Βικελής.
2) Παίζουν ρόλο οι τροφές;
Η συσχέτιση των τροφών με τις κεφαλαλγίες και τις ημικρανίες μελετάται εδώ και δεκαετίες. Ο Δρ Βικελής επισημαίνει, ωστόσο, ότι «τα τελευταία χρόνια οι τροφές έχουν αθωωθεί, σε μεγάλο βαθμό, ως προς τη δυνατότητά τους να πυροδοτούν ημικρανικές τάσεις. Παλαιότερα λέγαμε ότι τα παλαιωμένα ή κίτρινα τυριά, η σοκολάτα, οι τροφές με συντηρητικά και το κινέζικο φαγητό -λόγω ενός συστατικού- έχουν έντονη πυροδοτική δράση. Πλέον αυτό ισχύει σε μια μειονότητα των ημικρανικών. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο ασθενής θα πρέπει να τηρεί το ημερολόγιό του. Ετσι θα μπορέσει να διαπιστώσει αν μια συγκεκριμένη τροφή υποβοηθά την εκδήλωση ημικρανίας» σημειώνει.
3) Το «αγκάθι» του αλκοόλ
Η επιστημονική κοινότητα φαίνεται να συμφωνεί περισσότερο στις επιδράσεις που έχει το αλκοόλ, το οποίο στις γιορτές των Χριστουγέννων έχει την… τιμητική του. «Το αλκοόλ πυροδοτεί πολύ συχνά κρίσεις. Στους περισσότερους είναι ανεξάρτητα από το είδος του αλκοόλ, ενώ άλλοι μπορεί, για παράδειγμα, να επιβαρύνονται από τη μπύρα, αλλά να μην τους προκαλεί ημικρανία το κρασί. Και σε αυτή την περίπτωση, αν ο ασθενής έχει την υποψία ότι το αλκοόλ επηρεάζει τις κρίσεις του, θα πρέπει να το διασταυρώσει με το ημερολόγιό του» εξηγεί ο Μιχάλης Βικελής.
4) Η έλλειψη άσκησης
Μέσα στην ευρύτερη χαλάρωση των εορτών, αρκετοί παραμελούν καθημερινές ευεργετικές δραστηριότητες, όπως η άσκηση. «Εχει διαπιστωθεί ότι η τακτική σωματική άσκηση, όχι η υπερβολικά έντονη όμως, προστατεύει από την ημικρανία. Αν κάποιος έχει μια ρουτίνα άσκησης και την παραμελήσει κατά τη διάρκεια των εορτών, τότε είναι πιθανό να υποβοηθηθεί η ημικρανία» λέει στο iefimerida.gr ο Δρ Βικελής.
5) Αρώματα και… λαμπιόνια
Οι ημικρανικοί μπορεί να είναι ευαίσθητοι σε μια σειρά από παράγοντες που «ανθούν» τα Χριστούγεννα, όπως οι λαμπεροί στολισμοί, με φωτάκια και χρώματα, αλλά και στα αρώματα. Ο Μιχάλης Βικελής τονίζει σχετικά ότι «τα αρώματα αποτελούν ένα πολύ έντονο πυροδοτικό παράγοντα για τους ημικρανικούς. Αναφερόμαστε και στα κεριά αρωματικού χώρου, τα οποία μπορούν να αποφεύγονται». Παρά ταύτα, υπογραμμίζει ότι κάθε περίπτωση ασθενούς είναι ξεχωριστή και κάτι που μπορεί να επηρεάζει έναν ημικρανικό, μπορεί να είναι «αδιάφορο» για έναν άλλο.
6) Το στρες των Χριστουγέννων
Ενας ακόμη παράγοντας που μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στη «συμπεριφορά» των ημικρανιών είναι η ψυχική υγεία. Το στρες, που σε πολλούς ανεβάζει «στροφές» την περίοδο των εορτών, «είναι από τους πιο βασικούς πυροδοτικούς παράγοντες» επισημαίνει ο Δρ Βικελής και προσθέτει:
«Το στρες εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους. Θα ήταν επόμενο σε μια εορταστική περίοδο να υπάρχει λιγότερη πίεση και άγχος, όμως αυτό που ηχεί λογικό δεν ισχύει απαραίτητα για όλους τους ανθρώπους. Στις γιορτές, και λόγω υποχρεώσεων ή άλλων προετοιμασιών, αρκετοί άνθρωποι κουράζονται περισσότερο απ’ ό,τι τα υπόλοιπα διαστήματα και αυτό είναι κάτι που χρήζει επίσης προσοχής»
7) Οι «ξεχασιάρηδες»
Σύμφωνα με τον Μιχάλη Βικελή, ο οποίος διατηρεί μια δραστήρια σελίδα στο Facebook, κατά την περίοδο των εορτών, υπάρχει ένας ακόμη παράγοντας που μπορεί να πυροδοτήσει ημικρανίες και πονοκεφάλους: Η… «ανεμελιά». Οπως εξηγεί «για πολλούς ανθρώπους που αλλάζει το πρόγραμμά τους κατά τις εορτές είναι πιθανό να μην ακολουθήσουν σωστά τη θεραπεία τους και, για παράδειγμα, να ξεχνούν δόσεις. Για παράδειγμα, κάποιος να κοιμηθεί πιο πολύ και να μην πάρει την πρωινή δόση του φαρμάκου».
Ο Δρ Βικελής συμβουλεύει τους ασθενείς «που ακολουθούν προληπτική θεραπεία να μη μεταβάλουν τις δόσεις της αγωγής και να μην κάνουν αυτοδιάγνωση. Υπάρχουν άνθρωποι που θεωρούν ότι δεν μπορούν να πάρουν το φάρμακό τους αν έχουν πιει έστω και ένα ποτήρι κρασί. Ομως αυτό δεν ισχύει με όλα τα φάρμακα, γι’ αυτό και πρέπει να συμβουλεύονται τον θεράποντα ιατρό τους».
Συνοπτικές οδηγίες για... ανώδυνα Χριστούγεννα
Καταλήγοντας, ο Δρ Μιχάλης Βικελής κάνει μια ανασκόπηση των βασικών συμβουλών που πρέπει να τηρούνται στις εορτές, αλλά και όχι μόνο:
«Πρέπει όλοι να γνωρίζουν ότι οι παράγοντες δεν αφορούν στο 100% όλους τους ημικρανικούς. Αν κάποιοι επηρεάζονται από το κίτρινο τυρί, αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει όλοι να πάψουν να το καταναλώνουν για να είναι ασφαλείς. Αυτό που μπορούν να κάνουν οι περισσότεροι είναι να έχουν ένα καλό και τακτικό ωράριο στην καθημερινότητα και τον ύπνο τους, να ενυδατώνονται πίνοντας αρκετό νερό, να λαμβάνουν τακτικά γεύματα και να μη μένουν νηστικοί επί ώρες και να χρησιμοποιούν την καφεΐνη με μέτρο. Είναι σίγουρα προς το όφελός τους η τακτική, ήπια προς μέτρια άσκηση τρεις φορές την εβδομάδα. Και θα πρέπει όλοι να θυμούνται να ακολουθούν σωστά την αγωγή τους και να κρατούν ημερολόγιο, ώστε να διαπιστώνουν τί ακριβώς πυροδοτεί την ημικρανία ή την κεφαλαλγία τους»
*Ο Μιχάλης Κ. Βικελής είναι Ιατρός Νευρολόγος, με εξειδίκευση στη διάγνωση και θεραπεία των κεφαλαλγιών και διατηρεί ιατρεία στη Γλυφάδα και την Αγία Παρασκευή.
