Θα μπορούσαμε άραγε, κάποτε, να ζούμε με τον κορωνοϊό ακριβώς όπως ζούμε και με τη γρίπη; Αυτοί οι δύο ιοί έχουν σημαντικές ομοιότητες αλλά και εντυπωσιακές διαφορές.
Καθώς όλο και περισσότερες χώρες μειώνουν τους περιορισμούς του κορωνοϊού, με τελευταία την Αγγλία, τα μηνύματα τουλάχιστον των Βρετανών υπουργών αλλάζουν. Φαίνεται πως ήρθε η ώρα όπου οι κανόνες θα αντικατασταθούν από προσωπικές αποφάσεις. Το μάντρα τώρα αφορά στη ζωή με κορωνοϊό, όπως και με την εποχική γρίπη.
Τα κοινά χαρακτηριστικά της γρίπης και του κορωνοϊού
Η πανδημία έχει προκαλέσει αμέτρητες συγκρίσεις μεταξύ κορωνοϊού και γρίπης και οι δύο ασθένειες έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Και οι δύο είναι μεταδοτικοί, δυνητικά θανατηφόροι αναπνευστικοί ιοί. Μπορούν να εξαπλωθούν μέσω αερολυμάτων, σταγονιδίων και μολυσμένων επιφανειών. Και μοιράζονται μερικά από τα ίδια συμπτώματα με τη μορφή πυρετού, βήχα, πονοκεφάλων και κόπωσης. Και τον επόμενο χειμώνα, μια πρόκληση που θα αντιμετωπίσουν οι γιατροί στα νοσοκομεία, θα είναι ο διαχωρισμός των ασθενών Covid από εκείνους της γρίπης.
Οι εντυπωσιακές διαφορές
Υπάρχουν όμως εντυπωσιακές διαφορές μεταξύ του κορωνοϊού και της γρίπης που έχουν σημασία για τη δημόσια υγεία. Ο κορωνοϊός εξαπλώνεται ταχύτερα από τη γρίπη και μπορεί να προκαλέσει πολύ πιο σοβαρές ασθένειες. Τα συμπτώματά του μπορεί να χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να εμφανιστούν και οι άνθρωποι τείνουν να τον μεταδίδουν περισσότερο, καθιστώντας τους πιο επιρρεπείς στη μετάδοσή του.
Η εποχική γρίπη υπάρχει εδώ και πολύ καιρό, με την προστασία που παρέχουν τα εμβόλια να περιορίζουν τους θανάτους και τα κρούσματα. Μια ανάλυση προηγούμενων κρουσμάτων γρίπης υποδηλώνει ότι η τιμή R για την εποχική γρίπη – ο αριθμός των ατόμων στους οποίους μεταδίδεται ο ιός – είναι κατά μέσο όρο στο 1,28. Αυτό σημαίνει ότι μια ομάδα 4 ατόμων με γρίπη μπορεί να μεταδώσει τον ιό σε 5 ακόμη.
Ο κορωνοϊός όμως εξαπλώνεται πολύ πιο εύκολα. Για την παραλλαγή Δέλτα που αυξάνεται τώρα σε όλο τον κόσμο, το R εκτιμάται περίπου στο 7, οπότε ελλείψει εμβολίων και άλλων παρεμβάσεων, ένα μόνο κρούσμα θα μολύνει κατά μέσο όρο 7 άλλους. Βέβαια, καθώς τα προγράμματα εμβολιασμού συνεχίζονται και ο ιός συνεχίζει να εξαπλώνεται, η ανοσία στον κορωνοϊό θα οδηγήσει το R πιο κάτω, αλλά το πόσο χαμηλό θα είναι, παραμένει άγνωστο.
Σύγκριση των θανάτων από κορωνοϊό με αυτόν της γρίπης
Επίσης, ο κορωνοϊός είναι πιο θανατηφόρος από τη γρίπη, κυρίως επειδή η ευπάθεια χτυπά τους ηλικιωμένους. Για παράδειγμα, η εποχική γρίπη σκότωσε περίπου 44.505 άτομα στην Αγγλία κατά τη διάρκεια των τριών συνδυασμένων περιόδων γρίπης από το 2015 -16 έως το 2018 -19. Ο ίδιος αυτός αριθμός θανάτων καταγράφηκε στην Αγγλία στις πρώτες εννέα εβδομάδες του 2021. Μια σημαντική διαφορά είναι πως ο αριθμός της γρίπης λαμβάνει υπόψη την προστασία των εμβολίων της γρίπης όπου η αποτελεσματικότητα του 50% θεωρείται καλή.
Τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού θα πρέπει να έχουν μεγαλύτερο αναλογικό αντίκτυπο στους θανάτους από τον ιό. Και μέχρι στιγμής, τα πιο συνηθισμένα εμβόλια Covid που χρησιμοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μειώνουν τον κίνδυνο νοσηλείας από κορωνοϊό κατά περισσότερο από 90%. Ως αποτέλεσμα, το πρόγραμμα εμβολιασμού έχει μειώσει σημαντικά τους θανάτους από κορωνοϊό.
Ωστόσο, τα εμβόλια κάνουν πολύ περισσότερα για την πρόληψη των θανάτων, από ότι για την μετάδοση του ιού, με αποτέλεσμα τα κρούσματα να συνεχίσουν να αυξάνονται για καιρό ακόμη. Όσο μεγαλώνει η πανδημία, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχεις ο ιός να βρει ευάλωτα άτομα που δεν έχουν ακόμη εμβολιαστεί ή δεν προστατεύονται επαρκώς από το εμβόλιο. Κι ενώ τα εμβόλια αποδυναμώνουν δραματικά τη σχέση μεταξύ κρουσμάτων και θανάτων, είναι απίθανο να τον εξαφανίσουν.
Το παγκόσμιο δίκτυο παρακολούθησης της γρίπης
Και πάλι όμως, οι διαφορές μεταξύ του κορωνοϊού, της γρίπης και των εμβολίων τους, μπορούν εύκολα να εκλείψουν ένα πιο θεμελιώδες ζήτημα. Το να μαθαίνουμε να ζούμε με κορωνοϊό όπως ζούμε με τη γρίπη, δε σημαίνει ότι η κοινωνία μπορεί να το δεχτεί εύκολα.
Κάθε χρόνο, ένα ολοκληρωμένο παγκόσμιο δίκτυο παρακολούθησης εντοπίζει ποιες παραλλαγές της γρίπης κυκλοφορούν και πιθανότατα να αποτελέσουν απειλή την επόμενη σεζόν. Αυτές οι πληροφορίες καθορίζουν ποια στελέχη εισέρχονται στα ετήσια αντιγριπικά εμβόλια που στη συνέχεια διατίθενται στα φαρμακεία. Καθ’ όλη τη διάρκεια της γρίπης, οι αρχές δημόσιας υγείας καταγράφουν και ενημερώνουν για τα κρούσματα γρίπης και εάν χρειαστεί, προσφέρουν νέες συμβουλές.
Φυσικά, δεν υπάρχει ακόμη τέτοιο παγκόσμιο σύστημα για τον κορωνοιό. Και παρά το καλολαδωμένο σύστημα που προστατεύει τον κόσμο από τη γρίπη, ο αριθμός των θανάτων από τον ιό σε ένα τυπικό έτος εξακολουθεί να είναι σημαντικός. Μάλιστα, κάθε χειμώνα, η γρίπη ασκεί τεράστιο άγχος στο NHS, φτάνοντάς το μερικές φορές στα όριά του. Και για τις υπηρεσίες υγείας, το να ζεις με κορωνοϊό, σημαίνει να μαθαίνεις να υπομένεις ένα διπλό κύμα κάθε χειμώνα, καθώς ο κορωνοϊός και η γρίπη έρχονται μαζί.
Συμπερασματικά, λοιπόν, ο κορωνοϊός είναι πιο μεταδοτικός και πιο θανατηφόρος από τη γρίπη και δεν έχουμε ακόμη τον ίδιο παγκόσμιο μηχανισμό προστασίας.