Ερευνητές ισχυρίζονται ότι ανακάλυψαν το Ozempic της φύσης, δίνοντας ελπίδα σε όσους θέλουν να χάσουν βάρος χωρίς τις ανεπιθύμητες ενέργειες του διάσημου φαρμάκου.
Ειδικότερα, οι ερευνητές του Stanford Medicine εντόπισαν ένα φυσικό μόριο που καταστέλλει την όρεξη και μειώνει το σωματικό βάρος με τρόπο παρόμοιο με τη σεμαγλουτίδη, ευρέως γνωστή ως Ozempic.
Ίδια αποτελέσματα με το Ozempic χωρίς τις παρενέργειές του
Οι δοκιμές σε ζώα δείχνουν ότι το μόριο αυτό, το πεπτίδιο BRP 12 αμινοξέων, επιτυγχάνει αυτά τα αποτελέσματα χωρίς ορισμένες από τις παρενέργειες της σεμαγλουτίδης, όπως ναυτία, δυσκοιλιότητα και σημαντική απώλεια μυών. Το BRP λειτουργεί μέσω μιας διαφορετικής αλλά συναφούς μεταβολικής οδού, ενεργοποιώντας διαφορετικούς νευρώνες στον εγκέφαλο. Αυτός ο μηχανισμός υποδηλώνει μια πιο στοχευμένη προσέγγιση για τη μείωση του βάρους.
Ερευνητική ομάδα με επικεφαλής το Stanford Medicine προσπάθησε να εντοπίσει μια φυσική εναλλακτική λύση στη σεμαγλουτίδη που θα μπορούσε να προάγει την απώλεια βάρους, ελαχιστοποιώντας τις παρενέργειές της. Η προσέγγισή τους επικεντρώθηκε στις προορμόνες, βιολογικά ανενεργά πρωτεϊνικά μόρια που γίνονται ενεργά όταν διασπώνται σε μικρότερα πεπτίδια από άλλες πρωτεΐνες. Ορισμένα από αυτά τα πεπτίδια δρουν ως ορμόνες μέσα στο σώμα, καθιστώντας τα δυνητικά υποψήφια για θεραπείες απώλειας βάρους.
Αλγόριθμος ανέλυσε 20.000 γονίδια που κωδικοποιούν προορμόνες
Για να εντοπίσουν υποσχόμενα πεπτίδια, οι ερευνητές ανέπτυξαν έναν αλγόριθμο που ονομάζεται Peptide Predictor, ο οποίος ανέλυσε 20.000 γονίδια που κωδικοποιούν προορμόνες και εξέτασε τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να υποστούν επεξεργασία από άλλες πρωτεΐνες. Ο αλγόριθμος προέβλεψε ότι η προορμονική κονβερτάση 1/3 θα παρήγαγε 2.683 μοναδικά πεπτίδια από 373 πρωτεΐνες.
Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν σε αλληλουχίες που είναι πιθανό να είναι βιολογικά ενεργές στον εγκέφαλο, ελέγχοντας 100 πεπτίδια, συμπεριλαμβανομένου του GLP-1, ως προς την ικανότητά τους να ενεργοποιούν νευρωνικά κύτταρα που αναπτύσσονται στο εργαστήριο. Όπως αναμενόταν, το GLP-1 παρουσίασε ισχυρή επίδραση, αυξάνοντας τη νευρωνική δραστηριότητα κατά τρεις φορές σε σχέση με τα κύτταρα ελέγχου.
Φάρμακο που δρα ειδικά στον εγκέφαλο και δεν επηρεάζει το σώμα
Ωστόσο, ένα μικρό πεπτίδιο που αποτελείται από μόλις 12 αμινοξέα επέδειξε ακόμη πιο ισχυρή επίδραση, ενισχύοντας τη νευρωνική δραστηριότητα κατά δέκα φορές σε σύγκριση με τους ελέγχους. Οι ερευνητές ονόμασαν αυτό το πεπτίδιο BRP, το οποίο προέρχεται από τη μητρική προορμόνη του, την επαγώγιμη από ρετινοϊκό οξύ νευρική ειδική 2 (BRINP2). Η ανακάλυψη αυτή υποδηλώνει ότι το BRP μπορεί να προσφέρει έναν πιο στοχευμένο μηχανισμό για τη ρύθμιση του βάρους και οι ερευνητές επισημαίνουν ότι ένα φάρμακο που δρα ειδικά στον εγκέφαλο θα μπορούσε να προσφέρει πλεονεκτήματα έναντι του Ozempic, το οποίο επηρεάζει ολόκληρο το σώμα.
«Οι υποδοχείς που στοχεύει η σεμαγλουτίδη βρίσκονται στον εγκέφαλο αλλά και στο έντερο, το πάγκρεας και άλλους ιστούς», δήλωσε η επίκουρη καθηγήτρια παθολογίας Katrin Svensson, PhD. «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Ozempic έχει εκτεταμένες επιδράσεις, συμπεριλαμβανομένης της επιβράδυνσης της κίνησης της τροφής μέσω του πεπτικού συστήματος και της μείωσης των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Αντίθετα, η BRP φαίνεται να δρα ειδικά στον υποθάλαμο, ο οποίος ελέγχει την όρεξη και τον μεταβολισμό».
Τα υπέρ και τα κατά του Ozempic
Από την κυκλοφορία του στις ΗΠΑ το 2017, το ενέσιμο φάρμακο Ozempic έχει βοηθήσει χιλιάδες ανθρώπους να χάσουν βάρος, ενώ έχει επιδείξει μια σειρά από οφέλη για την υγεία, συμπεριλαμβανομένων των πιθανών αποτελεσμάτων στη μείωση του εθισμού στο αλκοόλ, στην ανακούφιση του πόνου στα γόνατα που σχετίζεται με την οστεοαρθρίτιδα, στη μείωση του κινδύνου νεφρικής ανεπάρκειας σε ορισμένους διαβητικούς τύπου 2 και στον μετριασμό των καρδιαγγειακών κινδύνων που σχετίζονται με την παχυσαρκία.
Ωστόσο, παρά τις υποσχέσεις του, το Ozempic συνοδεύεται από διάφορες παρενέργειες, από ήπια συμπτώματα όπως ναυτία, διάρροια και ζάλη έως πιο σοβαρές καταστάσεις όπως η νόσος της χοληδόχου κύστης, η υπογλυκαιμία και η παγκρεατίτιδα. Το φάρμακο έχει επίσης συνδεθεί με αυτοκτονικό ιδεασμό και σημαντικά αυξημένο κίνδυνο μιας σπάνιας μορφής τύφλωσης, γνωστής ως «εγκεφαλικό επεισόδιο στα μάτια».
Το πεπτίδιο BPR μείωσε την πρόσληψη τροφής έως και 50%
Οι ερευνητές εξέτασαν την επίδραση της BRP σε αδύνατα ποντίκια και mini-pig, ο μεταβολισμός των οποίων παραπέμπει περισσότερο στον ανθρώπινο, όπως και οι διατροφικές τους συνήθειες. Διαπίστωσαν ότι μια ενδομυϊκή ένεση BRP πριν από το φαγητό, μείωσε την πρόσληψη τροφής έως και 50% κατά την επόμενη ώρα και στα δύο ζωικά μοντέλα. Στα παχύσαρκα ποντίκια που έλαβαν καθημερινά ενέσεις BRP για 14 ημέρες, τα ζώα έχασαν κατά μέσο όρο 3 γραμμάρια, κυρίως λόγω απώλειας λίπους, ενώ τα λιπόσαρκα ποντίκια κέρδισαν περίπου 3 γραμμάρια κατά την ίδια περίοδο. Επιπλέον, τα ποντίκια που έλαβαν θεραπεία με BRP παρουσίασαν βελτιωμένη ανοχή στη γλυκόζη και την ινσουλίνη.
Οι μελέτες συμπεριφοράς τόσο στα ποντίκια όσο και στα mini-pig δεν αποκάλυψαν διαφορές στην κίνηση, την πρόσληψη νερού, τo άγχος ή την παραγωγή κοπράνων μεταξύ των ζώων που έλαβαν θεραπεία και των ζώων με το ελεγχόμενο βάρος. Περαιτέρω φυσιολογικές μελέτες και μελέτες εγκεφαλικής δραστηριότητας έδειξαν ότι η BRP ενεργοποιεί μεταβολικές και νευρωνικές οδούς διαφορετικές από εκείνες που ενεργοποιούνται από το GLP-1 ή τη σεμαγλουτίδη.
Στόχος των ερευνητών είναι να προσδιορίσουν τους υποδοχείς της κυτταρικής επιφάνειας που δεσμεύουν την BRP και να διερευνήσουν περαιτέρω τους μηχανισμούς δράσης της. Διερευνούν επίσης τρόπους επέκτασης των επιδράσεων του πεπτιδίου στο σώμα, ώστε να καταστεί ενδεχομένως εφικτό ένα πιο βολικό πρόγραμμα δοσολογίας, εάν αποδειχθεί αποτελεσματικό στη ρύθμιση του σωματικού βάρους του ανθρώπου.