Σε έκτακτα αλλά και μόνιμα μέτρα στήριξης των υγειονομικών συστημάτων, ώστε να μπορέσουν τα κράτη να αντεπεξέλθουν στην πανδημία του κορωνοϊού, αναφέρεται ερευνητής του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Ο Δρ. Δημήτρης Μπατάκης, διδάκτορ στο Πολυτεχνείο Κρήτης, Εργαστήριο Financial Engineering Μ.Sc. LSE International Health Policy, M.Sc. Health Economics and Management, σε άρθρο του αναφέρεται σε ένα «νέο σχέδιο Marshall» για την υγεία που θα πρέπει να σχεδιαστεί, ώστε να ανταποκριθούν τα κράτη στην πρόκληση της πανδημίας.
Ο καθηγητής στο άρθρο του αναφέρεται και στη μείωση του προσδόκιμου ζωής που προκαλείται από την πανδημία (στη χώρα μας κατά μισό έτος, ήδη), αλλά και στις ψυχικές επιπτώσεις της πανδημίας.
Ακολουθεί το άρθρο του:
«Η πανδημία του κορωνοϊού είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν όλα τα κράτη του κόσμου αυτή την εποχή. Αυτό συμβαίνει διότι αυτή η πανδημία, όπως και όλες οι πανδημίες, δημιουργούν πολλά προβλήματα, όπως κοινωνική και οικονομική αναταραχή. Όμως, το σημαντικότερο πρόβλημα που εμφανίζεται είναι αδιαμφισβήτητα η πληγή που προκύπτει στην δημόσια υγεία, η οποία επιφέρει αύξηση των ασθενών και των θανάτων.
Σε έρευνα που δημοσιεύθηκε στο ''British Medical Journal'' το Νοέμβριο του 2021, φαίνεται πως σε 24 από τις 30 χώρες του ΟΟΣΑ στις οποίες έγινε έρευνα, εμφάνισαν μείωση του προσδόκιμου ζωής λόγω του κορωνοϊού, πάνω από 1 έτος.
Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ έχασαν 1,8 έτη ζωής, η Ισπανία περίπου 1,5 και η Ιταλία με το Βέλγιο 1,2. Αντιθέτως, χώρες που είχαν καλή διαχείριση της πανδημίας, όπως η Νορβηγία, η Ιαπωνία, η Δανία και η Φινλανδία δεν είχαν μείωση στο προσδόκιμο ζωής.
Ακόμα ένα σημαντικό στοιχείο αποτελεί το ποσοστό αύξησης κατά 16% του αναμενόμενου αριθμού θανάτων στις 38 χώρες του ΟΟΣΑ, από την αρχή της πανδημίας έως και το πρώτο εξάμηνο του περασμένου έτους σε σύγκριση με την προηγούμενη πενταετία.
Όμως, η πανδημία δεν έχει αρνητικές συνέπειες μόνο στην σωματική υγεία των ανθρώπων, αλλά και στην ψυχική.
Ο ΟΟΣΑ διαπίστωσε πως ο επιπολασμός του άγχους και της κατάθλιψης ήταν υπερδιπλάσιος σε σχέση με τα επίπεδα που παρατηρούνταν πριν την εμφάνιση του ιού.
Η διαταραχή της ψυχικής υγείας δημιουργεί κι άλλες δυσμενείς καταστάσεις, αφού η πανδημία έχει αποδειχθεί πως ευθύνεται για τον ανθυγιεινό τρόπο ζωής των ανθρώπων. Το κάπνισμα, η επιβλαβής χρήση αλκοόλ και το μη ποιοτικό φαγητό είναι λίγα από τα παραδείγματα του φαινομένου αυτού, που εκτός του ότι είναι επιβλαβή για την υγεία, μπορούν να αποδειχθούν ως επιβαρυντικός παράγοντας για βαριά νόσηση και θάνατο από κορωνοϊό.
Τα στοιχεία που παραθέσαμε φυσικά αφορούν και την Ελλάδα. Η χώρα μας σημείωσε μείωση στο προσδόκιμο ζωής σχεδόν μισό έτος κατά το 2020, σύμφωνα με αναφορά του ιδρύματος ''Max Planck'' και αύξηση στην θνησιμότητα 10,76% το 2021 σε σχέση με το προηγούμενο έτος και 15% με τον μέσο όρο της πενταετίας πριν την πανδημία, δηλαδή 2015-2019. Ακόμα κι αν αφαιρεθούν οι θάνατοι από κορωνοϊό, υπάρχει αύξηση των θανάτων κατά 4% σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας που αναφέρθηκε.
Με αυτά ως δεδομένα, η χώρα μας καλείται να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα έχοντας στην πλάτη της μία δεκαετία οικονομικής κρίσης, η οποία εκτός των άλλων επιβάρυνε και αποδυνάμωσε το εθνικό σύστημα υγείας. Αλλά εκτός του ΕΣΥ, τα χρόνια της κρίσης επηρέασαν και τους πολίτες, με αποτέλεσμα η υγειονομική κρίση που προέκυψε στις αρχές του 2020 να φαντάζει ως μία συνέχεια της οικονομικής. Όλοι αυτοί οι παράγοντες δημιουργούν μία επιφορτισμένη πραγματικότητα που κάνει ακόμα δυσκολότερο το έργο των υγειονομικών, αλλά και όσων έχουν αναλάβει την χάραξη της εθνικής πολιτικής υγείας σε σχέση με τις άλλες χώρες.
Κατά την διάρκεια της πανδημίας είδαμε, πως κάποια από τα μεγαλύτερα συστήματα υγείας του κόσμου, όπως το βρετανικό, το ιταλικό και το σουηδικό, δεν άντεξαν στην πίεση, με αποτέλεσμα οι ιατροί να φτάσουν στο σημείο να επιλέγουν ποιοι ασθενείς θα νοσηλευτούν στις μονάδες εντατικής θεραπείας. Αυτό δεν σημαίνει πως τα συγκεκριμένα συστήματα υγείας είχαν σημαντικές παθογένειες, διότι είναι δομημένα με τέτοιο τρόπο ώστε να λειτουργούν υπό κανονικές συνθήκες, και υπό αυτές τις συνθήκες είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά. Όμως, μία πανδημία, η οποία είναι πρωτόγνωρη για τους σημερινούς ανθρώπους, τα συστήματα υγείας όσο ισχυρά κι αν είναι δεν έχουν τις κατάλληλες υποδομές για να ανταπεξέλθουν. Γι’ αυτό άλλωστε όλες οι χώρες του κόσμου προέβησαν στην χρήση πρωτοφανών για τον δυτικό κόσμο υγειονομικών μέτρων, όπως είναι τα lockdowns, η κοινωνικές αποστάσεις και η χρήση μάσκας.
Κρίνεται λοιπόν αναγκαία η χάραξη πολιτικής εκτάκτου ανάγκης για ενδεχόμενες υγειονομικές κρίσεις, διότι όπως έχει κάνει γνωστό ο ΠΟΥ, υπάρχει η πιθανότητα και ο φόβος για εμφάνισης μιας νέας πανδημίας σε πολύ πιο σύντομο διάστημα από όσο θα υπολόγιζαν οι ειδικοί. Επομένως, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, κρίνεται αναγκαία η ενίσχυση των συστημάτων υγείας για να αντιμετωπίσουν ενδεχόμενες υγειονομικές κρίσεις.
Πιο συγκεκριμένα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα μπορούσε να σχεδιαστεί ένα ''νέο σχέδιο Marshall'', το οποίο θα έχει σκοπό την χρηματοδότηση των συστημάτων υγείας για να είναι κατάλληλα προετοιμασμένα για μελλοντικές πανδημίες. Κάτι τέτοιο θα ήταν συμφέρον ειδικά για την Ελλάδα, διότι υπολείπεται του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην δημόσια χρηματοδότηση υπηρεσιών υγείας».