Γιατροί στη Βαλτιμόρη μεταμόσχευσαν για πρώτη φορά μια γενετικά τροποποιημένη καρδιά χοίρου σε έναν ασθενή σε μια ύστατη προσπάθεια να σώσουν τη ζωή του.
Τρεις ημέρες αργότερα, ο Ντέιβιντ Μπένετ, 57 ετών, λέγεται ότι αναρρώνει και είναι καλά μετά την επέμβαση που διήρκεσε 9 ώρες. Αναπνέει μόνος του χωρίς αναπνευστήρα, αλλά εξακολουθεί να χρησιμοποιεί μια μηχανή εξωσωματικής οξυγόνωσης μεμβράνης (ECMO) με τους γιατρούς να ελπίζουν ότι θα τον αποσυνδέσουν σύντομα και από αυτή.
Οι ειδικοί λένε ότι είναι πολύ νωρίς να γνωρίζουμε εάν η επέμβαση θα λειτουργήσει πραγματικά, αλλά σηματοδοτεί ένα βήμα προς τα εμπρός στην προσπάθεια πολλών δεκαετιών να χρησιμοποιήσουμε μια μέρα ζωικά όργανα σε μεταμοσχεύσεις. Από την πλευρά τους οι γιατροί στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ τονίζουν ότι η μεταμόσχευση έδειξε ότι μια καρδιά από ένα γενετικά τροποποιημένο ζώο μπορεί να λειτουργήσει στο ανθρώπινο σώμα χωρίς να απορριφθεί άμεσα. Όπως σχολιάζουν διεθνή Μέσα, αυτή η ιατρική πρωτιά θα μπορούσε μια μέρα να βοηθήσει στην επίλυση της χρόνιας έλλειψης δωρεών οργάνων.
«Ήταν η τελευταία μου επιλογή»
Ο Μπένετ ήξερε ότι δεν υπήρχε καμία εγγύηση ότι η πειραματική επέμβαση θα λειτουργούσε, αλλά πέθαινε, δεν ήταν κατάλληλος για μεταμόσχευση ανθρώπινης καρδιάς και δεν είχε άλλη επιλογή, είπε ο γιος του στο Associated Press.
«Ήταν είτε πεθαίνω είτε κάνω αυτή τη μεταμόσχευση», είπε ο Μπένετ, μια μέρα πριν το χειρουργείο, σύμφωνα με δήλωση που δόθηκε στη δημοσιότητα από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ. «Θέλω να ζήσω. Ξέρω ότι είναι ένα στοίχημα αλλά είναι η τελευταία μου επιλογή».
Από την πλευρά του, ο δρ Μπάρτλεϊ Γκρίφιθ, διευθυντής του προγράμματος μεταμοσχεύσεων καρδιάς στο ιατρικό κέντρο και ο γιατρός που πραγματοποίησε την επέμβαση περιέγραψε τη στιγμή που έθεσε τη μεταμόσχευση καρδιάς χοίρου ως επιλογή στον ασθενή. Ο Μπένετ, που έχει μεταμοσχεύσει καρδιές χοίρου σε περίπου 50 μπαμπουίνους σε διάστημα πέντε ετών, προτού παρουσιάσει την επιλογή στον Μπένετ, είπε ότι έκανε την πρώτη συζήτηση για την πειραματική θεραπεία στα μέσα Δεκεμβρίου, χαρακτηρίζοντάς τη «αξέχαστη» και «αρκετά παράξενη».
«Είπα, “Δεν μπορούμε να σου δώσουμε ανθρώπινη καρδιά, δεν πληροίς τις προϋποθέσεις. Αλλά ίσως μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε από ένα ζώο, ένα γουρούνι. Δεν έχει ξαναγίνει ποτέ, αλλά πιστεύουμε ότι μπορούμε να το κάνουμε”». Όπως τόνισε δεν ήταν σίγουρος ότι ο ασθενής του καταλάβαινε τι του έλεγε, εκείνος όμως του απάντησε «Well, will I oink?». Τον ρώτησε δηλαδή, αν θα κάνει τον χαρακτηριστικό ήχο γρυλίσματος ενός γουρουνιού.
Η επέμβαση τελικά έγινε και η είδηση κάνει τον γύρο του κόσμου. Φωτογραφίες του ασθενούς με τους γιατρούς πρωταγωνιστούν στα μεγαλύτερα ΜΜΕ, ενώ στο πανεπιστήμιο έδωσε στη δημοσιότητα και βίντεο στο οποίο παρουσιάζονται ένα -ένα τα στάδια του χειρουργείου:
Ο Μπένετ, ο οποίος πέρασε τους τελευταίους μήνες κλινήρης σε ένα μηχάνημα παράκαμψης καρδιάς-πνεύμονα, δήλωσε: «Ανυπομονώ να σηκωθώ από το κρεβάτι αφού αναρρώσω». Η πρόγνωσή του ωστόσο είναι αβέβαιη. Τη Δευτέρα, ο Μπένετ ανέπνεε μόνος του ενώ ήταν ακόμα συνδεδεμένος με μια μηχανή καρδιάς-πνεύμονα για να βοηθήσει τη νέα του καρδιά. Οι επόμενες εβδομάδες θα είναι κρίσιμες καθώς αναρρώνει από το χειρουργείο και οι γιατροί παρακολουθούν προσεκτικά την πορεία της καρδιάς του.
Σύμφωνα με τον γιο του ασθενούς, ο Μπένετ, ο οποίος ήταν σχετικά υγιής στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, άρχισε να έχει έντονους πόνους στο στήθος τον Οκτώβριο. Πήγε στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ με έντονη κόπωση και δύσπνοια. «Δεν μπορούσε να ανέβει τρία σκαλιά», είπε ο γιος του, φυσιοθεραπευτής που κατανοούσε τη σοβαρότητα της κατάστασης του πατέρα του.
Μιλώντας για την κατάσταση του ασθενούς τώρα, ο Γκρίφιθ ανέφερε ότι η καρδιά «λειτουργεί και φαίνεται φυσιολογική». «Είμαστε ενθουσιασμένοι, αλλά δεν ξέρουμε τι θα μας φέρει το αύριο. Αυτό δεν έχει ξαναγίνει», τόνισε ωστόσο.
Όπως εξήγησε, η κατάσταση της υγείας του, λόγω καρδιακής ανεπάρκειας και ακανόνιστου καρδιακού παλμού, τον καθιστούσαν ακατάλληλο για μεταμόσχευση ανθρώπινης καρδιάς ή για αντλία. Ο Μπένετ επίσης απέτυχε να προκριθεί στη λίστα αναμονής για μεταμοσχεύσεις ανθρώπινης καρδιάς, επειδή δεν είχε ακολουθήσει τις εντολές των γιατρών, έχασε ιατρικά ραντεβού και είχε διακόψει τα συνταγογραφούμενα φάρμακα.
Τεράστια η έλλειψη σε όργανα από δωρεές
Η έλλειψη ανθρώπινων οργάνων που δωρίζονται για μεταμόσχευση είναι τεράστια γεγονός που ωθεί τους επιστήμονες να προσπαθήσουν να καταλάβουν πώς να χρησιμοποιούν όργανα ζώων.
Πέρυσι, έγιναν λίγο περισσότερες από 3.800 μεταμοσχεύσεις καρδιάς στις ΗΠΑ, αριθμός ρεκόρ, σύμφωνα με το United Network for Organ Sharing, το οποίο επιβλέπει το σύστημα μεταμοσχεύσεων της χώρας.
«Εάν αυτό λειτουργήσει, θα υπάρξει μια ατελείωτη παροχή τέτοιων οργάνων για ασθενείς που υποφέρουν», δήλωσε ο Δρ Muhammad Mohiuddin, επιστημονικός διευθυντής του προγράμματος μεταμόσχευσης από ζώο σε άνθρωπο του πανεπιστημίου του Μέριλαντ. Αξίζει να σημειωθεί ωστόσο ότι προηγούμενες προσπάθειες για τέτοιες μεταμοσχεύσεις - ή ξενομοσχεύματα - απέτυχαν, κυρίως επειδή το σώμα των ασθενών απέρριψε γρήγορα το όργανο του ζώου. Το 1984 για παράδειγμα, η Baby Fae, ένα ετοιμοθάνατο βρέφος, έζησε 21 ημέρες με μια καρδιά μπαμπουίνου.
Ποια είναι όμως η διαφορά στην περίπτωση του Μπένετ; Οι χειρούργοι του Μέριλαντ χρησιμοποίησαν μια καρδιά από ένα γουρούνι που είχε υποβληθεί σε γονιδιακή επεξεργασία για να αφαιρέσουν ένα σάκχαρο στα κύτταρά του που ευθύνεται για αυτή την υπερβολικά γρήγορη απόρριψη οργάνων. Σήμερα άλλωστε, αρκετές εταιρείες βιοτεχνολογίας αναπτύσσουν όργανα χοίρου για μεταμόσχευση σε άνθρωπο. Ο χοίρος από τον οποίο ελήφθη η καρδιά, είχε προηγουμένως τροποποιηθεί γενετικά από την αμερικανική εταιρεία βιοτεχνολογίας Revivicor (θυγατρική της United Therapeutics).
Όπως εξηγεί η Daily Mail, oι χοίροι προσφέρουν πλεονεκτήματα έναντι των πρωτευόντων για την προμήθεια οργάνων, επειδή είναι ευκολότερο να εκτραφούν και να φτάσουν στο ιδανικό μέγεθος ώστε να χρησιμοποιηθούν για μεταμόσχευση σε έξι μήνες.
«Νομίζω ότι μπορείτε να το χαρακτηρίσετε ως ένα γεγονός ορόσημο», είπε ο Δρ David Klassen, επικεφαλής ιατρικός διευθυντής της UNOS, για τη μεταμόσχευση στο Μέριλαντ. Τόνισε επίσης ότι πρόκειται για ένα πρώτο δοκιμαστικό βήμα για τη διερεύνηση του εάν αυτή τη φορά, η ξενομεταμόσχευση θα μπορούσε τελικά να λειτουργήσει.
Αξίζει να επισημανθεί πάντως ότι η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ χορήγησε ειδική άδεια για τη διενέργεια αυτής της πρωτοποριακής μεταμόσχευσης με το σκεπτικό ότι αλλιώς ο ασθενής θα είχε πεθάνει. Επίσης, όσον αφορά στο κόστος όλης της διαδικασίας, το νοσοκομείο και το ακαδημαϊκό ίδρυμα δεν αποκάλυψαν ποιο ήταν, κάλυψαν ωστόσο τις αμοιβές που δεν καλύπτονταν από την ασφάλιση.