Σε μια νέα μελέτη, οι επιστήμονες διερευνούν πώς τα μάτια μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων.
«Τα μάτια είναι ένα παράθυρο στον εγκέφαλο» είπε η οφθαλμίατρος Κριστίν Γκριρ, διευθύντρια ιατρικής εκπαίδευσης στο Ινστιτούτο Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων στην Μπόκα Ράτον της Φλόριντα. «Μπορούμε να δούμε απευθείας στο νευρικό σύστημα κοιτάζοντας στο πίσω μέρος του ματιού, προς το οπτικό νεύρο και τον αμφιβληστροειδή».
Οι επιστήμονες διερευνούν πώς το μάτι μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων. Κι αυτό διότι από τη στιγμή που η μνήμη και η συμπεριφορά αρχίζουν να επηρεάζονται, η ασθένεια έχει προχωρήσει.
«Η νόσος Αλτσχάιμερ εμφανίζεται στον εγκέφαλο δεκαετίες πριν από τα πρώτα συμπτώματα απώλειας μνήμης» είπε ο Δρ. Ρίτσαρντ Άιζακσον, προληπτικός νευρολόγος της νόσου Αλτσχάιμερ, ο οποίος είναι επίσης στο Ινστιτούτο Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων.
Εάν οι γιατροί είναι σε θέση να εντοπίσουν την ασθένεια στα πρώτα της στάδια, οι άνθρωποι θα μπορούσαν στη συνέχεια να υιοθετήσιουν υγιεινές επιλογές στον τρόπο ζωής τους και να ελέγξουν τους «τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, η υψηλή χοληστερόλη και ο διαβήτης», είπε ο Δρ. Άιζακσον.
Οι αλλαγές στον αμφιβληστροειδή που υποδεικνύουν την ύπαρξη της νόσου Αλτσχάιμερ
Πόσο νωρίς μπορούμε να δούμε σημάδια γνωστικής έκπτωσης; Για να το διαπιστώσει, μια πρόσφατη μελέτη εξέτασε ιστό από τον αμφιβληστροειδή και τον εγκέφαλο 86 ατόμων με διαφορετικούς βαθμούς νοητικής έκπτωσης.
«Η μελέτη μας είναι η πρώτη που παρέχει σε βάθος αναλύσεις των πρωτεϊνικών προφίλ και των μοριακών, κυτταρικών και δομικών επιδράσεων της νόσου Αλτσχάιμερ στον ανθρώπινο αμφιβληστροειδή και πώς αυτές αντιστοιχούν σε αλλαγές στον εγκέφαλο και τη γνωστική λειτουργία» δήλωσε η Maya Koronyo-Hamaoui, καθηγήτρια Νευροχειρουργικής και Βιοϊατρικών Επιστημών στο Cedars-Sinai του Λος Άντζελες.
«Αυτές οι αλλαγές στον αμφιβληστροειδή συσχετίζονται με αλλαγές σε σημεία του εγκεφάλου που ονομάζονται ενδορινικοί και κροταφικοί φλοιοί, ένας κόμβος για τη μνήμη, την πλοήγηση και την αντίληψη του χρόνου», πρόσθεσε η ειδικός.
Οι ερευνητές στη μελέτη συνέλεξαν δείγματα αμφιβληστροειδούς και εγκεφαλικού ιστού για 14 χρόνια από 86 δότες με νόσο Αλτσχάιμερ και ήπια γνωστική εξασθένηση -τη μεγαλύτερη ομάδα δειγμάτων αμφιβληστροειδούς που μελετήθηκε ποτέ, σύμφωνα με τους συγγραφείς.
Στη συνέχεια, συνέκριναν τα δείγματα από δότες με φυσιολογική γνωστική λειτουργία με αυτά που προέρχονταν από άτομα με ήπια γνωστική εξασθένηση και άλλα που έπασχαν από νόσο Αλτσχάιμερ προχωρημένου σταδίου.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο στο περιοδικό Acta Neuropathologica, βρήκε σημαντικές αυξήσεις στο β-αμυλοειδές, έναν βασικό δείκτη της νόσου του Αλτσχάιμερ, σε άτομα με τη νόσο και πρώιμη γνωστική εξασθένηση.
Ευρήματα που συμβάλλουν στην πιο έγκαιρη και ακριβή διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ
Η μελέτη διαπίστωσε πως τα μικρογλοιακά κύτταρα μειώθηκαν κατά 80% σε άτομα με γνωστικά προβλήματα. Αυτά τα κύτταρα είναι υπεύθυνα για την επισκευή και τη διατήρηση άλλων κυττάρων, καθώς και για την εκκαθάριση του εγκεφάλου και του αμφιβληστροειδούς από το β-αμυλοειδές.
«Βρέθηκαν επίσης δείκτες φλεγμονής, οι οποίοι μπορεί να είναι εξίσου σημαντικός δείκτης για την εξέλιξη της νόσου» δήλωσε ο Άιζακσον, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
«Τα ευρήματα ήταν εμφανή σε άτομα με καθόλου ή ελάχιστα γνωστικά συμπτώματα, γεγονός που υποδηλώνει ότι αυτές οι νέες οφθαλμικές εξετάσεις μπορεί να είναι σε θέση να βοηθήσουν στην έγκαιρη διάγνωση».
Οι ερευνητές της μελέτης βρήκαν μεγαλύτερους αριθμούς ανοσοκυττάρων που περιβάλλουν τις αμυλοειδείς πλάκες καθώς και άλλα κύτταρα που ευθύνονται για τη φλεγμονή και τον θάνατο κυττάρων και ιστών.
Η ατροφία των ιστών και η φλεγμονή στα κύτταρα στην περιφέρεια του αμφιβληστροειδούς ήταν πιο προγνωστικά για τη γνωστική κατάσταση, σύμφωνα με τη μελέτη.
«Αυτά τα ευρήματα μπορεί τελικά να οδηγήσουν στην ανάπτυξη τεχνικών απεικόνισης που μας επιτρέπουν να διαγνώσουμε τη νόσο Αλτσχάιμερ νωρίτερα και με μεγαλύτερη ακρίβεια και να παρακολουθούμε την εξέλιξή της μη επεμβατικά, κοιτάζοντας μέσα από το μάτι», κατέληξε ο Άιζακσον.