Αίμα που έχει αναπτυχθεί σε εργαστήριο έχει χορηγηθεί σε ανθρώπους, σε μια πρώτη παγκοσμίως κλινική δοκιμή, σύμφωνα με Βρετανούς ερευνητές.
Μικροσκοπικές ποσότητες -που αντιστοιχούν σε δύο κουταλιές της σούπας- δοκιμάζονται για να διαπιστωθεί πώς λειτουργεί μέσα στο σώμα.
Ο κύριος όγκος των μεταγγίσεων αίματος θα βασίζεται πάντα στους ανθρώπους που θα σηκώνουν τακτικά το μανίκι τους για να δώσουν αίμα, όπως επισημαίνει το BBC μεταδίδοντας την είδηση.
Αλλά ο απώτερος στόχος είναι η παρασκευή ζωτικών αλλά εξαιρετικά σπάνιων ομάδων αίματος που είναι δύσκολο να βρεθούν.
Αυτές είναι απαραίτητες για τους ανθρώπους που εξαρτώνται από τις τακτικές μεταγγίσεις αίματος για παθήσεις όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία.
Εάν το αίμα δεν ταιριάζει ακριβώς, τότε το σώμα αρχίζει να το απορρίπτει και η θεραπεία αποτυγχάνει. Αυτό το επίπεδο ιστικής αντιστοίχισης υπερβαίνει τις γνωστές ομάδες αίματος Α, Β, ΑΒ και Ο.
Η καθηγήτρια Ashley Toye, από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, δήλωσε ότι ορισμένες ομάδες είναι «πολύ, πολύ σπάνιες» και ότι «μπορεί να υπάρχουν μόνο 10 άτομα στη χώρα» που μπορούν να δώσουν αίμα.
Προς το παρόν, υπάρχουν μόνο τρεις μονάδες της ομάδας αίματος «Βομβάη» -που αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στην Ινδία- σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο.
Πώς καλλιεργείται το αίμα
Το ερευνητικό πρόγραμμα συνδυάζει ομάδες στο Μπρίστολ, στο Κέιμπριτζ, στο Λονδίνο και στο NHS Blood and Transplant. Επικεντρώνεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια, που μεταφέρουν οξυγόνο από τους πνεύμονες στο υπόλοιπο σώμα.
Πώς λειτουργεί:
- Ξεκινούν με μια κανονική δωρεά μιας πίντας αίματος (περίπου 470 ml).
- Χρησιμοποιούνται μαγνητικά σφαιρίδια για να «ψαρέψουν» εύκαμπτα βλαστικά κύτταρα που είναι ικανά να γίνουν ερυθρά αιμοσφαίρια.
- Αυτά τα βλαστικά κύτταρα ενθαρρύνονται να αναπτυχθούν σε μεγάλους αριθμούς στα εργαστήρια.
- Και στη συνέχεια καθοδηγούνται ώστε να γίνουν ερυθρά αιμοσφαίρια.
Η διαδικασία διαρκεί περίπου τρεις εβδομάδες και από μια αρχική δεξαμενή περίπου μισού εκατομμυρίου βλαστικών κυττάρων προκύπτουν 50 δισεκατομμύρια ερυθρά αιμοσφαίρια.
Αυτά φιλτράρονται για να ληφθούν περίπου 15 δισεκατομμύρια ερυθρά αιμοσφαίρια που βρίσκονται στο σωστό στάδιο ανάπτυξης για μεταμόσχευση.
«Θέλουμε να παράγουμε όσο το δυνατόν περισσότερο αίμα στο μέλλον, οπότε το όραμα που έχω στο μυαλό μου είναι ένα δωμάτιο γεμάτο μηχανές που το παράγουν συνεχώς από μια κανονική αιμοδοσία», είπε η καθηγήτρια Toye.
Τα δύο πρώτα άτομα έχουν λάβει μέρος στη δοκιμή, η οποία έχει στόχο να δοκιμάσει το αίμα σε τουλάχιστον 10 υγιείς εθελοντές. Θα λάβουν δύο δωρεές των 5-10 ml με διαφορά τουλάχιστον τεσσάρων μηνών - μία από κανονικό αίμα και μία από αίμα που έχει αναπτυχθεί στο εργαστήριο.
Το αίμα έχει επισημανθεί με μια ραδιενεργό ουσία που χρησιμοποιείται συχνά σε ιατρικές διαδικασίες, ώστε οι επιστήμονες να μπορούν να δουν πόσο διαρκεί στο σώμα. Ελπίζεται ότι το εργαστηριακό αίμα θα είναι πιο ισχυρό από το κανονικό.
Τα ερυθρά αιμοσφαίρια διαρκούν κανονικά περίπου 120 ημέρες προτού χρειαστεί να αντικατασταθούν. Μια τυπική αιμοδοσία περιέχει ένα μείγμα νέων και παλαιών ερυθρών αιμοσφαιρίων, ενώ το εργαστηριακά παραγόμενο αίμα είναι όλο φρεσκοφτιαγμένο, οπότε θα πρέπει να διαρκεί και τις 120 ημέρες. Οι ερευνητές υποψιάζονται ότι αυτό θα μπορούσε να επιτρέψει μικρότερες και λιγότερο συχνές αιμοδοσίες στο μέλλον.
Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικές οικονομικές και τεχνολογικές προκλήσεις. Η μέση αιμοδοσία κοστίζει στο NHS (Εθνικό Σύστημα Υγείας της Αγγλίας) περίπου 130 λίρες. Η καλλιέργεια αίματος θα κοστίσει πολύ περισσότερο, αν και η ομάδα δεν λέει πόσο.
Μια άλλη πρόκληση είναι ότι τα συλλεγόμενα βλαστικά κύτταρα τελικά εξαντλούνται, κάτι που περιορίζει την ποσότητα του αίματος που μπορεί να αναπτυχθεί. Θα χρειαστούν περισσότερες έρευνες για να παραχθούν οι ποσότητες που θα χρειάζονταν κλινικά.
H δρ Farrukh Shah, διευθύντρια μετάγγισης στο NHS Blood and Transplant, δήλωσε: «Αυτή η κορυφαία έρευνα παγκοσμίως, θέτει τις βάσεις για την κατασκευή ερυθρών αιμοσφαιρίων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια για τη μετάγγιση ατόμων με διαταραχές όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία. Οι δυνατότητες αυτής της εργασίας να ωφελήσει τους ασθενείς που μεταγγίζονται δύσκολα είναι πολύ σημαντικές».